Susanna Isern: «Λουκάς, η αλεπού που τα ήθελε όλα»
Ο χώρος του παραδοσιακού παραμυθιού είναι συμβατικός, είναι ο χώρος ο άχρονος, ο αόριστος κι απροσδιόριστος κι απεριόριστος, ο χώρος της φαντασίας, της ποίησης, η περιοχή του μυστηρίου, του υπερφυσικού. Είναι ο χώρος όπου γεννιούνται και επιβιώνουν τα θαύματα, ο μαγικός κόσμος, ο χώρος και ο κόσμος της παιδικής ηλικίας του μάγου, όπου μπορεί να συμβούν τα πιο περίεργα και τα πιο παράξενα πράγματα. Αυτή άλλωστε είναι και η γοητεία του παραμυθιού: Η παντοδυναμία. Πρόσφορος και αγαπητικός χώρος πολλών συγγραφέων.
Καθένας, χωρίς να το γνωρίζει, φυσικά, έρχεται σ’ αυτόν τον κόσμο με κάποιον προορισμό. Η ίδια η Φύση μάς εφοδιάζει με τα χρειαζούμενα μέσα και εργαλεία για να αντιμετωπίζουμε τις δυσκολίες της ζωής, να επιβιώνουμε και να δημιουργούμε. Καθένας αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση, έχει τα προσόντα και τις αδυναμίες του. Αλλά δεν του φτάνουν οι δυνατότητες που έχει. Θέλει να γίνει το «κάτι άλλο», να ξεχωρίζει από το σύνολο των ομοίων του. Να έχει κάτι που τον κάνει διαφορετικό.
Πάνω στη συγκεκριμένη φιλοδοξία/αδυναμία του ανθρώπου, η συγγραφέας Susanna Isern θεμελίωσε και έχτισε το παραμύθι της. Χρησιμοποίησε ως ήρωα την αλεπού, ένα ζώο που έπαιζε σημαντικό ρόλο στα παραδοσιακά παραμύθια, πολύ έξυπνο και πονηρό, πανούργο, ικανό να μηχανευτεί τα πάντα για να πετύχει αυτό που θέλει. Της έδωσε μάλιστα όνομα αρσενικό για να έχει δυναμισμό, να ανήκει στο ισχυρό φύλο του είδους της.
Είναι ο Λουκάς, έχει όνομα βαπτιστικό ανθρώπου και παίζει ρόλους δύσκολους που ξεπερνούν τις δυνατότητές του και ανατρεπτικούς, όσον αφορά τα όρια ενός ζώου, ακόμα και της παμπόνηρης αλεπούς και του δικού της «δείκτη νοημοσύνης». Το μέρος της κατοικίας της, το σπίτι της, δεν είναι η φωλιά της, ο φυσικός της χώρος, αλλά είναι ψηλά, ανάμεσα στα κλαδιά ενός δέντρου. Ήδη με αυτό έχει ξεπεράσει τα φυσικά όριά της. Είναι υπεράνω όλων των άλλων κατοίκων του δάσους. Από κει πάνω μπορεί να βλέπει να ελέγχει τα πάντα και τους πάντες και να κάνει τις επιλογές των οργάνων που χρειαζόταν για να ξεπεράσει όλους τους άλλους.
Και τι δεν μηχανεύτηκε, τι δεν εφεύρε για να γίνει «το κάτι άλλο», για να ξεχωρίσει. Επινόησε τα πιο απίθανα πράγματα: Κόλλησε φτερά στους ώμους της για να γίνει πουλί και να πετάξει, όπως της είπε η Πάτι, το πιτσιλωτό χελιδόνι, κι απέτυχε παταγωδώς. Ύστερα φόρεσε γυαλιά νυχτερινής όρασης, από δάκρυα νυχτερίδας, φόρεσε στα πόδια της ξυλοπόδαρα για να πηδάει σαν βάτραχος, φόρεσε κέλυφος όπως η χελώνα, φτιαγμένο από θρυμματισμένες πέτρες, που διαλύθηκε αμέσως, ύστερα κόλλησε στη μούρη της μακριά μουσούδα σαν του μυρμηγκοφάγου, για να τη χώνει παντού, κι έναν σωλήνα μηχανεύτηκε για να αναπνέει μέσα στο νερό. Απέτυχε πάλι. Όλα τού πήγαν στραβά του Λουκά. Με τίποτα δεν κατάφερε να γίνει ο «Υπεράνω», ο ένας και μοναδικός, ο ξεχωριστός. Σε τίποτα δεν τον ωφέλησαν οι εφευρέσεις του. Δηλαδή, αποδείχτηκε εκ του αποτελέσματος των εφευρέσεών του πως για τίποτε σπουδαίο δεν ήταν ικανός ο Λουκάς. Θα έμενε για πάντα μια μετριότητα; Ένας ασήμαντος ανάμεσα σε τόσους ασήμαντους κατοίκους του δάσους;
Πρόκειται για ένα σύγχρονο παραμύθι, μέσω του οποίου η συγγραφέας περνάει πολλά μηνύματα βάζοντας τον Λουκά, μια αλεπού, να παίξει όλους τους ρόλους.
