Παναγιώτης Σκορδάς: «Λεσβιακό Ημερολόγιο 2019»

Για ένατη χρονιά ο Παναγιώτης Σκορδάς, εκπαιδευτικός, Δρ Νεοελληνικής Φιλολογίας, και οι λεσβιακές Εκδόσεις Μύθος «δώρισαν» στους αναγνώστες τους το Λεσβιακό Ημερολόγιο 2019: Γράμματα – Τέχνες – Πολιτισμός, ένα από τα κορυφαία πνευματικά γεγονότα της Λέσβου.

Φωτογραφίες του Δημήτρη Ταλιάνη κοσμούν τον τόμο και στο εξώφυλλο προβάλλει εκείνη της Αγιάσου, αληθινή πρόκληση για τον αναγνώστη, να αρχίσει να ξεφυλλίζει το Ημερολόγιο και να απολαμβάνει τόσο την λεπταίσθητη αισθητική των φωτογραφιών, όσο και την ενδιαφέρουσα και μεστή γραφή των κειμένων, των πάντα πλούσιων και εντυπωσιακών ενοτήτων του Ημερολογίου.

Το πρώτο κείμενο που διαβάζει κανείς στην πρώτη ενότητα, «Η Λέσβος του Δημήτρη Ταλιάνη», είναι της Ανθούλας Δανιήλ, που με τον μοναδικό εκείνο τρόπο της γράφει και αναλύει τη «φωτοποιητική τέχνη» του Μολυβιάτη φωτογράφου Δημήτρη Ταλιάνη, μετατρέποντας σε τέχνη λόγου τη μαγεία της τέχνης του, αποκωδικοποιώντας τον τρόπο που καταφέρνει να εγκλωβίσει το θαύμα με τη μηχανή του και να διασώσει το ελυτικό «νυν και αιέν» της Λέσβου. Η ποιητική του ματιά δεν είναι άγνωστη, αναφέρει η Ανθούλα Δανιήλ, για όσους γνωρίζουν ότι ξεκίνησε από τους Προσανατολισμούς του Οδυσσέα Ελύτη, όπως και η προσπάθειά του «να αντιστοιχίσει την ουσία των στίχων του μεγάλου μας ποιητή με το υλικό αντίγραφο της ιδέας».

Στην εξαιρετική αυτή ενότητα, την οποία κλείνει ο τιμώμενος με το κείμενό του, «Σε πρώτο πρόσωπο», αποτυπώνει με τις αριστουργηματικές φωτογραφίες και τη γραφή του την ψυχή του πάνω στην ύλη, για να παραλλάξουμε τον ποιητή. Συνέβαλαν δημιουργικά σ’ αυτό το αφιέρωμα οι Νίκος Ζούρας, Πάνος Θεοδωρίδης, Διονύσης Καρατζάς και Τέσυ Μπάιλα.

Στο «Αφιέρωμα στον Στράτη Μυριβήλη (1890-1969)», για τη συμπλήρωση πενήντα χρόνων από τον θάνατό του, γράφουν οι Μαρία Μανδαμαδιώτου: «Από το Βλάντοβο στη Βελουσίνα (1924-1955)», με αναφορές στο έργο του συγγραφέα Η Ζωή εν Τάφω, και ο Νίκος Σαραντάκος: «Είκοσι λέξεις από τον Βασίλη τον Αρβανίτη».

