Ασημένια Σαράφη: «Αρόδο»
Χωρισμένο σε τρία μέρη –Α’ Προϊστορία, Β’ Ο αποκλεισμός, Γ’ Έξοδος–, εκ των οποίων το καθένα αποτελείται από ολιγοσέλιδα κεφάλαια, η Ασημένια Σαράφη μάς χαρίζει κυριολεκτικά ένα μυθιστόρημα, που εκπληρώνει όλες τις πιθανές απαιτήσεις για να το ονομάσει κανείς, χωρίς υπερβολή, μοντέρνο. Συγχρόνως είναι ευρηματικό, ευανάγνωστο, επίκαιρο, φρέσκο, χαριτωμένο και όμως βαθιά φιλοσοφημένο και καθόλου εξεζητημένο.
Και εξηγούμαι: η απλότητά του έγκειται στο ότι πρόκειται, και όχι μόνον επιφανειακά, για μια ιδιωτική ιστορία: μια φορά κι έναν καιρό σ’ έναν τόπο – που δεν είναι τόπος!... Η ιστορία όμως μεταβάλλεται αργά μα σταθερά στην ιστορία μιας μικρής κοινωνίας ενός, τηρουμένων των αναλογιών, ευνομούμενου νησιού, πράγμα που οφειλόταν κατά κύριο λόγο στον χαρισματικό του δήμαρχο, τον πρωταγωνιστή κατά κάποιον τρόπο του μυθιστορήματος. Σύμφωνα με την επιθυμία των γονιών του ο νεαρός φιλόλογος, αφού δοκίμασε την επαγγελματική του τύχη ως διορθωτής σε μεγάλη εφημερίδα, αποφάσισε να επιστρέψει στο νησί του και να βάλει πράγματι υποψηφιότητα για δήμαρχος. Και ενώ όλα έβαιναν επιτυχώς και εμείς μαθαίνουμε παρεμπιπτόντως να ξεχωρίζουμε και να εκτιμούμε τις διάφορες προσωπικότητες αυτής της κοινωνίας, ώστε να τελειοποιηθεί η τοιχογραφία της και να αισθανθούμε ότι ανήκουμε κι εμείς σ’ αυτή και σχεδόν να ταυτιζόμαστε με τους κατοίκους της, ξημερώνει η αποφράδα μέρα. Ένας στόλος απροσδιορίστου εθνικότητας περικλείει «αρόδο» το νησί και το αποκλείει όχι μόνον από το φυσικό του κέντρο, αλλά και από όλον τον έξω κόσμο. Ούτε ανεφοδιασμός με τρόφιμα και νερό ούτε το εβδομαδιαίο φέρι μποτ, ενώ η τηλεφωνική επικοινωνία, που στην αρχή επιτρέπει τη σύνδεση με τις Αρχές της πρωτεύουσας, όπου ούτε καν ο πρωθυπουργός δεν είναι σε θέση να δώσει εξηγήσεις, συμβουλές ή το ελάχιστο θάρρος, βουβαίνεται σιγά σιγά, η τηλεόραση δείχνει μόνο χιόνια. Απόλυτη απομόνωση. Τι μέλλει γενέσθαι; Πώς θα επιβιώσουν οι μόνιμοι κάτοικοι του νησιού, οι επισκέπτες του καλοκαιριού, οι καλλιτέχνες που είχαν έρθει για τη μία και μοναδική, την καθιερωμένη, θερινή πολιτιστική εκδήλωση και ξέμειναν εδώ, αναγκασμένοι να διακόψουν την τουρνέ τους, καθώς και οι λαθρομετανάστες που κατέφθασαν λίγο προηγουμένως στα χωρικά ύδατα του νησιού και πια ούτε να απελαθούν μπορούν; Από τα πλοία που εμφανίστηκαν μίαν πρωίαν έχοντας ήδη περικυκλώσει το νησί, ούτε φωνή ούτε ακρόαση, ουδεμία κίνηση ή ανθρώπινη σκιά. Κι εδώ αρχίζει η συγκλονιστική εξέλιξη, στα μισά σχεδόν του δεύτερου μέρους, στον καιρό της «ομηρίας».
