Η κοσμοσυστημική προσέγγιση του ελληνισμού και, στο πλαίσιο αυτό, της κοσμοϊστορίας μας επιτρέπει επίσης να επιχειρήσουμε την ολική ανασυγκρότηση του γνωσιολογικού υπόβαθρου των κοινωνικών επιστημών. Η θεμελιώδης υπόθεση που εισάγεται σε ό,τι αφορά στον ελληνισμό είναι ότι αποτελεί το ταυτολογικό ισοδύναμο του ανθρωποκεντρικού κοσμοσυστήματος μικρής κλίμακας (της πόλης). Η προσέγγιση αυτή ανοίγει διάπλατα τον δρόμο σε απαντήσεις σχετικά με τη φύση του, τις τυπολογικές σταθερές και μεταβλητές της ιστορικής του διαδρομής. Στον Α' τόμο αναγγέλθηκε ότι το ελληνικό κοσμοσύστημα δεσπόζει, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, έως τις παρυφές του 20ού αιώνα και εξετάστηκε η κρατοκεντρική του φάση.

Η περίοδος της οικουμενικής οικοδόμησης, που πραγματεύεται ο παρών τόμος, περιλαμβάνει τη φάση του ελληνικού ή ανθρωποκεντρικού κοσμοσυστήματος μικρής κλίμακας, που περικλείει τους ελληνιστικούς και τους ρωμαϊκούς χρόνους. Η περίοδος αυτή, από μόνη της, έχει να επιδείξει κεφαλαιώδεις μεταβολές, οι οποίες συνεχίζουν και, ως προς πολλά, ξεπερνούν εκείνες της κρατοκεντρικής περιόδου. Μας μεταφέρει, όμως, σε ένα κοινωνικοοικονομικό και πολιτικό περιβάλλον εξ ολοκλήρου άγνωστο στον σημερινό άνθρωπο. Κι αυτό επειδή ούτε τα βιώματα ούτε, κατ' επέκταση, οι γνωστικές δυνατότητες του σύγχρονου κόσμου επαρκούν για μια κοσμοσυστημική ανάγνωση της κοσμοϊστορίας. Από την άλλη, η κοσμοσυστημική κωδικοποίηση της κοσμοϊστορίας, πέραν της ιστορικής περιέργειας, κάνει εφικτή την απάντηση στη θεμελιώδη διερώτηση περί της εξελικτικής βιολογίας του κοινωνικού ανθρώπου, από την οποία συνάγεται ότι όσα συμβαίνουν κατά την περίοδο της ελληνικής οικουμένης, η οποία ολοκληρώνεται κατά τη βυζαντινή περίοδο, είναι άμεσα συνδεδεμένα με ό,τι έγινε στην ευρωπαϊκή της περιφέρεια κατά την προμεσαιωνική περίοδο (όταν η Εσπερία παρεξέκλινε στην ιδιωτική δεσποτεία), αλλά και από την Αναγέννηση και εντεύθεν (όταν η Εσπερία άρχισε να επανεγγράφεται στο ανθρωποκεντρικό γίγνεσθαι). Μας παρέχουν, όμως, επίσης μια μοναδική δυνατότητα να διαλευκάνουμε ό,τι συνέχεται με τον χαρακτήρα του κόσμου της εποχής μας, να τον ερμηνεύσουμε, να τον ταξινομήσουμε στον ιστορικό χρόνο και να διαγράψουμε την προοπτική του.

Οπωσδήποτε, το εγχείρημα της κοσμοσυστημικής γνωσιολογίας μπορεί να εκληφθεί, ανεξαρτήτως της αποδοχής ή της απόρριψής του από τον αναγνώστη, ως ένα γοητευτικό ταξίδι στα βάθη της κοσμοϊστορίας και, κατά τούτο, ως μια απόπειρα διεύρυνσης του γνωστικού ορίζοντα της εποχής μας, με πρόσημο τον λογισμό και διακύβευμα την προοδευτική σήμανση της εξέλιξης.

Το ελληνικό κοσμοσύστημα – Τόμος B'
Η περίοδος της οικονομικής οικοδόμησης (4ος π.Χ. – 4ος μ.Χ. αιώνας)
Γεώργιος Δ. Κοντογιώργης
Ι. Σιδέρης
820 σελ.
Τιμή € 28,00

Twitter