Καίτοι πρωτοεμφανιζόμενος στο ελληνικό κοινό, ο Κρίστιαν Κραχτ (γεν. 1966), Ελβετός συγγραφέας και δημοσιογράφος, θεωρείται μπεστσελερίστας. Μας τον συστήνουν, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, οι εκδόσεις Παπαδόπουλος, με το τελευταίο του μυθιστόρημα Οι νεκροί, σε μια πολύ καλή μετάφραση του κ. Βασίλη Τσαλή. Πλην, όμως, ο Κραχτ βγάζει βιβλία από το 1995 και ήδη αριθμεί 15, μεταξύ των οποίων άλλα τέσσερα μυθιστορήματα, ταξιδιωτικά, συμμετοχές σε συλλογικού τόμους ταξιδιωτικών εντυπώσεων, ένα σενάριο κ.λπ., χώρια τα audio books. Το 2012 κέρδισε το Βραβείο Wilhelm Raabe για το βιβλίο του imperium.

Το τελευταίο του μυθιστόρημα Οι νεκροί απέσπασε το Κρατικό Βραβείο Ελβετίας για το 2016 αλλά και το Βραβείο Herman Hesse στη Γερμανία την ίδια χρονιά. Η αφήγηση του βιβλίου είναι δομημένη πάνω στους ρυθμούς του ιαπωνικού θεάτρου No, ενώ η γλώσσα που χρησιμοποιεί είναι βασισμένη πάνω στη γλώσσα των μυθιστορημάτων του Τόμας Μαν, γεμάτη με πάρα πολλούς ιδιωματισμούς και παλαιούς τύπους λέξεων. Όλα αυτά σε συνδυασμό μεταξύ τους μας φέρνουν την αύρα μιας άλλης εποχής, κάτι που γίνεται εμφανές και στη μετάφραση που έχουμε στα χέρια μας.

Ως άξονα του βιβλίου μπορούμε να θεωρήσουμε την κινηματογραφική βιομηχανία της χιτλερικής Γερμανίας και της αυτοκρατορικής Ιαπωνίας του 1930, με πρωταγωνιστές έναν Ελβετό κινηματογραφιστή, ξεχωριστό στο είδος του, τον Έμιλ Νέγκελι, και τον υπουργό κινηματογραφίας της Ιαπωνίας, τον Μασαχίτο Αμακάσου. Αυτοί οι δύο αποτελούν και τους Νεκρούς του τίτλου. Με δύσκολα παιδικά χρόνια αμφότεροι, διάγουν μια ενήλικη ζωή παγιδευμένοι στους δαίμονές τους, που τους ταλανίζουν αδιαλείπτως. Κι όταν θα συναντηθούν οι ζωές τους, η μεγάλη έκρηξη που θα σημειωθεί από αυτές τις σακάτικες προσωπικότητες θα τους οδηγήσει στην καταστροφή. Φυσικά, στο τέλος, θα διασωθεί ο Ευρωπαίος, κι αυτός όμως καταρρακωμένος, ίσα ίσα για να συνεχίσει να ζει ως ζωντανός-νεκρός. Θύμα τους η μνηστή του Νέγκελι, Ίντα, με το μαρτυρικό τέλος. 

Οι Νεκροί, Νέγκελι και Αμακάσου, ο καθείς εκ θέσεως, συμβολίζουν το άνευ μέλλοντος άτομο, που αγκυλωμένο σε μια τραυματική παιδική ηλικία παλεύει διά της τέχνης να διασωθεί ως προσωπικότητα, πλην όμως ματαίως.

Το βιβλίο κινείται μεταξύ του Τόκιο και του Βερολίνου της εποχής, ενώ περιλαμβάνει και ένα ιστορικό γεγονός, το περιστατικό της 15ης Μαΐου του 1932 στην Ιαπωνία. Τότε, μια ομάδα στρατιωτικών εθνικιστών, από τις τάξεις του πολεμικού ναυτικού, δολοφόνησε τον πρωθυπουργό Inukai Tsuyoshi, ενώ είχε στόχο και τον ηθοποιό Τσάρλι Τσάπλιν, που είχε επισκεφθεί την περίοδο εκείνη την Ιαπωνία. Από τις σελίδες του παρελαύνουν ακόμα, με καθοριστικό ρόλο, προσωπικότητες του κινηματογραφικού χώρου της εποχής. Ο Γερμανός θεωρητικός του κινηματογράφου και κοινωνιολόγος Ζίγκφριντ Κρακάουερ, η Εβραία κριτικός κινηματογράφου Λότε Άισνερ και, φυσικά, ο γνωστός κωμικός Τσαρλι Τσάπλιν. Οι Κρακάουερ και Άισνερ πυροδοτούν την ιστορία του βιβλίου, ενώ ο Τσάπλιν λειτουργεί συμβολικά. Στο φόντο όλων αυτών λειτουργούν θέματα όπως η αναζήτηση της ταυτότητας, ο ρόλος της τέχνης ως καθαρτήριας δύναμης, η απώλεια, η τραυματική παιδική ηλικία, η βαθύτερη ουσία του ανθρώπου.

