Άννα Βαγενά: συνέντευξη στον Γιώργο Φερμελετζή
Η Άννα Βαγενά γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Λάρισα, όπου και τελείωσε το σχολείο. Σπούδασε στις σχολές του Θεάτρου Τέχνης (Κάρολος Κουν) και του Εθνικού Θεάτρου. Επίσης, φοίτησε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1972 πρωταγωνίστησε στην ταινία Το προξενιό της Άννας του Παντελή Βούλγαρη, παίρνοντας το βραβείο ερμηνείας Α’ Γυναικείου ρόλου στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Το 1975 ίδρυσε το Θεσσαλικό Θέατρο (το πρώτο επαγγελματικό θέατρο στην περιφέρεια) μαζί με τους Κώστα Τσιάνο, Γιώργο Ζιάκα, Λουκιανό Κηλαηδόνη, Διαγόρα Χρονόπουλο κ.ά. Το 1999 ίδρυσε με τον Λουκιανό Κηλαηδόνη το Θέατρο Μεταξουργείο, όπου στεγάζει μέχρι σήμερα τις πολιτιστικές της δραστηριότητες. Όλα αυτά τα χρόνια έχει ερμηνεύσει σημαντικούς ρόλους στο θέατρο και έχει πραγματοποιήσει πολλές περιοδείες σ’ όλη την Ελλάδα και στο εξωτερικό. Έχει, επίσης, σκηνοθετήσει τις εξής παραστάσεις: Αγγέλα Παπάζογλου του Γιώργη Παπάζογλου, Το γάλα του Βασίλη Κατσικονούρη, Σχέσεις οργής της Φρίντας Μπιούμπι, Η τύχη της Μαρούλας του Δημήτρη Κορομηλά, Θα σου πω μια ιστορία του Σωτήρη Δημητρίου, Η ζωή μπροστά σου του Ρομέν Γκαρί, Ο γάμος της Βάσας Σολωμού Ξανθάκη, Λωξάντρα της Μαρίας Ιορδανίδου, Το μπουφάν της Χάρλεϊ του Βασίλη Κατσικονούρη, Το γράμμα μιας άγνωστης του Στέφαν Τσβάιχ, Γλυκυτάτη γαία πατρίς της Βάσας Σολωμού Ξανθάκη, Ο Λουκιανός των παιδιών – μουσική παράσταση στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Φοβάμαι, ταυρομάχε του Πέδρο Λεμεμπέλ. Το 2006 κυκλοφόρησε το βιβλίο της με τίτλο Το Θεσσαλικό μου Θέατρο (εκδ. Κέδρος). Διετέλεσε βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ από το 2015 έως το 2023. Ήταν παντρεμένη με τον Λουκιανό Κηλαηδόνη κι απέκτησαν δύο κόρες, τη Γιασεμί και τη Μαρία Κηλαηδόνη.
Λωξάντρα και Αγγέλα Παπάζογλου, δύο μεγάλες προσωπικότητες. Μιλήστε μας για τις παραστάσεις σας αυτές, που βασίζονται σε δύο αγαπημένα βιβλία: Λωξάντρα και Αγγέλα Παπάζογλου: Ονείρατα της άκαυτης και της καμένης Σμύρνης.
Κατ’ αρχάς, χαίρομαι που επισημαίνετε ότι οι δύο αυτές παραστάσεις βασίζονται σε λογοτεχνικά κείμενα. Στο παρελθόν έχω μεταφέρει στο θέατρο τα εξής λογοτεχνικά κείμενα: τον Γάμο της Βάσας Σολωμού Ξανθάκη, το Θεσσαλικό μου Θέατρο από δικό μου βιβλίο, τις Σχέσεις οργής της Φρίντας Μπιούμπι, το Τσέρνομπιλ, ένα χρονικό του μέλλοντος της Σβετλάνα Αλεξίεβιτς, το Γράμμα μιας άγνωστης του Στέφαν Τσβάιχ και πρόσφατα το Φοβάμαι, ταυρομάχε του Πέδρο Λεμεμπέλ. Αυτό συμβαίνει γιατί αγαπώ πάρα πολύ τη λογοτεχνία, ελληνική και ξένη. Πιστεύω, λοιπόν, ότι υπάρχουν λογοτεχνικοί θησαυροί οι οποίοι μπορούν να μεταφερθούν στο θέατρο και η επιλογή τέτοιων κειμένων μού δίνει απεριόριστη δυνατότητα να αναπτύξω τη φαντασία μου και τα εκφραστικά μου μέσα ως ηθοποιός. Άλλωστε, επειδή στα λογοτεχνικά κείμενα που μεταφέρω στο θέατρο κάνω συνήθως η ίδια και τη διασκευή / θεατρική προσαρμογή και τη σκηνοθεσία, καταλαβαίνετε ότι αυτές οι παραστάσεις έχουν την προσωπική μου σφραγίδα. Όσον αφορά τις δυο αυτές ηρωίδες τις αγαπώ ιδιαίτερα, γιατί η καθεμιά με τον δικό της τρόπο αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο κομμάτι από τις αξίες και τον πολιτισμό της Ελλάδας. Και οι δυο ήταν υπαρκτά πρόσωπα και έζησαν στις χαμένες πατρίδες, η Αγγέλα στη Σμύρνη και η Λωξάντρα στην Κωνσταντινούπολη. Και οι δυο είχαν την ίδια όρεξη και αγάπη για τη ζωή και τον άνθρωπο και το ίδιο θάρρος να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες. Αυτό προσπαθώ να περάσω και στο κοινό.
