Η Μαρία Παπαγιάννη, γεννημένη στη Λάρισα, με σπουδές στην ελληνική φιλολογία, είναι γνωστή για τις ωραίες ιστορίες που έχει γράψει για μικρά και μεγάλα παιδιά, καθώς και για τις μεταφράσεις της παιδικής λογοτεχνίας. Το μυθιστόρημα Εκεί και πάντα αλλού απευθύνεται σε μεγάλους, αφορά ανθρώπους μέσης ηλικίας, ή εκεί γύρω, μιλάει για γυναίκες και άντρες που ζουν την εποχή της κρίσης, δηλαδή τον καιρό του Μνημονίου, και ταυτόχρονα εξετάζει την κρίση που βιώνουν οι παντρεμένοι. Στην ουσία είναι ένα μυθιστόρημα για τον χρόνο που περνάει, για τη ζωή, για τις ανθρώπινες σχέσεις. Μέσω της τριτοπρόσωπης αφήγησης, η Μαρία Παπαγιάννη επιχειρεί, πρωτίστως, να μπει στο πετσί της πρωταγωνίστριάς της, της Δώρας, και λιγότερο να κατανοήσει τη συμπεριφορά του συζύγου της, του Γρηγόρη. Αυτή είναι νοσηλεύτρια σε μεγάλο νοσοκομείο της Αθήνας κι αυτός γιατρός στο ΙΚΑ. Έχουν μια κόρη που σπουδάζει μακριά από το σπίτι τους κι αυτός είναι ο λόγος, ή ένας από τους βασικότερους, που το ζευγάρι δεν χωρίζει.

Η συγγραφέας προσπαθεί να μην οξύνει τα πράγματα, να μην τα φτάσει στα άκρα, ενώ από την αρχή ο αναγνώστης καταλαβαίνει πού θα καταλήξει η ιστορία. Αυτό που δεν υποψιάζεται είναι πως οι ανατροπές συμβαίνουν εξαιτίας τυχαίων γεγονότων ή τυχαίων γνωριμιών.

Από την αρχή, διαπιστώνουμε πως η Δώρα με τον Γρηγόρη δεν τα πηγαίνουν καλά. Η πρώτη φράση του βιβλίου, «Ήθελε να του πει να φύγει. Να έβρισκε μόνο το κουράγιο», προδιαθέτει για τη συνέχεια: τα πράγματα δεν είναι ειδυλλιακά στη σχέση του ζευγαριού. Η Δώρα, μάλλον δειλή και διστακτική, αναπολώντας τις παλιές καλές εποχές του έρωτα, της συντροφικότητας και των θυσιών –εκ μέρους της– αναζητεί μιαν αφορμή για να σπάσει τα δεσμά που τη δένουν με τον σύζυγό της, κάτι που θα τη βοηθήσει να ξεπεράσει τις αναστολές της. Περιμένοντας καρτερικά εκείνη τη στιγμή, μια μέρα παίρνει ένα ανώνυμο τηλεφώνημα με την είδηση πως ο Γρηγόρης τής κάνει απιστίες. Όταν έρχεται και η ομολογία του, παίρνει και την απόφασή της.

Μπορούμε να πούμε πως η ιστορία της Δώρας και του Γρηγόρη είναι η ιστορία μυριάδων ζευγαριών στην Αθήνα και αλλού, που ξεκίνησαν καλά και στην πορεία κάτι στράβωσε. Εντάξει, η Μαρία Παπαγιάννη ρίχνει τις ευθύνες για την αποτελμάτωση της σχέσης στον άντρα, αλλά σίγουρα γνωρίζει πως ενίοτε υπεύθυνη είναι η γυναίκα (εδώ η πέτρα του σκανδάλου είναι συνάδελφος της ηρωίδας και περιγράφεται με μελανά χρώματα).

Το μυθιστόρημα είναι χαμηλότονο, χωρίς εξάρσεις και συγκρούσεις. Η συγγραφέας προσπαθεί να μην οξύνει τα πράγματα, να μην τα φτάσει στα άκρα, ενώ από την αρχή ο αναγνώστης καταλαβαίνει πού θα καταλήξει η ιστορία. Αυτό που δεν υποψιάζεται είναι πως οι ανατροπές συμβαίνουν εξαιτίας τυχαίων γεγονότων ή τυχαίων γνωριμιών. Ένα από τα ενδιαφέροντα στοιχεία του καλογραμμένου αυτού βιβλίου είναι η χρήση επιστολών μεταξύ των ηρώων της δεύτερης ιστορίας, εκείνης της Σαπφώς και του Ανδρέα, που εγκιβωτίζεται στην πρώτη. Επίσης, υπάρχει και το ημερολόγιο της Σαπφώς, μιας ηλικιωμένης γυναίκας, με τις καταγραφές του μεγάλου ανεκπλήρωτου έρωτά της, που του προσδίδει γοητεία και το κάνει να μοιάζει με μυθιστόρημα γραμμένο τον περασμένο αιώνα, να θυμίζει παλιές ιστορίες γεμάτες ρομαντισμό.

Εκεί και πάντα αλλού
Μαρία Παπαγιάννη
Πατάκης
320 σελ.
Τιμή € 14,70

Ο Φίλιππος Φιλίππου είναι συγγραφέας.

Άλλα κείμενα:

• «Το αστυνομικό μυθιστόρημα την εποχή της κρίσης» του Φίλιππου Φιλίππου
• Γρηγόριος Ξενόπουλος: «Στέλλα Βιολάντη»
• Γιάννης Ν. Μπασκόζος: «Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών»
• Σιδέρης Ντιούδης: «Η σελίδα έξι»
• Συλλογικό έργο (επιμέλεια: Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης): «Σμύρνη»

Twitter