Ο Νέγκελι καλείται να επισκεφθεί την Ιαπωνία, με μια επιδότηση 800.000 δολαρίων, και να κάνει μια ταινία που θα αναδεικνύει την υπεροχή της Αρίας φυλής και, κατ’ επέκταση, θα συσφίξει και τις σχέσεις των δύο χωρών του Άξονα, σε κινηματογραφικό επίπεδο. Ο σκηνοθέτης, μη συμπαθών τους νεοεισελθόντες στην εξουσία χιτλερικούς, και ύστερα από μια νύχτα μεθυσιού με τον Κρακάουερ και την Άισνερ, αποφασίζει να κάνει μια ταινία μοντερνιστική –είδος που απεχθάνονται οι χιτλερικοί–, τρόμου, που θα απογυμνώνει το Ράιχ και θα λειτουργεί ως προφητεία για το τι θα ακολουθήσει στην πορεία με τους ναζί.

Πρόκειται για ένα βιβλίο καλά δομημένων χαρακτήρων, που επιχειρεί να ερμηνεύσει, μέσω αυτών, ευρύτερες ιδιοσυγκρασίες διά του συμβολισμού. Οι Νεκροί, Νέγκελι και Αμακάσου, ο καθείς εκ θέσεως, συμβολίζουν το άνευ μέλλοντος άτομο, που αγκυλωμένο σε μια τραυματική παιδική ηλικία παλεύει διά της τέχνης να διασωθεί ως προσωπικότητα, πλην όμως ματαίως. Κι όσο αυτού του τύπου η προσωπικότητα εμπλέκεται σε πολιτικά και ιδεολογικά γρανάζια, τόσο επισπεύδει την καταστροφή της, δίχως να το αντιλαμβάνεται. Ακόμα κι όταν ο Νέγκελι αποφασίζει να κάνει τη δική του αντίσταση με τη μοντερνιστική ταινία τρόμου, ακόμα κι όταν ο Αμακάσου κοιμάται με την Ίντα τυφλωμένος από ερωτικό πάθος, που στο τέλος το πληρώνει με τη ζωή του. Σε συμβολικό επίπεδο κινείται κι ο Τσάπλιν, που διαφεύγει της δολοφονίας κι επιστρέφει στην Αμερική, «τιμωρώντας» τον Αμακάσου μέσα στο μεθύσι του και υποδηλώνοντα την νοοτροπία που στο τέλος θα διασωθεί και τελικά θα κερδίσει και τον πόλεμο. Όσο για τους Κρακάουερ και Άισνερ, παίζουν τον ρόλο της ειρωνείας στη ζωή του Νέγκελι, αφού τον πείθουν να κάνει μια ταινία κόντρα στους χρηματοδότες του, ουσιαστικά αφυπνίζοντας παιδικούς του δαίμονες, εν αγνοία τους.

Οι νεκροί
Christian Kracht
Μετάφραση: Βασίλης Τσαλής
Παπαδόπουλος
192 σελ.
ISBN 978-960-569-766-2
Τιμή: €13,99

Ο Θανάσης Λιακόπουλος είναι συγγραφέας και κριτικός βιβλίου.

Άλλα κείμενα:

• Damon Galgut: «Αρκτικό καλοκαίρι»
• «Για το cine-theatre “Έξι στα Δώδεκα” (Β’ κύκλος) της Τατιάνας Λύγαρη» του Θανάση Λιακόπουλου
• Carson McCullers: «Ρολόι χωρίς δείκτες»
• Cormac McCarthy: «Ο επιβάτης» και «Stella Maris»
• James Ellroy: «Πανικός»

Twitter