Ο πεζογράφος Μισέλ Φάις είναι ένας δημιουργός ο οποίος όχι μόνο δε φείδεται ακραίων και οριακών παραστάσεων αλλά επιπλέον αυτό είναι το πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορεί να κινηθεί. Και πάλι αντλώντας ερεθίσματα προσωπικών αναμνήσεων και βιωμάτων, αποδομώντας μέχρι εσχάτων την ατομική αυτοβιογραφία του, την οποία μετατρέπει σε τραγωδία και οικογενειακής και κοινωνικής εκδοχής. Χρησιμοποιώντας την πρόζα, το θέατρο, την ποίηση, την ιστορία την επίσημη και την πολιτική, την αστική προοπτική και τέλος την εξομολόγηση, όχι ως πράξη θρησκευτική αλλά ως υπέρτατη ανάγκη επικοινωνίας, ο συγγραφέας δείχνει όχι απλώς επαρκής στην προσπάθεια να καταγράψει σοβαρή τέχνη αλλά επιπλέον ασθματικός χρονικογράφος, μιας πεντηκονταετίας περίπου, που περιείχε τα πάντα: από έναν χωρισμό, ένα ξύπνημα ερωτικό και μια σεξιστική επίθεση, μια ώριμη απόπειρα κοινωνικοποίησης που απέβη μοιραία. Έτσι παρακολουθούμε επεισόδια και γεγονότα καθημερινά, ασήμαντα και τετριμμένα, τα οποία υψώνονται με το ταλέντο του δημιουργού, σε μείζονες, εξόφθαλμες και τραγικές καταστάσεις, που ένας ενήλικας καταγράφει, επιθυμώντας να καταλάβει, ως ψυχαναλυτής του εαυτού του, τι έφταιξε, τι πήγε στραβά, τι μεσολάβησε, ώστε η ζωή του να πάρει ένα δρόμο, ο οποίος όχι μόνο δεν είναι λείος, ευθύς και επίπεδος αλλά τουναντίον ανηφορικός και επίμονος. Η απόφαση λοιπόν του Φάις να περιγράφει με αυτόν τον αποσπασματικό τρόπο, για μια ακόμη φορά, τα γεγονότα που συντάραξαν τη ζωή του, αποδεικνύει περίτρανα ότι λογοτεχνικά περιφέρεται γυμνός και παράλληλα φέρνει στην επιφάνεια τον εσωτερικό του κόσμο: βγαίνοντας στην αγορά και στις ορέξεις όχι μόνο κακοπροαίρετων αλλά και επίβουλων, οι οποίοι τελικά εξαφανίζονται μπρος στο μεγαλείο μιας προσωπικότητας που γνέφει την ύπαρξή της και στρέφει ακόμη και τη σάτιρα ή την ειρωνεία προς το μέρος της.

Η τεχνική γραφής του Φάις είναι πια σε όλους γνωστή: μικρά αποσπασματικά κομμάτια μιας ή δυο σελίδων, ανάκατης διαδρομής και απαράμιλλης προσέγγισης, καθαρά βιωματικά, παρ' όλο το λογοτεχνικό ψεύδος και δρομολογημένα να λειτουργήσουν ως παζλ στην ιστορία της ύπαρξής του. Στα θέματα αυτών των πεζογραφικών μορίων η ουσία βγαίνει από τα συμφραζόμενα, η ατμόσφαιρα είναι παγερή, οι στιγμές που μπορεί να έχουν απόσταση μεταξύ τους είναι όντως λυπητερές, ενώ οι πλέον φρικιαστικές στιγμές απαντώνται στα ερωτικά ή καλύτερα σεξουαλικά υποκείμενα, άνδρες και γυναίκες, που βγάζουν στην επιφάνεια οτιδήποτε βρώμικο, αρρωστημένο και πνιγηρό που στο βυθό περιέχουν. Αυτή η ερωτική προσέγγιση που ο Φάις επιχειρεί να δημοσιοποιήσει, προκειμένου οι σεμνότυφοι να κοκκινίσουν και οι ακραίοι να βρουν καταφύγιο πεζογραφικό, αποτελεί τη μεγαλύτερη συνεισφορά του στην τέχνη, που όντως και στην παγκόσμια αλλά και στην ελληνική εκδοχή της, είναι κατάμεστη τέτοιων περιθωριακών φαινομένων, στόχος τον οποίων είναι η με κάθε τρόπο κοινωνικοποίηση ολόκληρων γενεών αναγνωστών, μέσα απʼ αυτήν τη συγκεκριμένη φυσική ή παράλογη διαδικασία. Με δυο λόγια την ερωτική ωρίμανση, μέσω της οποίας ο άνθρωπος θα μπορέσει να διανύσει την πορεία του, να γονιμοποιήσει και να αναπαραχθεί, να γεμίσει ηδονές και να αλιεύσει μυρωδιές και αρώματα.

Δεν θα πρότεινα το βιβλίο που συζητάμε στα παιδιά. Ακόμη και για τους μεγάλους παίρνω σαφείς γλωσσικές και λεκτικές προφυλάξεις. Αυτό όμως που έχει σημασία είναι το γεγονός ότι ο Φάις προσφέρει τα Κτερίσματά του με τόση αγάπη, η οποία γίνεται παραπάνω από εμφανής, γίνεται δηλαδή ένα ψυχολογικό σοκ. Η αγάπη του Φάις, όσο και αν φαίνεται παράξενο, σηματοδοτεί φως μετά το σκοτάδι, ουράνιο τόξο μετά τη βροχή, σπάσιμο των κυμάτων πάνω στα βράχια.

Κτερίσματα
Μισέλ Φάις
Πατάκη
283 σελ.
Τιμή € 14,5

Ο Χρίστος Παπαγεωργίου είναι ποιητής και κριτικός λογοτεχνίας.

Άλλα κείμενα:

• Λευτέρης Γιαννακουδάκης: «Τα φαντάσματα του Δεκέμβρη»
• Αχιλλέας ΙΙΙ: «Τέλος πάντων»
• Γιάννης Στρούμπας: «Περίμετρος»
• Ηλίας Λ. Παπαμόσχος: «Ανάληψη»
• Τάκης Καμπύλης: «Το κόμμα του καλού θεού»

Twitter