Ένα παιδικό βιβλίο που ξεφεύγει από τη συνταγή του παραδοσιασκού παραμυθιού είναι το Κολλημένος με την Οθόνη της Μαίρης Σάββα-Ρουμπάτη. Δεν έχει μάγισσες και δράκους, κοντορεβιθούληδες και πριγκίπισσες. Ο μύθος του αφορά στην οθόνη. Την οθόνη της τηλεόρασης, την οθόνη του υπολογιστή, που αναμετριέται και παλεύει να «κερδίσει» τον ήρωα του βιβλίου, τον νεαρό Μπίλι.

Ο Μπίλι είναι ένα παιδί έξυπνο, χαρισματικό. Ένα παιδί του σήμερα, που είναι συνεπαρμένο και συντονισμένο με τις δυνατότητες της τεχνολογίας. Οι συμμαθητές και οι φίλοι του τον θαυμάζουν γιατί είναι πολύξερος. Κοκορεύεται συχνά γιατί, όπως λέει, τα παιδιά στην εποχή του μπαμπά του ξόδεψαν χρόνια στα θρανία και στη ζωή για να ανοίξουν τα μάτια τους, ενώ εκείνος δεν χρειάζεται καν να σηκωθεί από την καρέκλα του. «Τα έχει όλα, με ένα ΚΛΙΚ».

Ενθουσιασμένος από τον κόσμο της μαγικής του οθόνης, ο Μπίλι παίζει ολοένα και λιγότερο με τους φίλους του έξω στην πλατεία, εξαφανίζεται από τις παρέες και χώνεται όλο και περισσότερο στο δωμάτιό του. Ώσπου, κάποια στιγμή ο Μπίλι πέφτει μέσα στην οθόνη του, η οθόνη τον ρουφάει κι εξαφανίζεται από την πραγματική ζωή.

Ζει πλέον στην εικονική ζωή, μια περιπέτεια που τον φέρνει κοντά σε λαμπερά πρόσωπα, γνωστές φυσιογνωμίες, σε αγαπημένους ήρωες και σε καταστάσεις που δεν πίστευε ότι μπορούσε να βιώσει από κοντά. Τα χρώματα του Χρήστου Δημητρίου κάνουν ακόμη πιο ζωντανή την περιπέτεια, που μοιάζει να είναι βγαλμένη από το κόμικ της καθημερινότητας. Πολλοί από εμάς αναγνωρίζουμε ομοιότητες με υπαρκτά πρόσωπα, στις φιγούρες που κρύβονται πίσω από τις λέξεις της συγγραφέως.

Όπως σιγά σιγά ανιχνεύουμε (καθότι η τεχνολογία είναι ένα πρόσφατο τσουνάμι στη ζωή μας), το παιχνίδι μεταξύ εικονικού και πραγματικού έχει όρια δυσδιάκριτα και ο Μπίλι έχει μπερδευτεί. Μπερδεύεται ακόμη περισσότερο όταν κάποιοι θέλουν να τον πείσουν ότι «η πραγματικότητα είναι όσα ζει εκεί μέσα κι ότι, εάν κάτι δεν υπάρχει εκεί μέσα, τότε δεν έγινε ποτέ!»

Ο Μπίλι ζει κι άλλες περιπέτειες. Ανάμεσα σε επικίνδυνες αποστολές με όπλα, μυστικά, παιχνίδια όχι και πολύ καθαρά, καταφέρνει να γλιτώσει ακόμα κι από τα δόντια ενός επικίνδυνου καρχαρία. Κλονίζεται δε ακόμη περισσότερο όταν ταυτίζεται τόσο πολύ με τον εικονικό εαυτό του, που φτάνει να βλέπει τον ίδιο τον Μπίλι να λέει ειδήσεις μέσα από μια οθόνη! Και δεν φτάνει αυτό. Οι ειδήσεις αφορούν τις διαδηλώσεις εκατοντάδων μαθητών, που διαμαρτύρονται στους δρόμους με πλακάτ και συνθήματα.

