Βαγγέλης Γιαννίσης συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη
Ο Βαγγέλης Γιαννίσης ζει και εργάζεται στη Σουηδία. Με το πρώτο του βιβλίο, Το μίσος, κατάφερε να κερδίσει το ενδιαφέρον του αναγνωστικού κοινού. Βασικό στοιχείο του μυθιστορήματός του είναι η καταιγιστική πλοκή, που το κάνει να διαβάζεται απνευστί. Πρωταγωνιστής της δράσης είναι ο επιθεωρητής Άντερς Οικονομίδης και ήδη ετοιμάζονται οι επόμενες περιπέτειές του.
Γράφετε ότι ενώ ταξιδεύατε από το Έρεμπρο προς τη Στοκχόλμη, σας επισκέφτηκε η έμπνευση για τη συγγραφή του μυθιστορήματος. Μιλήστε μας λίγο για το πώς γεννήθηκε αυτό το μυθιστόρημα μες στο τρένο – τι θα είχε αλλάξει αν δεν περνούσατε από τα συγκεκριμένα τοπία, αν είχατε άλλους συνεπιβάτες;
Η διαδρομή δεν ήταν καθημερινή (συνολικά έχω επισκεφτεί τη Στοκχόλμη 4-5 φορές) και ίσως αυτό κάνει τη σύλληψη του Άντερς στο τρένο τόσο ιδιαίτερη. Αν δεν είχε χρειαστεί να ανέβω Στοκχόλμη για δουλειά εκείνη την ημέρα, ίσως ο Άντερς να μην είχε βγει από τη γωνία του μυαλού μου, όπου καθόταν. Και χρειάστηκε μπόλικη δόση τύχης για να βγει, συν ένα βιβλίο που τελείωσε στο πρώτο μισάωρο του ταξιδιού, συν ένα MP3 player χωρίς μπαταρίες, οπότε είχα αρκετό χρόνο να σκοτώσω παρέα με τις σκέψεις μου. Κάπου εκεί, καθώς ανακάτευα διάφορες ιδέες, ήρθε ο Άντερς. Τι θα είχε αλλάξει χωρίς εκείνο το ταξίδι; Ίσως πολλά, ίσως τίποτα, ομολογώ πως δεν το έχω σκεφτεί. Το σίγουρο είναι πως είμαι ευγνώμων με την εξέλιξη των πραγμάτων.
«Το μίσος»: με ποιο σκεπτικό επιλέξατε έναν τόσο σκληρό τίτλο;
Για να πω την αλήθεια, ήταν το βιβλίο που επέλεξε τον τίτλο. Μέχρι και τη στιγμή που έβαλα την τελευταία τελεία, το βιβλίο δεν είχε κάποιον τίτλο. Όταν το ξαναδιάβασα για να κάνω διορθώσεις και αλλαγές, ο συγκεκριμένος τίτλος ήρθε στο μυαλό μου και, όσο κι αν προσπάθησα να δουλέψω άλλους τίτλους, κανένας δεν μου πήγαινε περισσότερο στο περιεχόμενο όσο «Το μίσος». Πράγματι, είναι μια σκληρή λέξη, αλλά πιστεύω πως ταιριάζει γάντι με τον σκληρό κόσμο που περιγράφεται.
Ο επιθεωρητής Άντερς Οικονομίδης είναι μεν ευφυής, αλλά δεν είναι οργανωτικός τύπος, έχει τα κιλάκια του και αδιαφορεί για το ντύσιμό του. Με ποιο σκεπτικό πλάσατε τον χαρακτήρα του;
Για αρχή, ήθελα να δημιουργήσω έναν χαρακτήρα ρεαλιστικό, τόσο ρεαλιστικό που ο αναγνώστης θα μπορούσε να δει ακόμη και... τον γείτονά του στον Άντερς. Όσο προχωρούσε η ιστορία, ενσωμάτωνα κι άλλες λεπτομέρειες στον χαρακτήρα του. Ο Άντερς δεν είναι στατικός, χτίζεται με κάθε πρόταση που γράφω και θα συνεχίσει να χτίζεται καθ' όλη τη διάρκεια των περιπετειών του.
Στο έργο σας, η ελληνική καταγωγή του Οικονομίδη δεν του προκάλεσε προβλήματα στην αναρρίχησή του στην ιεραρχία της αστυνομίας. Στην πραγματικότητα, θα του προκαλούσε;
Κανένα απολύτως πρόβλημα. Αν ο οποιοσδήποτε πραγματικός Άντερς, που θέλει να γίνει αστυνομικός, ακολουθήσει τα βήματα του Οικονομίδη κι εργαστεί σκληρά για να φτάσει στον στόχο του, καμία ξένη καταγωγή δεν μπορεί να τον εμποδίσει.
