Ναι, ο Κάρολος Κουν θα ήταν ιδιαίτερα περήφανος για τη συνέχεια του έργου του και της «Σχολής» του. Το «Θέατρο Τέχνης» είναι ακόμα πόλος έλξης των υγιών νεανικών δυνάμεων του πνευματικού μας χώρου. Στελεχωμένο με παλιά και έμπειρα στελέχη, που είχαν την τύχη να δεχθούν τη Διδασκαλία του Καρόλου Κουν δια ζώσης και να μεταλαμπαδεύσουν το μέγα ποιητικό, ανθρωποκεντρικό κι ελληνικό, παγκόσμιο όραμά του, μας χαρίζει ακόμα (κι ελπίζω εις το διηνεκές) θεατρικές στιγμές υψηλής πυκνότητας και τελειοθηρίας.

Στην καινοτόμα σκηνοθεσία του Δημήτρη Καραντζά, απολαύσαμε το κλασικό αριστούργημα τού Ίψεν χωροθετημένο σε ένα γυμνό τετράγωνο, δίκην αρένας, με τα λευκά σημαιάκια να υποδηλώνουν τον οργισμένο ψυχισμό των ηρώων και ηρωίδων, ή μήπως την άσβεστη δίψα τους για ειρήνη, με τον εαυτό τους πρωτίστως;

Τέσσερις ισότιμοι πρωταγωνιστές και μια Φιγούρα-Σκιά της «νεκραναστημένης», ερωτοχτυπημένης με το Ιδανικό της Τέχνης και τη φενάκη της Αθανασίας (εκπληκτικά υποδειγματική η Ρένη Πιττακή σε αυτό τον δύσκολο, εξελισσόμενο, μεταβαλλόμενο και φευγαλέα απροσδιόριστο ρόλο – η σκηνογραφική παραπομπή στα αδάμαστα κι απρόβλεπτα στοιχεία της Φύσης, ι-διο-φυ-ής!).

Το άγριο στοιχείο της νεανικής σεξουαλικότητας ενσαρκωμένο στον «φαύνο»-κυνηγό [τι «σωματικός» ηθοποιός ο Μιχάλης Σαράντης, έδωσε ζωή στο άφατο κι ενσάρκωσε το άρρητο με έναν απολύτως χωρικό τρόπο]... αυτό το άδηλο κι απολύτως υποφώσκον δυναμικό στον ψυχισμό της νεαράς συζύγου [εύπλαστη κι απολύτως λειτουργική, ευπειθής ηθοποιός η Μαρία Κεχαγιόγλου] του διασήμου εικαστικού [απρόβλεπτα ερεβώδης ο άλλοτε περιγραφικός αλλά πάντα σημαντικός κι έμπειρος ηθοποιός Περικλής Μουστάκης]· αυτό το άδηλο, λέγω, κι απολύτως υποφώσκον δυναμικό στον ψυχισμό της νεαράς συζύγου τού διασήμου εικαστικού διεγείρεται με έναν τόσο έξυπνο δραματουργικό τρόπο κι αποκαλύπτεται ως τρομακτική συμπαντική δύναμη χάρη στις ερμηνείες και τη διδασκαλία του σκηνοθέτη, που δεν ήταν μόνον ενορχηστρωτής ή συντονιστής, αλλά επέβαλε με αρμονικό και διακριτικό τρόπο ένα όραμα απολύτως νόμιμο, θεμιτό και καινοφανές. Σπανίως επικροτώ σκηνοθετισμούς, όμως σε αυτή την περίπτωση, ο Δημήτρης Καραντζάς λειτούργησε ως συνδημιουργός ισάξιος.

Φωτισμοί, χορογραφημένη κίνηση και ήχοι συμπλήρωσαν το τελειομανές κι εστέτ του όλου εγχειρήματος, χωρίς να διακυβεύεται στο ελάχιστο η ποιητικότητα και το δραματικό οικοδόμημα του κειμένου. Ουδεμία αποδόμησις. Τίποτα το κραυγαλέα μεταμοντέρνο, εκτός ίσως από μια ανεπαίσθητη μετατόπιση του ρεαλιστικού υποκριτικού κώδικα προς το ποιητικά μεταφυσικό [η Αλεξία Καλτσίκη έδωσε έναν σπαρακτικό δαίμονα της διφυούς ηρωίδας – προτύπου και μοντέλου του πάλαι ποτέ νεαρού κι άσημου γλύπτη... θέλει γενναιότητα να απεμπολεί ο ηθοποιός το εγώ του και να σωπαίνει φωναχτά όντας διαρκώς παρών επί σκηνής!].

Σα να βγήκε από σκηνοθεσία του ιδίου του Καρόλου Κουν ο Μενέλαος Χαζαράκης σε ρόλο ξενοδόχου, έδωσε μια λαϊκή, ρεαλιστική αντίστιξη στο υψιπετές δράμα.

Η αναζήτηση του ουσιώδους νοήματος της ζωής, το υπαρξιακό αδιέξοδο των ανήσυχων όντων, η φυσική διέξοδος της καταπιεσμένης από τις αστικές συμβάσεις σεξουαλικότητας, το διαρκές αίτημα της Αγάπης, που γίνεται τραγική όταν δεν ξεκινάει από τον ίδιον τον εαυτό μας και γίνεται αναπηρία, μίσος, δεκανίκι, υποκατάστατο, καταδίκη κι αυτοτιμωρία...

