Ο υπερρεαλισμός, ως κίνημα υπερβατικό, φαντασιακό και κακομεταχειρισμένο, ιδίως στην ποίηση, προκαλεί πάμπολλα προβλήματα κατανόησης, ταύτισης, αφομοίωσης και κυρίως επικοινωνίας, έτσι που όσοι δημιουργοί τον επιλέγουν να γνωρίζουν καλά πως το κέρδος που λέγεται λήπτης είναι συντριπτικά μειωμένο. Μια τέτοια περίπτωση, η γνωστή ποιήτρια Βερονίκη Δαλακούρα, όμως, όχι μόνο δεν οπισθοχωρεί σ’ αυτό που χρόνια τώρα επεξεργάζεται, αλλά επιπλέον στενεύει ακόμα περισσότερο τα περιθώρια, γράφοντας με εντελώς αποκομμένα ερεθίσματα, με εντελώς θολή έμπνευση, με εντελώς ασαφή βιώματα.

Άλλοτε με πεζοποιήματα, άλλοτε με αναλυτικά πονήματα και άλλοτε αφαιρετικά, η Δαλακούρα καταθέτει μια συλλογή η οποία όχι μόνο γίνεται –τουλάχιστον από τους μυημένους– αποδεκτή, αλλά επιπλέον ωθεί τα υπερρεαλιστικά στοιχεία στα άκρα, σε μια προσπάθεια αναζήτησης ακόμα πιο προωθημένων γλωσσικών και λογοτεχνικών εκδοχών. Διότι ακόμα κι αν σήμερα ο υπερρεαλισμός αποτελεί ίσως παρωχημένο τρόπο εκφοράς, ποιητές όπως η Δαλακούρα, που ζυμώθηκαν μ’ αυτόν, δεν επιθυμούν να τον εγκαταλείψουν αλλά να τον εμπλουτίσουν και με ποιητικά και σημειολογικά, και με συμβολικά και σύγχρονα μέσα. Άρα και καθώς ακόμα κι ο επαρκής αναγνώστης δεν είναι ικανός να αποκρυπτογραφήσει ολόκληρο τον τόμο και παράλληλα να βρει το κλειδί για ν’ ανοίξει όλες τις πόρτες, η ουσία είναι πως βρισκόμαστε ενώπιον μιας πολύ αξιόλογης κατάθεσης, που θέτει όρους και ζητά απαντήσεις, που δρομολογεί και επιθυμεί συνοδοιπόρους, που δείχνει τη θέση και επιζητά την αντίθεση και τη σύνθεση, που οριοθετεί για να εισπράξει αντίδραση θετική.

Η ποιήτρια Βερονίκη Δαλακούρα κατέχει και διαθέτει ένα λόγο φοβερά αξιομνημόνευτο. Απωθώντας τα φιλολογικά που αδρανοποιούν σημαντικά πολλές ποιητικές συλλογές, αφαιρώντας περιττά στοιχεία που δεν ομορφαίνουν πάντοτε μια δημιουργία και γράφοντας όπως οι καλύτερες γυναικείες μονάδες της γενιάς του ’70, επιτυγχάνει ένα αποτέλεσμα που καλλιεργείται με μόχθο και ανθοφορεί οικειοθελώς, πρώτιστα για τα δικά της πιστεύω και στη συνέχεια όλων των υπολοίπων. Με τον Καρναβαλιστή βρίσκεται στο απόγειο μιας δημιουργίας που μετρά ήδη σαράντα συναπτά έτη, και παράλληλα προτείνει μέσα, όπως είπαμε, από μια ξεπερασμένη εκφραστική μέθοδο, καινούργιους δρόμους, νέα ποιητικά αναχώματα που πρέπει να ξεπεραστούν, έντονες προτάσεις και τέλος μια ανιδιοτελή συγγραφική ειλικρίνεια και ηθική, που για την ίδια παραμένει ακέραιη και αδιαπραγμάτευτη. Πράγματι, η γραφή της Δαλακούρα αφενός δεν επιθυμεί να εμπαίξει κανέναν και αφετέρου απευθύνεται σε όλους, με μια αδήριτη μορφή, χωρίς θα έλεγα φύλο, με ομιλητική διάθεση και με φοβερά έντονη εικονοπλασία. Ούτως ώστε κάθε προσπάθεια ακόμα και κριτικής ερμηνείας να καθίσταται φανερά δύσκολη και πολλές φορές άνευ περιεχομένου, αφού αυτό που η ποιήτρια διαμορφώνει αφορά και μόνο τις ώρες που θα προσφερθούν προς όφελος της ανάγνωσης.

Μια ματιά όχι μόνο στην ποίηση αλλά και στην πεζογραφία της Βερονίκης Δαλακούρα μάς πείθει για το πώς βλέπει τον κόσμο, την τέχνη, τις ανθρώπινες σχέσεις, τα συμβάντα που λαμβάνουν χώρα μόνο στη λογοτεχνία, πώς τέλος διαχειρίζεται το υλικό της, που αποτελείται ως επί το πλείστον από φαντασιακές φασματικές συνισταμένες. Οι συστάσεις είναι περιττές. Όπως επίσης και η πρόταση για επαφή με ολόκληρο το έργο μιας συγγραφέως η οποία έχει προσωπικό στίγμα, γράφει χωρίς επικαιρότητα και σταθερά διαχρονικά.

Καρναβαλιστής
Βερονίκη Δαλακούρα
Κέδρος
62 σελ.
Τιμή € 9,60

Ο Χρίστος Παπαγεωργίου είναι ποιητής και κριτικός λογοτεχνίας.

Άλλα κείμενα:

• Στάθης Κουτσούνης: «Ρόδο σε καθρέφτη»
• Λευτέρης Γιαννακουδάκης: «Τα φαντάσματα του Δεκέμβρη»
• Αχιλλέας ΙΙΙ: «Τέλος πάντων»
• Γιάννης Στρούμπας: «Περίμετρος»
• Ηλίας Λ. Παπαμόσχος: «Ανάληψη»

Twitter