Με ποιον από τους δύο ρόλους ταυτίζεστε περισσότερο;
Και με τις δύο ηρωίδες νομίζω ότι ταυτίζομαι το ίδιο, γιατί στην καθεμία από αυτές βρίσκω ομοιότητες μ’ εμένα. Με την Αγγέλα, για παράδειγμα, έχουμε το ίδιο πείσμα και την ίδια αγωνιστικότητα, δεν το βάζουμε κάτω εύκολα και έχουμε και οι δύο το θάρρος να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, ακόμα και όταν αυτό μπορεί να μας κοστίσει. Νομίζω, επίσης, ότι και οι δύο έχουμε τον ίδιο αγνό πατριωτισμό, χωρίς κανένα ίχνος εθνικισμού. Με τη Λωξάντρα έχουμε το ίδιο κέφι και χαρά για τη ζωή, μεγάλη αίσθηση του χιούμορ, αγάπη για το καλό φαγητό, το γλέντι και τη διασκέδαση. Επίσης, η Λωξάντρα κι εγώ είμαστε 100% γιαγιάδες. Το συναίσθημα αυτό, του να είσαι γιαγιά δηλαδή, είναι μοναδικό και μέσα από τη Λωξάντρα λέω σε κάθε παράσταση ένα μεγάλο «σ’ αγαπώ» στα εγγόνια μου.
Υπάρχουν λογοτεχνικοί θησαυροί οι οποίοι μπορούν να μεταφερθούν στο θέατρο και η επιλογή τέτοιων κειμένων μού δίνει απεριόριστη δυνατότητα να αναπτύξω τη φαντασία μου και τα εκφραστικά μου μέσα.
Είχατε βιώματα που σας βοήθησαν να προσεγγίσετε τους ρόλους;
Βεβαίως, λόγω διαφοράς εποχών τα βιώματά μας είναι διαφορετικά, όμως υπάρχουν πράγματα στην καθημερινότητα και των δύο ηρωίδων που είναι κοινά με κάποια δικά μου. Οι οικογενειακές γιορτές, ας πούμε. Έχω την ευτυχία να ανήκω στη γενιά που έζησε και ζει ακόμη τη χαρά των οικογενειακών γιορτών, το να μαζεύονται συγγενείς και φίλοι στο χαρούμενο γιορτινό μας σπίτι κάθε χρόνο τις ίδιες μέρες. Κοινό επίσης βίωμα και με τις δύο είναι η απώλεια του αγαπημένου συζύγου μας. Και οι δύο περιγράφουν με σπαραχτικό τρόπο τον θάνατο του άντρα τους, κάτι που έχει συμβεί και σ’ εμένα.
Γιατί να δούμε τις παραστάσεις;
Γιατί και οι δύο έχουν να δώσουν πολλά στον σημερινό θεατή, συναισθήματα που έχει ανάγκη. Συγκίνηση, γέλιο, περηφάνια για την καταγωγή του, σεβασμό στην ιστορία και στον άνθρωπο.
Τι έχετε κερδίσει από αυτούς τους ρόλους;
Έχω γίνει σίγουρα καλύτερος άνθρωπος και καλύτερη ηθοποιός. Επίσης, έχω κερδίσει απεριόριστη αγάπη από τον κόσμο. Γι’ αυτόν τον λόγο είμαι βαθιά ευγνώμων και στον Γιώργη Παπάζογλου, που έγραψε την Αγγέλα Παπάζογλου, και στη Μαρία Ιορδανίδου, που έγραψε τη Λωξάντρα. Και οι δύο μού έχουν κάνει ένα μεγάλο δώρο.
Λωξάντρα και Αγγέλα Παπάζογλου. Θα μπορούσαν να ζήσουν στο σήμερα;
Νομίζω ότι και οι δύο θα μπορούσαν να ζήσουν σήμερα αλλά και σε κάθε εποχή, γιατί και οι δύο ήταν αγωνίστριες και κουμαντάριζαν αυτές τη ζωή και όχι η ζωή εκείνες.
Ποιο βιβλίο θα προτείνατε στους αναγνώστες μας;
Το Φοβάμαι, ταυρομάχε του Πέδρο Λεμεμπέλ (μτφρ. Κώστας Αθανασίου, εκδ. Καστανιώτη).
Περισσότερα για τις παραστάσεις μπορείτε να δείτε εδώ.