Ας πούμε τώρα και δυο κουβέντες για το πασίγνωστο (για τους ειδικούς και το θεατρόφιλο κοινό) έργο: Η αναζήτηση του ουσιώδους νοήματος της ζωής, το υπαρξιακό αδιέξοδο των ανήσυχων όντων, η φυσική διέξοδος της καταπιεσμένης από τις αστικές συμβάσεις σεξουαλικότητας, το διαρκές αίτημα της Αγάπης, που γίνεται τραγική όταν δεν ξεκινάει από τον ίδιον τον εαυτό μας και γίνεται αναπηρία, μίσος, δεκανίκι, υποκατάστατο, καταδίκη κι αυτοτιμωρία... Η ζωή ως ομιχλώδης Κοιλάδα των Δακρύων, όπου ο Ιλαρός Ήλιος της Πανγαίας δυσκολεύεται να εισχωρήσει... Τόσα πολλά δάκρυα για τόσο σύντομα φιλιά ποτέ και πουθενά δεν έχουν σπαταληθεί. Πέντε λεπτά ηδονής για εκατό χρόνια ψυχανάλυσης, επώδυνης κι ασφυκτικής. Η Τέχνη, ως υποκατάστατο, ως μόνη διέξοδος του «πολιτισμένου» ανθρώπου που έχει απομακρυνθεί από τον ζωικό ενθουσιασμό και την αμεσότητα του «φυσικού ανθρώπου» κατά Ρουσώ. Θα μπορούσαμε να μιλάμε για ώρες και να αναλύουμε αυτό το ζοφερό δράμα, όπου ο φόνος είναι η μοναξιά των αδικημένων, το αντίδοτο των στερημένων, η χολέρα που θα εξαλείψει την πενιχρή χαρά μιας μετεφηβικής εξεγέρσεως. Όλα ακίνητα, βουβά, λευκά και κρύα. Τουτέστιν, νεκρά. Ζούμε ως περιπατώντα πνεύματα κι ενδέχεται όταν θα ξυπνήσουμε ανάμεσα στους νεκρούς να λυπηθούμε που δεν είχαμε ζωή... πριν από το Θάνατο. Όσοι όμως επιστρέφουν από εκεί, με τη συνειδητότητα της προσκαιρότητας αλλά ουχί και της ματαιότητας τοιούτου εγχειρήματος, καλώς γνωρίζουν πώς να αδράχνουν από τη μέρα το ζωτικόν και να μετατρέπουν τη συμπαντική οργόνη σε έργο ανεξάλειπτο. Ο Ίψεν έγραψε επαναστατικά έργα και σήμανε την αναβάθμιση της συλλογικής ανθρώπινης συνειδητότητας στη στροφή από τον δέκατο ένατο στον εικοστό αιώνα. Οι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι πυροδότησαν ακόμα πιο δραστικές αλλαγές κι η Κρίση που έρχεται σήμερα για να εγκατασταθεί για τα καλά στην υφήλιο θα μας αναγκάζει πάλι να διατρανώσουμε το αρχαίο ελληνικό μέτρο της Φιλοσοφίας-Αισθητικής-Ηθικής-Πολιτικής και στάσης ζωής που έχει αποκλειστικά και μόνον ως κέντρο της τον Άνθρωπο...

Έφυγα έμπλεος ηδονής από το μυθικό πλέον «Υπόγειο» και φυσικά θα επανέλθω για να ξαναδώ το ίδιο έργο (το οποίο κυκλοφορεί σε μια καλαίσθητη έκδοση από την Κάπα Εκδοτική), ξανά και μανά, σε πολλαπλές αναγνώσεις, γιατί είναι τόσο πυκνός ο σκηνικός κώδικας και τόσο πλούσια τα παραγλωσσικά σημεία που δεν μπορεί ο παραζαλισμένος από την Κρίση εγκέφαλος του σύγχρονου ανθρώπου να αφομοιώσει δια μιας. Ποτέ πλήρως. Ποτέ ολοσχερώς. Παράσταση άξια για να βραβευθεί. «Το καλό να λέγεται» και το ξεχωριστό να εξαίρεται.

Συντελεστές
Κείμενο: Χένρικ Ίψεν
Μετάφραση: Έρι Κύργια
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Καραντζάς
Κίνηση: Ζωή Χατζηαντωνίου
Ηχητική Δραματουργία: Δημήτρης Καμαρωτός
Σκηνικά: Πουλχερία Τζόβα
Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη
Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Κέλλυ Παπαδοπούλου
Βοηθός Ενδυματολόγου: Βασιλική Σουρρή
Φωτογραφίες: Μυρτώ Αποστολίδου
Ερμηνεύουν: Αλεξία Καλτσίκη, Μαρία Κεχαγιόγλου, Περικλής Μουστάκης, Ρένη Πιττακή, Μιχάλης Σαράντης, Μενέλαος Χαζαράκης

Παραστάσεις έως 29 Μαΐου
Τετάρτη 20.00 & Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή στις 21.15
Τετάρτη, Παρασκευή & Κυριακή 16€ | 12€ (μειωμένο – φοιτητικό- ΑΜΕΑ) | 5€ (άνεργοι)
Σάββατο 18 € | 12€ (μειωμένο – φοιτητικό- ΑΜΕΑ) | 5€ (άνεργοι)
Πέμπτη: 10 € γενική είσοδος

Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν-Υπόγειο
Πεσμαζόγλου 5, Αθήνα
τηλέφωνο ταμείου: 210 3228706

Twitter