fbpx
Anthony Trollope: «Ο επίτροπος»

Anthony Trollope: «Ο επίτροπος»

Ο Άντονι Τρόλοπ (1815-1882) είναι ένας βαθιά πολιτικός συγγραφέας, με καυστικό χιούμορ, που κατακεραυνώνει την εκκλησία και την κοινωνία της εποχής του. Ο Επίτροπος είναι ένα χρονικό από τα έξι της σειράς «Τα χρονικά του Μπάρτσεστερ» και λαμβάνει χώρα στη φανταστική πόλη –Μπάρτσεστερ– διότι ο συγγραφέας παίρνει μέτρα προστασίας, απέχοντας από τα αληθινά τοπωνύμια και τους εκπροσώπους της Εκκλησίας αλλά, παράλληλα, φωτογραφίζοντας και τα τοπωνύμια και τους εκπροσώπους.

Ο Τρόλοπ έμελλε να γίνει ο πιο επιτυχημένος μυθιστοριογράφος της Αγγλίας στη διάρκεια της βικτωριανής εποχής. Με τα έργα του βρήκε τη δυνατότητα να χτυπήσει κάθε κοινωνική αδικία και κυρίως την Εκκλησία. Ο Επίτροπος είναι πολιτικό έργο που εγείρει ερωτήματα γύρω από την ηθική και το χρέος του ανθρώπου, όταν μάλιστα κατέχει σημαντικό ρόλο μέσα στην κοινωνία. Οι σύγχρονοί του, βέβαια, δεν του συγχώρησαν τις αλήθειες που τόλμησε να φέρει στην επιφάνεια, πολλοί όμως τον αγάπησαν και τον διάβασαν με ζήλο. Και φυσικά αυτά που θίγει δεν ισχύουν μόνο στον συγκεκριμένο τόπο αλλά παντού.

Στην Ελλάδα ήρθε αργά. Οι μελετητές τον κατατάσσουν πλάι στον Ντίκενς, μόνο που ο Ντίκενς στηλιτεύει το κακό κατευθείαν, ενώ ο Τρόλοπ το μεταμφιέζει κωμικά. Πιστεύει, μάλιστα, πως ένας άνθρωπος είναι αδύνατον να είναι απολύτως ενάρετος ή απολύτως αχρείος, παρά τις όποιες προθέσεις του, όπως φαίνεται στα μυθιστορήματά του που συνιστούν ένα «είδος ψυχολογικού, κοινωνικού και ηθικού ρεαλισμού». Επομένως κατά τις καταστάσεις και οι άνθρωποι. Οίον το ήθος τοιάδε και η πράξη, για να παραφράσουμε τον Πλάτωνα, αν και η παράφραση δεν αλλάζει το νόημα.  

Ο Επίτροπος είναι πολιτικό έργο που εγείρει ερωτήματα γύρω από την ηθική και το χρέος του ανθρώπου, όταν μάλιστα κατέχει σημαντικό ρόλο μέσα στην κοινωνία. Οι σύγχρονοί του, βέβαια, δεν του συγχώρησαν τις αλήθειες που τόλμησε να φέρει στην επιφάνεια, πολλοί όμως τον αγάπησαν και τον διάβασαν με ζήλο.

Τα γνωστά σκάνδαλα της εποχής του ήταν οι πηγές των βιβλίων του, όπως: ο σφετερισμός των προσόδων από την ιεραρχία της Επισκοπής του Ρότσεστερ που ανήκαν σε υποτρόφους του σχολείου της Επισκοπής, το σκάνδαλο του Κολεγίου του Ντάλγουιτς, τα σκάνδαλα σε βάρος του γηροκομείου, με διευθυντή τον αιδεσιμότατο Φράνσις Νορθ, κόμη του Γκίλφορντ, με διπλή και τριπλή θέση και μισθό, θέση που κέρδισε ο πατέρας του, με αμφισβητούμενη διαδικασία, και μετά ο αδελφός του και μετά ο ίδιος και μετά βολεύτηκε όλο του το σόι και έτσι είχε τη δική του αυλή και κλίκα.

Ο επίτροπος, ο αιδεσιμότατος Σέπτιμος Χάρντινγκ, είναι ένας ηλικιωμένος κληρικός, που αμείβεται αδρά στο γηροκομείο του Μπάρτσεστερ, το οποίο ανήκει στην Εκκλησία. Οι άλλοι εργαζόμενοι αμείβονται και αυτοί, αλλά η διαφορά της αμοιβής τους από αυτήν του Επιτρόπου είναι διαφορά ανάμεσα σε ελέφαντα και κουνούπι. Και ο έχων ρόλο και χρήμα έχει και κοσμική εξουσία και γίνεται και δυνάστης. Και, όπως παντού, το δικαίωμα της Εκκλησίας στην περιουσία είναι αδιαπραγμάτευτο. Απεχθανόμενος τις αλλαγές ο επίτροπος, τριγυρίζει μέσα στον περιφραγμένο περίβολο, κοιτάζει και θαυμάζει την αρχιτεκτονική, «το πνεύμα και το χρώμα… όλα σε ομοφωνία και πλήρη εντέλεια! Ποιος μπορεί να χαρεί τα αίθρια των μοναστηριών του Σάλσμπερι» παρά μόνο αυτός, τόσο που νιώθει «πως μερικές φορές, ναι, είναι δίκαιο οι επίσκοποι να είναι πλούσιοι!».

