fbpx
«Μότσαρτ – Σοστακόβιτς στο Μέγαρο» της Ανθούλας Δανιήλ

«Μότσαρτ – Σοστακόβιτς στο Μέγαρο» της Ανθούλας Δανιήλ

Στη Μαρία Κοτοπούλη, για το μαγικό άγγιγμα…

 

Ελπίδες και Αναμνήσεις ήταν ο τίτλος της συναυλίας της ΚΟΑ στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, τη 16η Μαρτίου 2018, η οποία ήταν αφιερωμένη στο ιστορικό μέλος της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, λαμπρό μουσικό και παιδαγωγό Χαράλαμπο Φαραντάτο.

Δύο ήταν ταέργα της βραδιάς. Το Κοντσέρτο για κλαρινέτο και ορχήστρα, σε λα μείζονα, Κ. 622 του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ (1756-1791) και η Συμφωνία αρ. 10 σε μι ελάσσονα, έργο 93, του Ντμίτρι Σοστακόβιτς (1906-1975).

Ο Μότσαρτ έγραψε το Κοντσέρτο για κλαρινέτο έξι εβδομάδες πριν από τον θάνατό του το 1791 για τον δεξιοτέχνη φίλο του Άντον Στάντλερ (1753-1812), ο οποίος εμπλούτισε το όργανο με μπάσους ήχους από τους οποίους πήρε και το όνομά του, κλαρινέτο ντι μπασέτο. Ο Βιεννέζος δεξιοτέχνης έπαιξε το κοντσέρτο για πρώτη φορά στο Βασιλικό Θέατρο της Πράγας. Έργο γεμάτο φρεσκάδα και μελωδικότητα, είναι δείγμα τόσο της μεγάλης συνθετικής ωριμότητας του Μότσαρτ όσο και της βαθιάς κατανόησης των ηχητικών δυνατοτήτων του νέου οργάνου, ικανού να αποδώσει διαφορετικές ψυχικές και διανοητικές καταστάσεις.

Σολίστ στο κλαρινέτο ο καθ’ όλα άξιος Σπύρος Μουρίκης, εξαιρετικός μαθητής του Φαραντάτου που έπαιξε στο εξειδικευμένο κλαρινέτο ντι μπασέτο in La. Ο Μουρίκης τίμησε τον δάσκαλό του με τη θαυμάσια παρουσία και ερμηνεία του και αντάμειψε το ενθουσιώδες κοινό με ένα ανκόρ παιγνιώδες, με το οποίο επέδειξε περαιτέρω τις πλούσιες πτυχές του ταλέντου του. Στο πόντιουμ ο εξαίρετος αρχιμουσικός Βλαντιμίρ Ασκενάζι (Ρωσία, 1937) διηύθυνε την επίσης εξαίρετη Κρατική Ορχήστρα μας.

Η 10η Συμφωνία του Ντμίτρι Σοστακόβιτς θεωρείται η πιο φορτισμένη συναισθηματικά. Η πολιτική κατάσταση στη Ρωσία διαπλέκεται με την προσωπική ζωή του καλλιτέχνη, φέρνει ανατροπές επηρεάζοντας την τέχνη – συγκοινωνούντα δοχεία, αλληλοτροφοδοτούμενα, άλλωστε, η ζωή και η τέχνη. Η Λαίδη Μάκβεθ, γραμμένη το 1936, με τα πολιτικά συμφραζόμενά της, ενόχλησε τον Στάλιν, ο οποίος φεύγοντας δυσαρεστημένος στη μέση της παράστασης είπε «Κάποιος πρέπει να τον σταματήσει» και αυτή ήταν η αρχή μιας εκστρατείας δυσφήμησης του καλλιτέχνη. Το 1948, λόγω του διατάγματος του Ζντάνοφ –τα πάντα στην υπηρεσία της επανάστασης– βρέθηκε πάλι σε δύσκολη θέση. Για να επιβιώσει έκανε μουσική για τον κινηματογράφο, έργα για την καλλιτεχνική του επανένταξη (προέβη στις αναγκαίες στοχαστικές προσαρμογές, που θα έλεγε και ο Καβάφης) και έργα «για το συρτάρι».