Οι δολοφονίες μεταναστών δείχνουν ότι κάποιοι δεν θέλουν ν' αποδεχτούν την ενσωμάτωσή τους στην κοινωνία. Ποια είναι η στάση των Σουηδών στο θέμα της μετανάστευσης;
Το μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού αποδέχεται τους μετανάστες ή, για να είμαι πιο δίκαιος, έτσι φαίνεται. Η ξενοφοβία είναι σχεδόν ταμπού στη Σουηδία και όσοι έχουν αντιμεταναστευτική πολιτική αντιμετωπίζονται αρνητικά τόσο από τα ΜΜΕ, όσο και από τους απλούς πολίτες. Πριν από μερικές ημέρες, για παράδειγμα, ταχυδρομικοί υπάλληλοι αρνήθηκαν να μοιράσουν ψηφοδέλτια του ακροδεξιού κόμματος των Σουηδών Δημοκρατών για τις Ευρωεκλογές ως διαμαρτυρία για τη ρητορική τους.
Πριν από εσάς, συγγραφείς όπως ο Χένινγκ Μανκέλ και ο Στιγκ Λάρσον έγραψαν για τα κοινωνικά προβλήματα της χώρας. Θεωρείτε κι εσείς ότι το σουηδικό μοντέλο χωλαίνει;
Σε σύγκριση με το σουηδικό μοντέλο του παρελθόντος, ναι. Η σουηδική οικονομία έχει φιλελευθεροποιηθεί και το κοινωνικό κράτος έχει συρρικνωθεί σημαντικά, όπως σε όλες τις χώρες παγκοσμίως από το '80 και μετά. Αλλά σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, το κοινωνικό κράτος στέκει καλύτερα. Πάντως, η υποχώρηση του σουηδικού μοντέλου δεν είναι η μόνη αιτία για τα κοινωνικά προβλήματα. Αυτά υπήρχαν ακόμη και όταν το κράτος πρόνοιας ήταν στο ζενίθ του.
Στο βιβλίο σας, μ' εντυπωσιάζει η γρήγορη πλοκή και το κυνήγι του δράστη. Μοιάζει σαν να μας κυνηγά κι εμάς η αστυνομία. Ποιο είναι το μυστικό για να κερδίσει ένας συγγραφέας τον αναγνώστη;
Πρώτα απ' όλα, η ειλικρίνεια. Είναι μεγάλο φάουλ να δημιουργήσεις μεγάλες προσδοκίες στον αναγνώστη και μετά να τις ανατρέψεις επιλέγοντας μια τσαπατσούλικη λύση για την πλοκή. Και, φυσικά, η επικοινωνία μεταξύ συγγραφέα κι αναγνώστη μέσα από τις γραμμές του βιβλίου, δίνοντας δηλαδή στοιχεία με σκοπό ο αναγνώστης να γίνει ο ίδιος αστυνομικός. Μου αρέσει αυτό το κλείσιμο του ματιού στον αναγνώστη.
Για την αστυνομική λογοτεχνία συγκεκριμένα, τι θεωρείτε πως πρέπει να κατέχει ένας συγγραφέας για να γράψει ένα καλό αστυνομικό μυθιστόρημα;
Πρέπει να ξέρει τους χαρακτήρες του από την καλή και από την ανάποδη. Απαραίτητη η έρευνα μέχρι κεραίας ακόμα και για την παραμικρή λεπτομέρεια και φυσικά πρέπει να κατέχει την πλοκή, να έχει στο μυαλό του έναν χάρτη που θα τον οδηγήσει από την αρχή στο τέλος και όχι να πάει στα τυφλά.
Ποια είναι, κατά την άποψή σας, τα καλύτερα αστυνομικά μυθιστορήματα των τελευταίων χρόνων στη Σουηδία;
Μου φαίνεται πως θα χρειαστούμε πολλή ώρα, αν αρχίσουμε αυτή τη συζήτηση! Για να πω την αλήθεια, η παραγωγή αστυνομικών μυθιστορημάτων έχει γίνει τόσο μαζική, που είναι δύσκολο να τα παρακολουθείς όλα – και, φυσικά, ακόμη πιο δύσκολο να ξεχωρίσεις τα διαμάντια από τις μετριότητες.
Ποια είναι, μέχρι στιγμής, η ανταπόκριση των αναγνωστών στο μυθιστόρημά σας;
Μέχρι στιγμής, ενθαρρυντική. Αρκετοί φίλοι αναγνώστες που επικοινωνούν μαζί μου παραπονιούνται που θα πρέπει να περιμένουν λίγο ακόμα για να διαβάσουν τη συνέχεια των περιπετειών του Άντερς, αλλά δουλεύω σκληρά για να τους αποζημιώσω. Είναι αυτό που λένε, το καλό πράμα αργεί να γίνει!
Τι θα προτείνατε στους αναγνώστες μας που θα διαβάσουν τη συνέντευξή σας;
Να διαβάζουν όσο μπορούν περισσότερο. Είναι η καλύτερη γυμναστική για το μυαλό. Και, φυσικά, αν έχουν μια ιστορία μέσα τους, να μη διστάσουν να τη βγάλουν στο χαρτί.
Το μίσος
Βαγγέλης Γιαννίσης
Διόπτρα
464 σελ.
Τιμή € 16,70