Κι ενώ ήταν μάρτυρας αυτών που συνέβαιναν γύρω του, εκείνος δεν ήθελε με κανέναν τρόπο να διαφωνήσει. «Αγωνιούσε υπέρμετρα να αποφύγει ακόμη και ό,τι έμοιαζε σαν ρήξη με οποιονδήποτε από την τάξη του και φοβόταν οδυνηρά να υποχρεωθεί να έρθει σε ανοιχτή σύγκρουση με οποιονδήποτε άνθρωπο για οποιοδήποτε θέμα… Η ζωή του ήταν τόσο ήσυχη… Η επακόλουθη ευημερία του δεν του επέβαλε ποτέ ζωηρές έγνοιες, δεν τον έφερε ποτέ σε δυσάρεστη επαφή με κανέναν… να τον αφήσουν ήσυχο να νέμεται ισόβια τα καλά που είχε». 

Ο Τρόλοπ παίζει με τις λέξεις, με τις σκέψεις του άλλου, γελοιοποιεί το σοβαροφανές, ανατρέπει την εικόνα.

Ο επίτροπος είναι μέρος ενός συστήματος που το βρήκε έτοιμο και βολεύτηκε μέσα σ’ αυτό. Δεν φταίει ο ίδιος, όπως δεν φταίει και ο καρατομημένος Λουδοβίκος της Γαλλίας, αλλά κάποτε πρέπει τα πράγματα να αλλάξουν. Όταν φτάσει πια ο κόμπος στο χτένι αναλαμβάνει να αντιδράσει για να προστατέψει τον εαυτό του και το κύρος του. «Πού τον χτυπάει το παπούτσι το ξέρει αυτός που το φορά» είναι μια παροιμία που επικαλείται, για να δείξει πού κρύβεται ο κάλος του, και ο αιδεσιμότατος έχει μεγάλες φουρτούνες στο μυαλό. Τα σκάνδαλα που είναι πολλά και έχουν γίνει θέμα στις μεγάλες εφημερίδες της εποχής τον αναστατώνουν. Κι αυτός, ο χαμηλών τόνων άνθρωπος, που το μόνο που θέλει είναι να περάσει ήσυχα τα γεράματά του, να ψέλνει με την ωραία φωνή του και να παίζει το βιολοντσέλο του, τρέμει μπροστά στον σερ Αβραάμ, τον συνήγορο που ήρθε να μιλήσει μαζί του.

Ο Τρόλοπ παίζει με τις λέξεις, με τις σκέψεις του άλλου, γελοιοποιεί το σοβαροφανές, ανατρέπει την εικόνα. Ο σερ Αβραάμ που ήρθε να συναντήσει τον επίτροπο είναι ψηλός και γερτός αλλά στον λαιμό, όχι στην πλάτη, λόγω της στάσης που έπαιρνε (κοιτάζοντας κορδωτός και αφ’ υψηλού) για να ακούει τους άλλους όταν του απευθύνονταν, «πράγμα που του είχε δώσει εμφάνιση μηχανής με λαιμό» Ήταν ένας άνθρωπος που «θα ζητούσες να υπερασπιστεί την ιδιοκτησία σου, αλλά … θα μετάνιωνες να εκμυστηρευτείς τον έρωτά σου. Ήταν αστραφτερός σαν διαμάντι και το ίδιο κοφτερός, όμως επίσης και το ίδιο άχρωμος. Γνώριζε όλους όσους ήταν τιμή να γνωρίζει κανείς αλλά δεν είχε ούτε έναν φίλο… Ήταν πράγματι παντρεμένος και είχε παιδιά, αλλά πόσο χρόνο είχε για τη γλυκιά απραξία της συζυγικής ευτυχίας;». Και η αποκαθηλωτική περιγραφή τού μέσα και του έξω ταυτοχρόνως συνεχίζεται επί μακρόν. Ο διάλογος ανάμεσα στον κύριο Χάρντιγκ και τον σερ Αβραάμ είναι ένα παιχνίδι ανάμεσα σε γάτα και ποντίκι. Όση ώρα συζητούν, ο επίτροπος παίζει βιολοντσέλο με αόρατο δοξάρι σε ανύπαρκτο τσέλο. Η κίνηση θυμίζει την ανάλογη που σημαίνει πείνα, «κόβει λόρδα», στην ελληνική αργκό, αλλά εκείνου του κόβει τα εντόσθια η αγωνία μπροστά στο τι τον περιμένει.

Και έτσι ο Τρόλοπ, ο επίσκοπος και το βιολοντσέλο του μας προσφέρουν εκδίκηση σε κούπα διονυσιακή. Ο Χρόνος τελικά είναι ο δίκαιος κριτής και για την ουσία και για τον συγγραφέα της.

Ωραία η απόδοση στα Ελληνικά από τη Σάντυ Παπαϊωάνου και η εισαγωγή του David Skilton.

 

Ο επίτροπος
Anthony Trollope
Μετάφραση: Σάντυ Παπαϊωάννου
Gutenberg
331 σελ.
ISBN 978-960-01-1907-7
Τιμή: €14,00
001 patakis eshop


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
J. M. Coetzee: «Ο Πολωνός»

Διαβάζοντας τη νουβέλα Ο Πολωνός (2023) του Τζον Μάξγουελ Κούτσι, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα σε μετάφραση της Χριστίνας Σωτηροπούλου, ο αναγνώστης και η αναγνώστρια συνειδητοποιούν τη δύναμη που έχει ο...

ΚΡΙΤΙΚΕΣ > ΞΕΝΗ ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Arturo Pérez-Reverte: «Ο Ιταλός»

Ο πολυγραφότατος Ισπανός συγγραφέας από την Καρθαγένη, ο Αρτούρο Πέρεθ-Ρεβέρτε, έχει φωτίσει πολλές φορές μέσα από τα μυθιστορήματά του άγνωστες στιγμές της Ιστορίας. Έχουν μεταφραστεί στα ελληνικά, μέχρι στιγμής,...

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.