Με τον θάνατο του Στάλιν, τον Μάρτιο του 1953, άνοιξε πάλι ο δρόμος για τον Σοστακόβιτς και τα έργα του βγαίνουν πια από το συρτάρι. Η 10η Συμφωνία παίχτηκε στις 17 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους από τη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Λένινγκραντ υπό τη διεύθυνση του Γεβγκένι Μραβίνσκι (1903-1988). Η Συμφωνία, γεμάτη από βαρείς ήχους βιολοντσέλων και κοντραμπάσων, αντανακλά την καταπιεστική ατμόσφαιρα που βίωνε ο συνθέτης. Ακολουθεί μια ενότητα πνευστών κι ένα σόλο κλαρινέτο, στη συνέχεια μια γρήγορη ενότητα γεμάτη ένταση, η οποία, κατά την άποψη του μελετητή του έργου Τίτου Γουβέλη, σκιαγραφεί τον ίδιο τον Στάλιν. Τέλος, μετά από ένα σκοτεινό βαλς, παρεμβαίνει ένα απαλό κόρνο. Η μετατροπή των αρχικών γραμμάτων του ονόματος του συνθέτη, DSCH, σε νότες κωδικοποιεί την υπογραφή του και άλλες πέντε νότες το όνομα της αγαπημένης μαθήτριάς του: Elmira (Ελμίρα Ναζιρόβα). Η συναυλία ολοκληρώνεται με ένα μη αναμενόμενο, από τον ακροατή, ξέφρενο, ενθουσιώδες φινάλε, λαμπερό και αισιόδοξο, πράγμα που της προσέδωσε τον χαρακτηρισμό «οπτιμιστική τραγωδία». Το έργο «δεν θα κινδύνευε από τη σταλινική λογοκρισία και κριτική» γράφει ο Γουβέλης. Ο Σοστακόβιτς με το αποθεωτικό, μεγαλόπρεπο τέλος και με την υπογραφή DSCH στα τύμπανα εξέφρασε τον προσωπικό του θρίαμβο.

Ο θρίαμβος αυτός ήταν ολοφάνερος στην κατάμεστη αίθουσα του Μεγάρου, όπου το εκστασιασμένο κοινό δεν άφηνε την ορχήστρα και τον πολυβραβευμένο, διεθνούς φήμης πιανίστα και μαέστρο να αποχωρήσει. Ωστόσο, η «λαϊκή επιταγή» κατάφερε να τον βγάλει, κατά κάποιον τρόπο, από τη γαλήνια αυτοσυγκράτησή του, ώστε να χαιρετάει με την μπαγκέτα ψηλά το κοινό, που δεν ήθελε με τίποτα να τον αποχωριστεί.

 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΜΟΥΣΙΚΗ
«Παναγία – Η Μητέρα του Φωτός»: ένα σύγχρονο ορατόριο του Γιώργου Θεοφάνους στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης

Το Ινστιτούτο «Άγιος Μάξιμος ο Γραικός», σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, τη Διεύθυνση Πολιτισμού Τουρισμού Δήμου Θεσσαλονίκης, το Κέντρο Πολιτισμού της Περιφέρειας Κεντρικής...

ΜΟΥΣΙΚΗ
«Άξιος Λόγος»: αφιέρωμα στον Κωστή Παλαμά σε μελοποίηση του Πασχάλη Τόνιου στον Φιλολογικό Σύλλογο «Παρνασσός»

Με αφορμή τα 81 χρόνια από τον θάνατο του εμβληματικού Έλληνα ποιητή Κωστή Παλαμά, ο συνθέτης και ερμηνευτής Πασχάλης Τόνιος μελοποιεί σπουδαία ποιήματα από το πολύ σημαντικό έργο του και μας...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.