Τάσος Ζαφειριάδης – Θανάσης Πέτρου: «Ξημέρωσε ο Θεός τη μέρα»
Το Ξημέρωσε ο Θεός τη μέρα είναι ένα graphic novel για τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940-1941, με το πολύ πρωτότυπο του εγχειρήματος να είναι ότι βασίζεται σε μια ηχογραφημένη αφήγηση σε κασέτα των 60 λεπτών. Αφηγητής είναι ο παππούς του Τάσου Ζαφειριάδη, που πολέμησε στο μέτωπο της Αλβανίας με το 67ο Σύνταγμα Πεζικού. Ο εγγονός του και συγγραφέας κόμικς Τάσος Ζαφειριάδης διασώζει τη μαρτυρία και σε συνεργασία με τον κομίστα Θανάση Πέτρου παρουσιάζουν ένα εξαιρετικό αποτέλεσμα σε graphic novel.
«Βέβαια, δεν μπόρεσα όλα να σας τα πω, γιατί πέρασαν και χρόνια σαράντα...» εξομολογείται ο στρατιώτης Τάσος Ζαφειριάδης, αλλά όσα εκμυστηρεύεται και αφηγείται είναι συγκλονιστικά. Το νήμα της αφήγησης ξετυλίγεται όταν ο πρωταγωνιστής της ιστορίας μαθαίνει τα νέα της γενικής επιστράτευσης και της κήρυξης πολέμου, όταν βρίσκεται στο δρόμο για την Θεσσασονίκη. Κατόπιν παρουσιάζεται στο Κιλκίς, απ’ όπου έπειτα από μια σύντομη εκπαίδευση παίρνει τον δρόμο με τα πόδια για την Αλβανία. Ύστερα από μακριά πορεία, το σύνταγμά του φτάνει στην Κορυτσά και εκεί ξεκινάει η μάχη για να καταλάβουν ένα ύψωμα από τους Ιταλούς. 9 Δεκέμβρη του 1940, ήταν η πρώτη μέρα της μάχης όπου λαμβάνει μέρος ο αφηγητής. Την επομένη προχωράνε πάνω σε δύο με τρία μέτρα χιόνι: «Το χιόνι ήταν άλλο πράμα... Συνεχώς χιόνι. Ούτε οι Ιταλοί έβλεπαν εμάς από την κακοκαιρία, ούτε εμείς τους Ιταλούς».
Η πορεία του συντάγματος περνάει από πολλά χωριά της Βόρειας Ηπείρου και φτάνει στην Κλεισούρα τον Μάρτιο – απέναντί τους βρίσκεται ο Μουσολίνι, που συντονίζει την ιταλική αντεπίθεση. Τότε αναλαμβάνει ο πυροβολητής Τάσος Ζαφειριάδης να αναχαιτίσει τους Ιταλούς με ένα αυτοσχέδιο αλλά ισχυρό πυροβολείο. Στη μάχη που ακολουθεί, τραυματίζεται, τον εντοπίζουν και αφού του παρέχονται οι πρώτες βοήθειες, ξεκινάει το ταξίδι της επιστροφής. Επόμενοι σταθμοί Γιάννενα, Λουτράκι, Αθήνα, από εκεί Χαλκίδα, Θεσσαλονίκη και επιστροφή στο χωριό του, τον Άγιο Αθανάσιο Θεσσαλονίκης.
«Βέβαια, δεν μπόρεσα όλα να σας τα πω, γιατί πέρασαν και χρόνια σαράντα...» εξομολογείται ο στρατιώτης Τάσος Ζαφειριάδης, αλλά όσα εκμυστηρεύεται και αφηγείται είναι συγκλονιστικά.
Στο τέλος της αφήγησης, θυμάται και εξομολογείται για την εμπειρία του πολέμου: «Ο ελληνικός στρατός […] αυτά που υπέφερε στην Αλβανία δε θα μπορούσε να τα αντέξει κανένας. Να πολεμούν νηστικοί. Να πολεμούν γυμνοί. Να πολεμούν χωρίς μέσα, χωρίς αυτοκίνητα, χωρίς πυροβόλα, χωρίς άρματα μάχης. Μόνο με ένα όπλο. Ψείρα. Ψείρα. Τα υπέφερε, γιατί έπρεπε να υποφέρει, διότι οι Ιταλοί δεν είχαν δίκιο να καταλάβουν τότε την Ελλάδα».
Το εγχείρημα του Τάσου Ζαφειριάδη να μεταφέρει τη μαρτυρία του παππού του σε graphic novel είναι εξαιρετικά επιτυχημένο και, όπως μας εξομολογείται στον εκτενή επίλογο: «Αυτούσια η απομαγνητοφωνημένη αφήγηση θα ήταν πολύ κουραστική για τον αναγνώστη. Έγινε σημαντική επεξεργασία του κειμένου, όπου κόπηκαν οι περισσότερες επαναλήψεις-ταυτολογίες και το κείμενο συμπυκνώθηκε σημαντικά, ειδικά προς το τέλος. Έγινε απόπειρα να διατηρηθεί η αίσθηση του προφορικού λόγου». Θα συμπλήρωνα ότι τα κατάφερε περίφημα.
Καίρια είναι και η συμβολή του έμπειρου κομίστα Θανάση Πέτρου, που ζωντάνεψε με παραστατικότητα και ασπρόμαυρα ταιριαστά σκίτσα και χρώματα την αφήγηση.
Στο τέλος του βιβλίου υπάρχει ανέκδοτο φωτογραφικό υλικό, καθώς και πλούσια βιβλιογραφία με αδημοσίευτες και δημοσιευμένες πηγές, που δίνει ακόμα μεγαλύτερη βαρύτητα στο πρωτότυπο αυτό εγχείρημα.
Ξημέρωσε ο Θεός τη μέρα
Βασισμένο σε μια αφήγηση για τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940-1941
Τάσος Ζαφειριάδης
Εικονογράφηση: Θανάσης Πέτρου
Εκδόσεις Πατάκη
σ. 160
ISBN: 978-960-16-9817-5
Τιμή: 15,50€