Όχι, βέβαια! Ήρθε η ώρα να διερευνήσει ο φιλόδοξος Λουκάς όχι μία μόνο, περισσότερες ανακαλύψεις στον ίδιο του τον εαυτό: Μπορούσε να οσμίζεται και να ακούει από πολύ μακριά και να τρέχει πολύ γρήγορα, ευρέσεις που τον ανέβασαν στη συνείδηση όλων των ζώων του δάσους, όταν παρουσιάστηκε ο μεγάλος κίνδυνος να γίνουν βορά της αγέλης των λύκων. Εκείνη τη φοβερή νύχτα που όλα τα ζώα πλάγιαζαν αμέριμνα, ο Λουκάς από το παράθυρο του σπιτιού του, πάνω στο δέντρο όπου κατοικούσε, οσμίστηκε που ερχόταν η αγέλη των πεινασμένων λύκων και άκουσε τι έλεγαν μεταξύ τους. Συνειδητοποίησε πόσο μεγάλος ήταν ο κίνδυνος κι έβαλε τα δυνατά του να σώσει τους συγκατοίκους του από τα δόντια των πεινασμένων λύκων, ειδοποιώντας τους να κρυφτούν.
Πρόκειται για ένα σύγχρονο παραμύθι, μέσω του οποίου η συγγραφέας περνάει πολλά μηνύματα βάζοντας τον Λουκά, μια αλεπού, να παίξει όλους τους ρόλους. Αυτό που κρύβεται στα τεχνάσματα και τις εφευρέσεις του Λουκά το αφήνω για να το ανακαλύψουν οι αναγνώστες του, μικροί και μεγάλοι. Η επιθυμία του να είναι ξεχωριστός βρίσκεται τρυπωμένη στην από μέσα τσέπη του πανωφοριού του καθενός και περιμένει την κατάλληλη στιγμή να την ανακαλύψουν οι μικροί αναγνώστες. Με αυτόν τον κάπως περίεργο τρόπο που επέλεξε να μιλήσει στα παιδιά απλά για σημαντικά πράγματα, η συγγραφέας του καταφέρνει να μας κάνει να αγαπήσουμε τον Λουκά και να μας πείσει πως, αν και δεν μπορεί να τα έχει όλα όπως θέλει, είναι ικανός να κάνει πολύ πιο σημαντικά. Ακόμα και να σώζει τις ζωές των άλλων!
Από τη μεριά της, η εικονογράφος έδωσε τεράστιες διαστάσεις στα όργανα που εφεύρε και στις φιγούρες του κυρίαρχου ήρωα, χρησιμοποιώντας έντονους, φανταχτερούς χρωματισμούς, εξογκώνοντας τα χαρακτηριστικά των μεταμορφώσεων του Λουκά, ανάλογα με την περίπτωση, και κάποιων άλλων ζώων που εμφανίζονται ή παίρνουν μέρος στα δρώμενα.
Έτσι και οι δύο μαζί, συγγραφέας και εικονογράφος, κινήθηκαν ελεύθερα και κατάφεραν να γίνει φανερό το αδύνατο επιτυχίας του φιλόδοξου εγχειρήματος του Λουκά. Και πως αυτά που ψάχνει αλλού τα έχει ο ίδιος, αρκεί να χρησιμοποιήσει το μυαλό του.
Πρόκειται για ένα διαφορετικό, πολύ όμορφο, διασκεδαστικό με τις γκάφες που παθαίνει κάθε φορά ο Λουκάς, αποκαλυπτικό, σύγχρονο παραμύθι, που απαντάει με πολλούς τρόπους σε αρκετά ερωτήματα, όχι μόνο των παιδιών, αλλά και μεγαλύτερων αναγνωστών, χάρη στην ωραία, στρωτή μετάφραση με καλά ελληνικά της Μαρίας Κούτσιανου.
Λουκάς, η αλεπού που τα ήθελε όλα
Susanna Isern
εικονογράφηση: Sonja Wimmer
μετάφραση: Μαρία Κούτσιανου
Mar mar
40 σελ.
ISBN 978-618-85161-1-3
Τιμή €13,90
