Οντέτ Βαρών-Βασάρ: «Η ανάδυση μιας δύσκολης μνήμης» κριτική του Ελπιδοφόρου Ιντζέμπελη
Η γενοκτονία των Εβραίων αποτελεί ένα ξεχωριστό γεγονός με τη δική του βαρύτητα και σημασία, πραγματική και συμβολική, που ολοένα αυξάνεται, για να καταστεί σταδιακά οικουμενική και παραδειγματική. Η μνήμη αυτή άργησε για αρκετές δεκαετίες να αναδυθεί, πυροδοτεί σήμερα συζητήσεις και διαμάχες, και γίνεται αντικείμενο νεότερων προσεγγίσεων. Πέρα από τους ποικίλους λόγους, η μνήμη αυτή άργησε να βρει τη θέση της και την αναζητά ακόμη πέρα από τις αναπόφευκτες ή τις ένοχες σιωπές. Από τότε πέρασαν πολλά χρόνια και οι περισσότεροι κρατούμενοι έχουν πια αποδημήσει και ελάχιστοι, που είναι εν ζωή, είναι σε θέση να μιλήσουν. Ό,τι είχαν να πουν το είπαν, τώρα πρέπει να πορευτούμε μόνοι μας, δίχως τη φυσική τους παρουσία, τον δικό τους δρόμο που μας οδηγεί στην προσέγγιση αυτής της ιστορίας και στο νόημά της.
Πρέπει όμως να καταλάβουμε ότι στα ναζιστικά στρατόπεδα δεν εξοντώθηκαν «Εβραίοι», αλλά αμφισβητήθηκε το ίδιο το «ανθρώπινο είδος», στην ίδια την ουσία του, όπως καλά έδειξαν με τα γραπτά τους ο Πρίμο Λέβι και ο Ρομπέρ Αντέλμ.
Σύμφωνα με τον Γάλλο φιλόσοφο Ζακ Ντεριντά , η μαρτυρία δεν είναι απόδειξη. Η μαρτυρία είναι ετερογενής προς τον πορισμό της απόδειξης ή προς την επίδειξη πειστηρίων. Μαρτυρώ δεν θέλει να πει αποδεικνύω, αλλά ορκίζομαι πως είδα, άκουσα, άγγιξα, αισθάνθηκα – δηλαδή, ήμουν παρών. Οφείλετε να με πιστέψετε, γιατί δεσμεύομαι να σας πω την αλήθεια, είμαι ήδη δεσμευμένος, σας λέω ότι σας λέω την αλήθεια.
Η παρούσα μελέτη περιλαμβάνει κείμενα που προσεγγίζουν τη γενοκτονία των Εβραίων. Θέτει ακόμη ερωτήματα που προκύπτουν από την ανάδυση της μνήμης και προσπαθεί να εξηγήσει τα αίτια της λήθης και της σιωπής. Η πρωτοτυπία του βιβλίου έγκειται στο ότι έχουμε μια εικόνα όχι μόνο τού τι έγινε στην Ελλάδα, αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο. Τα τελευταία χρόνια εκδόθηκαν μελέτες και βιβλία που περιέχουν μαρτυρίες επιζώντων από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Παρ' όλα αυτά, εμφανίστηκαν και αρνητές που αμφισβήτησαν αρχικά τον αριθμό των κρατουμένων και αργότερα το ίδιο το Ολοκαύτωμα.
Το Ολοκαύτωμα δεν ήταν έγκλημα κατά των Εβραίων, αλλά έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Άρα η μνήμη του είναι χρέος ολόκληρης της ανθρωπότητας. Διαβάζοντας τη μελέτη της συγγραφέως, νομίζω ότι γινόμαστε ενήμεροι της γενοκτονίας των Ελλήνων Εβραίων και μαθαίνουμε μια σημαντική περίοδο της Ιστορίας μας.
Η ανάδυση μιας δύσκολης μνήμης
Κείμενα για τη γενοκτονία των Εβραίων
Οντέτ Βαρών-Βασάρ
Βιβλιοπωλείον της Εστίας
230 σελ.
Τιμή € 15,00
