Εύη Γεροκώστα: «Ασφοντυλίτης»
Οι μύθοι δημιουργήθηκαν για να ερμηνευτεί ο κόσμος και τα παραμύθια για να παρηγορηθούν οι άνθρωποι.
Κάποτε όλα αυτά – όταν ακόμα η αφήγηση ήταν προφορική και η διάδοσή της γινότανε από στόμα σε στόμα.
Σήμερα οι μύθοι έχουν γίνει συνώνυμοι των ψεμάτων και τα παραμύθια αναγνώσματα που –πιστεύουμε–μόνο μικρά παιδάκια θα ενδιαφέρουν.
Φαινόμενα εποχών όπου η λογική προσπαθεί να κυριαρχήσει στη φαντασία και η τεχνολογία έχει αναλάβει να σχηματίσει τις νέες μορφές αφήγησης.
Μα όπως κάθε φορά που μια τάση προσπαθεί να επιβληθεί παρουσιάζεται μια αντίστροφη που αναζητά να της αντισταθεί, έτσι και στην περίπτωση της αφήγησης των μύθων και των παραμυθιών έχουμε στις μέρες μας ένα φαινόμενο αναγέννησής της.
Ασφαλώς και γνωρίζω και σε καμία περίπτωση δεν ξεχνώ πως παραμύθια πάντα γραφόντουσαν και εξακολουθούν να γράφονται. Μα –και ασχέτως αν θέλουν να παρηγορήσουν ή απλώς να διασκεδάσουν ή και σε κάποιες περιπτώσεις να γίνουν φορέας γνώσεων– είναι έργα που στηρίζονται σε μια γλώσσα προορισμένη να διαβαστεί ή, έστω, να αναγνωστεί.
Η γλώσσα της αφήγησης ίσως είναι πλέον είδος μουσειακό.
Μα η πράξη της αφήγησης ξαναζωντανεύει. Σε όλο τον κόσμο. Και στη χώρα μας. Σύγχρονοι παραμυθάδες τριγυρνάνε ανάμεσά μας και αφηγούνται τα παλιά παραμύθια, τους ξεχασμένους μύθους του δικού μας του λαού μα και των άλλων.
Συχνά –με την ιδιότητα του συγγραφέα παραμυθιών και ιστοριών που προσπαθούν να μιμηθούν τους μύθους– έχω αναρωτηθεί αν θα μπορούσαν αυτά τα δικά μου έργα να γίνουν υλικό αφηγηματικής έκφρασης ενός σύγχρονου αφηγητή.
Μια ιστορία που ακουμπά σε παλιότερη αλήθεια, που την πήραν κάποια στόματα και την είπανε με τον δικό τους το καθένα τρόπο, και που στο τέλος η ίδια πλέον η Γεροκώστα αποφάσισε να την καταγράψει[…]Να, λοιπόν, πώς κρατάμε στα χέρια μας την εξιστόρηση ενός ανθρώπου που από έναν μεγάλο έρωτα γεννήθηκε και από μια μεγάλη στέρηση ο ίδιος δημιούργησε Τέχνη.
Γράφω κι εγώ ξέροντας πως το κείμενό μου πρόκειται να διαβαστεί. Πώς άραγε θα έγραφα αν ήξερα πως κάποιος το δικό μου το κείμενο θα το ήθελε για να στηρίξει πάνω του μια προσωπική αφηγηματική ερμηνεία;
Ανάμεσα στους σημερινούς αφηγητές υπάρχουν εκείνοι (νομίζω πως είναι και οι περισσότεροι) που μόνο λαϊκά παραμύθια και λαϊκούς μύθους έχουν στο ρεπερτόριό τους. Μα υπάρχουν και κάποιοι άλλοι που αφηγούνται κείμενα που έχουν ήδη κυκλοφορήσει σε βιβλίο.
Στον βαθμό που έχω σωστά παρακολουθήσει την πορεία της Εύης Γεροκώστα στον χώρο της αφήγησης, νομίζω πως ανήκει σε αυτή τη δεύτερη κατηγορία.
Αυτό δε που την κάνει να έχει αποκτήσει και μια ακόμα πιο προσωπική ταυτότητα είναι πως και η ίδια γράφει ιστορίες.
Ιστορίες που μπορείς και παραμύθια να τις πεις, μπορείς και κάπως ως μύθους να τις αντιμετωπίσεις, σίγουρα πάντως είναι ιστορίες που διαθέτουν μια σχεδόν διπλή γλωσσική ταυτότητα. Μπορείς να τις διαβάσεις, αλλά και μπορείς να τις ακούσεις κάποιος να σ’ τις αφηγείται.
Το πλέον πρόσφατο από τα δικά της βιβλία έχει τον απρόσμενο τίτλο Ασφοντυλίτης.
Όνομα ενός οικισμού της Αμοργού. Και όπου εκεί η ίδια η συγγραφέας (σύμφωνα με τα όσα μας πληροφορεί στο σημείωμα του τέλους του βιβλίου) άκουσε να αφηγούνται την ιστορία ενός ανθρώπου που μια βαριά αρρώστια τον χτύπησε, τον έκανε ανήμπορο να περπατά, και έτσι εκείνος έστρεψε τη δραστηριότητά του και διοχέτευσε τα ατομικά του αδιέξοδα στη χάραξη λίθων.
Μια ιστορία που ακουμπά σε παλιότερη αλήθεια, που την πήραν κάποια στόματα και την είπανε με τον δικό τους το καθένα τρόπο, και που στο τέλος η ίδια πλέον η Γεροκώστα αποφάσισε να την καταγράψει χρησιμοποιώντας όλη την εμπειρία της ως αφηγήτριας παλαιών μύθων και παραμυθιών.
Να, λοιπόν, πώς κρατάμε στα χέρια μας την εξιστόρηση ενός ανθρώπου που από έναν μεγάλο έρωτα γεννήθηκε και από μια μεγάλη στέρηση ο ίδιος δημιούργησε Τέχνη. Σχήματα απλά, σχεδόν αρχαϊκά (φωτογραφίες συνοδεύουν την πληροφορία) πάνω σε λείες πέτρες που επιβεβαιώνουν πως πάντα κάποιος νέος μύθος μπορεί να εξηγήσει, πάντα ένα παραμύθι μπορεί να παρηγορήσει.
Η εικονογράφηση του Κώστα Μαρκόπουλου θέλησε –και σωστά– να υποταχθεί στην αισθητική των περιγραμμάτων του λαϊκού χαράκτη. Τα χρώματα που χρησιμοποίησε υπενθυμίζουν τον τόπο όπου οι απλές μορφές γεννήθηκαν – το γαλάζιο του Αιγαίου, το λευκό των σπιτιών, το κίτρινο του ήλιου.
Η όλη έκδοση χαρακτηρίζεται από τη γνωστή ποιοτική σφραγίδα του Καλειδοσκόπιου.
Ασφοντυλίτης
Εύη Γεροκώστα
Εικονογράφηση: Κώστας Μαρκόπουλος
Καλειδοσκόπιο
48 σελ.
ISBN 978-960-471-144-4
Τιμή: €8,50