Εδώ ακριβώς είναι το σημείο όπου ο νεαρός συνειδητοποιεί ότι «αντί να είναι ο ίδιος είδηση βγαλμένη από την πραγματική ζωή», ζει τη ζωή του μέσα στην οθόνη του. Αποφασίζει να αντισταθεί στα όμορφα λόγια που ακούει, θέλει να αισθανθεί δυνατός χρησιμοποιώντας αυτά που ξέρει.

Οι γνώσεις του στην τεχνολογία δεν θα τον προδώσουν. Ένας υπολογιστής είναι το μέσο για να κάνει κι αυτός τη δική του ανακοίνωση. Προτιμά την πραγματική από την εικονική ζωή. Ο Μπίλι το δηλώνει παντού κάνοντας ΚΛΙΚ, απαντά σε ένα σωρό ερωτήσεις που του κατεβάζει το Διαδίκτυο, και όταν τελικά οι απαντήσεις του κρίνονται επαρκείς, ένας Ψηφιακός Iππότης, με πανοπλία, τον λυτρώνει ανοίγοντάς του τις πύλες για την ΑΛΗΘΙΝΗ ΖΩΗ.

Το βιβλίο είναι αφορμή ενός προβληματισμού: Μπορούμε σήμερα να ζήσουμε χωρίς την κοινωνική δικτύωση της τεχνολογίας; Χωράνε οι φίλοι της πραγματικής ζωής στον εικονικό κοινωνικό περίγυρο;

Είναι φανερό ότι η Μαίρη Σάββα-Ρουμπάτη «κόλλησε» με την οθόνη της, ψάχνοντας κι ερευνώντας για να γράψει αυτό το βιβλίο.

Ειδικοί έχουν καταλήξει ότι: «Η κοινωνικότητα του ανθρώπου σε όλες τις μορφές της έχει από τη φύση της δικτυακό χαρακτήρα».

Θεωρώ ότι ο Μπίλι δεν έγινε ποτέ αυτό που λέμε «εξαρτημένος». Δεν είναι τυχαίο ότι χρησιμοποιεί τον υπολογιστή του, ως όπλο τελικά, προκειμένου να απεγκλωβιστεί και να επιστρέψει στην πραγματική ζωή. Αυτό σημαίνει ότι έκανε χρήση των δικτύων, για να το καταφέρει. Ίσως, λοιπόν, πρέπει να αναθεωρήσουμε τον όρο του «εθισμού» στο Διαδίκτυο. Ο εθισμός δημιουργεί θύματα διά βίου, η οθόνη μπορεί να είναι απλώς μια περαστική τρέλα.

Στην περίπτωση του Διαδικτύου, η τεχνολογία μπορεί να γίνει σύμμαχος και συνοδοιπόρος στην ανθρώπινη περιπέτεια, εάν η χρήση της είναι λελογισμένη. Εναπομένει στο οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον του παιδιού, να το οπλίσει με θέληση για δικτύωση με τους ανθρώπους οριοθετώντας το χρόνο και το εύρος της χρήσης του εικονικού πεδίου.

Είναι πολύ αργά για να αφαιρέσουμε από τη ζωή μας την τεχνολογία. Ωστόσο, οφείλουμε να καλλιεργήσουμε μια υγιή σχέση μαζί της – που θα μας οδηγήσει στη μεγιστοποίηση των θετικών προσήμων της στην καθημερινότητά μας.

[Η Ιουστίνη Φραγκούλη-Αργύρη είναι συγγραφέας και δημοσιογράφος, που ζει και γράφει στο Μόντρεαλ του Καναδά.]

Κολλημένος με την οθόνη
Μαίρη Σάββα-Ρουμπάτη
εικονογράφηση: Χρήστος Δημητρίου
Ίνδικτος
35 σελ.
Τιμή € 14,00

Twitter