Η χρονολογία της έκδοσης ή της πρώτης γραφής ενός λογοτεχνικού βιβλίου δεν με απέτρεψε ποτέ από την αγορά του ή την ανάγνωσή του. Αλλιώς δεν θα είχαμε διαβάσει την Ιλιάδα, τις Τρωάδες, τη Βίβλο, το Κεφάλαιο, το Ίδε ο Άνθρωπος, τον Μακρυγιάννη, τη Μαντάμ Μποβαρί, την Έρημη χώρα και άλλα βιβλία, ων ουκ έστιν αριθμός. Για μένα δεν υπήρχαν παλιά και καινούργια βιβλία.

Συγκριτικά ή στατιστικά, ή αναφορικά με την καταγωγή ή τον βίο που διήγαγε ο συγγραφέας, στοιχεία που αποκαλύπτονται, συνήθως αλλά όχι απαραιτήτως, από τον ίδιο ή τους οικείους του ή τους εντρυφήσαντες στο έργο του, δεν ήταν εκείνα τα στοιχεία που θα με προέτρεπαν στην ανάγνωση βιογραφιών και αυτοβιογραφιών, αν και κατά καιρούς ένιωθα μανιακή αναγνώστριά τους.

Το βιβλίο το δεχόμουν σαν σιντριβάνι. Ανάβλυζε, κυρίως, από αόρατες πηγές, εποχές, ιδέες, χαρακτήρες, συμπεριφορές, γεγονότα, γεωγραφικές περιοχές, αισθήματα, συγκρούσεις, έρωτες, μίση, ρευστά ή αναζωγοόνα. Το νερό δεν είναι μονοδιάστατο, δεν τρέχει μόνο σε μια κατεύθυνση, αλλά βρίσκει από μόνο του τις διεξόδους του προς όλες τις κατευθύνσεις.

Το νερό δεν είναι μονοδιάστατο, δεν τρέχει μόνο σε μια κατεύθυνση, αλλά βρίσκει από μόνο του τις διεξόδους του προς όλες τις κατευθύνσεις.

Εμποτιζόμουν σε αυτά, από κορυφής μέχρις ονύχων, απολάμβανα το περιβάλλον τους, τη δύναμη ή τις αδυναμίες τους, τις γνώσεις τους ή τον αυθορμητισμό τους, την ειλικρίνειά τους ή την προσπάθειά τους να αποκρύψουν εκείνο το μυστικό, όποιο κι αν ήταν, που δεν ήθελαν να βγει από τα βάθη τους και, ενώ αναγνώριζα το δικαίωμά τους, προσπαθούσα να το διερευνήσω διαβάζοντας περισσότερα, αν είχαν γραφτεί, για τον ίδιο τον βιογραφούμενο.

Ανάμεσα στους τίτλους στους πάγκους του βιβλιοπωλείου Strand, στο Μανχάταν, τράβηξε την προσοχή μου το σκούρο εξώφυλλο μιας θαμπής, οικογενειακής φωτογραφίας, με τίτλο: «Ο Πατέρας μου είναι ένα Βιβλίο, Αναμνήσεις του Μπέρναρντ Μαλαμούντ». Συγγραφέας του βιβλίου ήταν η κόρη του, Γιάνα Μαλαμούντ Σμιθ, έτος συγγραφής το κοντινό 2006. Τα βιβλία του Μαλαμούντ δεν μου ήταν άγνωστα, η κόρη του ναι, παρά το αρκετά υπολογίσιμο συγγραφικό της έργο και την ιδιότητά της ως ψυχολόγου και πανεπιστημιακής καθηγήτριας.

Πήρα στα χέρια μου το βιβλίο και οι πρώτες γραμμές που διάβασα ήταν:

«Ο λόγος που η αγάπη και ο θάνατος έχουν ένα κοινό δεν είναι εκείνες οι αόριστες ομοιότητες για τις οποίες μιλάνε πάντα οι άνθρωποι, αλλά εκείνο που μας κάνει να ρωτάμε πιο βαθιά, από φόβο μήπως μας διαφύγει η πραγματικότητα, το μυστήριο της προσωπικότητας. (Μαρσέλ Προυστ, Ο δρόμος του κύκνου)

Διαβάζοντας τον πρόλογο, ανακάλυψα την ομολογία της συγγραφέως για τον τίτλο που με είχε ελκύσει. Τον είχε παραφράσει από την αναφώνηση του Βαρντάμαν, «Η Μητέρα μου είναι ένα ψάρι» από το βιβλίο As I lay dying (Καθώς ψυχορραγώ), του Ουίλιαμ Φόκνερ.

Τα δάνεια, εφόσον εξυπηρετούνται –για να χρησιμοποιήσω μια καινούργια καθημερινή έκφραση− επιτρέπονται, οι πλαγιαρισμοί, που συμβαίνουν τόσο συχνά, όχι.

Η κόρη του συγγραφέα, εκτός του ότι είχε τις δικές της προσωπικές αναμνήσεις ζώντας δεκάδες χρόνια με τον ίδιο, μάλλον με τους γονείς της, «κληρονόμησε» επίσης έναν πλούτο σημειώσεών του και αλληλογραφίας με συναδέλφους, κριτικούς, δημοσιογράφους, φοιτητές και άλλους, από τις οποίες χρησιμοποίησε μέρος ή ολόκληρα τα κείμενα.

Έχω πολλές ομολογημένες και ανομολόγητες απορίες. Για παράδειγμα, πώς θα γράφονται στο μέλλον οι βιογραφίες, αφού υπάρχει το διαδίκτυο, το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και άλλες ιστοσελίδες ή όποιο ηλεκτρονικό όνομα και αν έχουν, που εκτός απ' όλες τις ευκολίες και την αμεσότητα επικοινωνίας που μας παρέχουν, έχουμε την ίδια ευκολία να τις ακυρώνουμε;

Όμως αυτό που μου έμεινε από τη βιογραφία του Μαλαμούντ είναι οι πολλές χορηγίες και τιμές, βραβεία και άλλα που του αποδόθηκαν και ποιοι είναι εκείνοι που αποφάσιζαν υπέρ αυτού ή κάποιου άλλου σύγχρονού του, που ίσως να υπήρξαν καλύτεροί του ή ισάξιοί του. Η ερώτηση μπορεί να φτάνει μέχρι το Βραβείο Νομπέλ και η απάντηση να μη δοθεί ποτέ. Ωστόσο, διαβάζοντας κατά καιρούς τα ονόματα εκείνων που συγκροτούν τις επιτροπές αξιολόγησης, η απορία για τη δική τους επιλογή προηγείται της ύπαρξης της αντικειμενικής κρίσης για την απονομή οποιασδήποτε τιμής.

Θα πρόσθετα ότι αγνοώ αν υπάρχουν στην πατρίδα μας, εκτός των κρατικών βραβείων, άλλα, όπως οργανισμών ή ιδιωτών. Η αμφισβήτηση είναι επίσης πιο δύσκολη. Αλλά αυτό είναι ένα θέμα που δεν έχει απήχηση.

Εχω ήδη βραβευτεί
ως συγγραφέας,
άγνωστη ως πρόσωπο.

Εικαστικό: ατελιέ diastixo.gr ©

Twitter