Δεν προτίθεμαι βέβαια να αναφερθώ στις διάφορες επινοήσεις των κατοίκων για την έξοδο από την «κρίση», που καταρχήν οφείλονται στην ικανότητα πειθούς του δημάρχου και στη δική του συμμετοχή ακόμα και στις χειρωνακτικές δουλειές. Να σημειώσω ωστόσο ότι από το πρόγραμμα επιβίωσης δεν λείπουν ούτε η εκπαίδευση των παιδιών, συμπεριλαμβανομένων και των μεταναστόπουλων, παρά την έλλειψη διδακτικού προσωπικού που δεν πρόλαβε το τελευταίο καράβι, ούτε η διασκέδαση και οι πολιτιστικές εκδηλώσεις, ακόμα και μια κάποια τουριστική κίνηση των ίδιων των κατοίκων στα ενδότερα του νησιού. Που δεν σημαίνει, βέβαια, πως δεν κυριάρχησε και η απελπισία ή ότι έλειψαν οι απονενοημένες ενέργειες. Παρ’ όλ’ αυτά, ακόμη και ο έρωτας βρίσκει τρόπο να ανθίσει, χωρίς να καταλαμβάνει ωστόσο μια εξέχουσα θέση στη διήγηση ως κάτι ιδιαίτερα «τραβηχτικό» για τον αναγνώστη. Γιατί ο αναγνώστης έχει συνηθίσει ήδη στην απλότητα των γεγονότων, στη λιτότητα των μέσων που χρησιμοποιεί η αφηγήτρια, η οποία δεν χρειάζεται τεχνάσματα, εφόσον το χιούμορ, η ειρωνεία και η αυτοειρωνεία είναι στοιχεία τόσο φυσικά ενσωματωμένα στην τεχνική της, ώστε να λειτουργούν υπόγεια και άρα καταλυτικά. Να σημειώσω επίσης ότι η όλη διήγηση δεν πέφτει ούτε μια φορά στην παγίδα του διδακτισμού, πράγμα που θα ήταν σχεδόν φυσικό από τη στιγμή που η υποψία ότι πρόκειται για μια ελαφρώς μεταλλαγμένη πραγματικότητα της δικής μας σημερινής καθημερινής κατάστασης «ομηρίας», γίνεται προφανής και συνειδητή. Κι όταν επιτέλους η ανέλπιστη, ξαφνική και απροειδοποίητη αναχώρηση του στόλου σημαίνει την «Έξοδο» της τραγωδίας και την επιστροφή στην ομαλότητα (!), η επέμβαση του κρατισμού ρίχνει τα μαύρα σύννεφα της γραφειοκρατίας και της επανόδου στο σχεδόν ξεχασμένο τέλμα και την απραξία. Ο δήμαρχος και η παντελώς άτυπη συμπεριφορά και δράση του δεν έχουν πια θέση εδώ ούτε και λόγο ύπαρξης. Αλλά ο ίδιος δεν θα το βάλει κάτω. Οι επόμενες εκλογές δεν θα αργήσουν να επαναφέρουν την άλλου είδους τάξη της ελεύθερης και δημιουργικής βούλησης. Για την ακρίβεια, δεν υπάρχει περίπτωση να μην εκλεγεί. Αλλά αυτό θα αποτελέσει την απαρχή της αρχής μιας άλλης ιστορίας. Νύχτωσε από νωρίς, και τούτον το μήνα ο κόσμος νυχτώνει τις μεγαλύτερες νύχτες του χρόνου.
Αρόδο
Ασημένια Σαράφη
Πατάκης
419 σελ.
Τιμή € 5,00