Στην ενότητα «Αρχαιολογία», η Λίλιαν Αχειλάρα (κείμενο) και η Δέσποινα Βάρρου (ζωγραφική) μας ιστορούν «Το ιερό του Μέσσου… Αλλιώς, σαν παραμύθι. Δεύτερο μισό του 4ου αιώνα π.Χ.» και είναι πράγματι σαν παραμύθι! Στην ίδια ενότητα, οι εξαίρετες εργασίες των Παναγιώτη Πόλη: «Λεσβίων Πλόες» και Μανώλη Γιοματάρη: «Ερμηνευτική προσέγγιση των ανασκαφών στην ευρύτερη περιοχή του Νοτίου Αρχαίου Λιμένα στη Μυτιλήνη». Ακολουθεί η ενότητα «Αρχαία Λέσβος», με το κείμενο του Ιωάννη-Ανδρέα Βλάχου: «Από τον Κόλπο της “Καλομάτας” στον κόλπο της Καλλονής», αφιερωμένο στον εξαίρετο καθηγητή και λαογράφο Μιχάλη Μερακλή, για να συμπληρωθεί από τα απαράμιλλα «Δυο ποιήματα της Σαπφούς», σχολιασμένα από τον Αθανάσιο Φραγκούλη.

Στην επόμενη ενότητα, «Φύση, Περιβάλλον, Ανθρώπων έργα», δεσπόζει «Ο κύκλος της ομορφιάς και η Καλλονή» του Δημήτρη Λαμπρέλλη, με τις πανέμορφες φωτογραφίες των φλαμίνγκο, του Δημήτρη Ταλιάνη, σε πρωτοφανείς σχηματισμούς, αντικατοπτρισμούς και χορευτικούς στροβίλους. Η ενότητα αυτή, πλούσια σε κείμενα, συνεχίζεται με τη γραφή της Μαρίας Αναγνωστοπούλου: «Η φορεσιά και ο χορός στην παράδοση», με την εκπληκτική λεσβιακή γυναικεία φορεσιά του 18ου-19ου αιώνα. Για τους οξυπύθμενους πίθους και λαγήνια, «Πιθάρια Μυτιλήνης», γράφει ο Παναγιώτης Κουτσκουδής και υμνεί τη λαϊκή σοφία. Ακολουθεί η μελέτη του Αλέκου Κιουρέλλη για τα «Στολίδια των αλόγων στα πανηγύρια της Λέσβου». Τα χαντρωμένα και αχάντρωτα «μπρισκούλια», με αριστουργηματικό φωτογραφικό υλικό, όπως και οι σχολιασμένοι από τον Γιάννη Σκορδίλη ζωγραφικοί πίνακες του ζωγράφου και χαράκτη Στρατή Αθηναίου, που μας κάνει να ανακαλούμε στη μνήμη μας τον μεγάλο Γκόγια.

Στην ενότητα «Πρόσωπα» και στο υπό τον τίτλο: «Με τον Δημήτρη Μαρωνίτη στη Μυτιλήνη», ο Παναγιώτης Σκορδάς αναδεικνύει μοναδικά, με τη γραφή του, την προσωπικότητα του καλεσμένου του καθηγητή, γυρνώντας μας πίσω στο 2001, στη φιλολογική ενημέρωση και στη γλυκιά συντροφιά της «παρέας», με τις φωτογραφίες που παραθέτει. Στην ίδια ενότητα, ο Αριστείδης Κυριαζής στη μελέτη του: «Ορέστης Κυπριανός, ο ιδρυτής της Λέσχης Καλλονής “Η Αρίσβη”» παρουσιάζει τον γιατρό, βουλευτή και αντιπρόεδρο της Γερουσίας, Ορέστη Κυπριανό.

panagskord Πολλά είναι ακόμα τα θαυμαστά που θα ανακαλύψει ο αναγνώστης διαβάζοντας το Λεσβιακό Ημερολόγιο 2019 και θα αναλογιστεί την πολύτιμη προσφορά του, γιατί όχι μόνο προβάλλει και αναδεικνύει τον πολιτισμό και τις παραδόσεις της Λέσβου στους συγχρόνους του, αλλά και διαφυλάσσει όλα τούτα τα μαγικά, πνευματικά αγαθά του νησιού από τη φθορά του χρόνου, συμβάλλοντας έτσι στην απαραίτητη για την πορεία του ανθρώπου στη ζωή αυτογνωσία και στη διαμόρφωση της ταυτότητάς του.