Κατερίνα Σέρβη: «Ο Πέτρος και η Επανάσταση του 1821»

Το μεγάλο όνειρο του Πέτρου είναι να γίνει ήρωας. Και βιάζεται να μεγαλώσει για να γίνει ήρωας, σαν εκείνους που βλέπει στις ζωγραφιές των βιβλίων και περισσότερο στους πίνακες που είναι αναρτημένοι στους τοίχους των αιθουσών του σχολείου, κυρίως όταν γιορτάζουμε κάποια εθνική επέτειο. Ονειρεύεται και βλέπει τον εαυτό του φουστανελά, να κρατάει μπιστόλες και σπαθιά και να ορμάει ίσα καταπάνω στον εχθρό. Και με τις ερωτήσεις του και τις ατελείωτες απορίες, κοντεύει να τρελάνει τον παππού με το «πες μου, παππού, έλα, καλέ παππού! Πες μου, πότε θα γίνω ήρωας;»

Αχ, Πέτρο, δεν ξέρεις τι σημαίνει αυτός ο τίτλος! Βλέπεις τις λαμπερές εικόνες και μαγεύεσαι. Γι’ αυτό θέλεις να γίνεις ήρωας, ήρωας στον πόλεμο, φυσικά. Δεν ξέρεις τι γίνεται πίσω από τις δελεαστικές εικόνες και τα μεγάλα λόγια. Και σωστά έπραξαν οι ήρωες. Όταν η Πατρίδα μας έχει ανάγκη, αξίζει ακόμα και τη ζωή μας να δίνουμε. Όμως δεν είναι τόσο απλό. Δεν είναι καλό παιγνίδι ο πόλεμος. Ή, μάλλον, είναι ένα πολύ κακό, το χειρότερο παιγνίδι ο πόλεμος. Πού να ’ξερες πόσα πολύτιμα πράγματα χάνονται, πόσοι νέοι, σαν και σένα, όταν θα μεγαλώσεις, έχασαν την όμορφη ζωή τους πολεμώντας για την πατρίδα. Και έμεινε μόνο ένα όνομα στα κατάστιχα της Ιστορίας, αν γράφτηκε ποτέ, ή μια επιγραφή σ’ ένα «Μνημείο ηρωικώς πεσόντων», θα σκέφτεται ο παππούς που έχει τόση πείρα...

Ο παππούς γι’ αυτό δεν απαντάει αμέσως. Πιάνει το βιβλίο που μόλις αγόρασε για τον Πέτρο και κοιτάει λοξά τον εγγονό του. Ο Πέτρος βλέπει τους ήρωες στο εξώφυλλο του βιβλίου και, κάτω από τον τίτλο, ανάμεσα σε άλλες λέξεις, το όνομά του: Ο Πέτρος και η Επανάσταση του 1821. Ανοίγει διάπλατα τα δυο του μάτια, διαβάζει τον τίτλο και δεν πιστεύει στα... μάτια του, νομίζοντας ότι μιλάει γι’ αυτόν. Όλα αυτά βέβαια μέχρι να του λύσει ο παππούς τις απορίες.

Ο Πέτρος είναι ένα από τα πιο τυχερά παιδιά, αφού μεγαλώνει κοντά στον παππού του. Και μάλιστα κοντά στον «σοφό» παππού, ο οποίος ξέρει όλα όσα θα ήθελε να μάθει ο Πέτρος κι ακόμα περισσότερα. Αυτό θα πει να είσαι σοφός για τον Πέτρο. Να μπορείς κάθε στιγμή να του απαντάς στις ερωτήσεις και να του λύνεις τις απορίες.

Ο Πέτρος ακούει που μιλάνε συνέχεια για την Επανάσταση του 1821, βλέπει τους ήρωες με τη φουστανέλα και τα όπλα της εποχής στα χέρια και βιάζεται να μεγαλώσει και να γίνει ήρωας. Ο παππούς, που είναι μεγάλος και σοφός, θέλει να μεταδώσει στον Πέτρο ακριβείς πληροφορίες, ώστε να αποκτήσει ο εγγονός του όσο γίνεται αντικειμενική γνώση της Ιστορίας της Επανάστασης του 1821, επί του προκειμένου. Έτσι, επιλέγει το ωραίο βιβλίο/κόμικ της Κατερίνας Σέρβη, τόσο για τις εντυπωσιακές, θαρρείς κινούμενες, όλο ορμή για δράση, εικόνες των ηρώων, φιλοτεχνημένες από τον Γιώργο Τζαβάρα, όσο και για τα μικρά, σύντομα, περιεκτικά κείμενα που αναφέρουν τα σημαντικότερα γεγονότα για να καταγραφούν στη μνήμη του Πέτρου και να μείνουν ανεξίτηλα οι ήρωες και τα επιμέρους συμβάντα και περιστατικά του μεγάλου Αγώνα των σκλάβων Ελλήνων για την Ανεξαρτησία της πατρίδας τους.

Οι νίκες δεν κερδίζονται με επιθυμίες, αλλά με σκληρούς αγώνες και μεγάλες θυσίες.

Με τρόπο επαγωγικό και παραγωγικό συνάμα, ξεκινάει την αφήγηση ο παππούς από τα διάφορα προεπαναστατικά κινήματα στις χώρες του εξωτερικού, που συνετέλεσαν στο να κινήσουν το ενδιαφέρον ορισμένων πλούσιων εμπόρων Ελλήνων και ναυτικών να συμβάλουν στην προετοιμασία των σκλάβων για επανάσταση, εστιάζοντας στη Φιλική Εταιρεία, μια οργανωμένη προσπάθεια αφύπνισης του «δουλωμένου Γένους». Ερμηνεύει το «πώς» έγινε κάθε κίνηση, μάχη, νίκη ή ήττα, και το «γιατί» πέτυχε ή απέτυχε και στις λεπτομέρειές του, τι συνέβαλε στη νίκη ή τι έφταιξε και απέτυχε σε μια μεγάλη, οριακή στιγμή ο μεγάλος Αγώνας, χωρίς να παραλείπει την αναφορά στην πέραν των ορίων απάνθρωπη συμπεριφορά και των Ελλήνων στον άμαχο πληθυσμό των Οθωμανών, όπως συνέβη στην «άλωση της Τρίπολης».

Μέσα από επιλεγμένα περιστατικά τονίζει την αδυναμία των ηρώων Ελλήνων να ομονοήσουν στη διαχείριση της κατάστασης της ελευθερίας ύστερα από κάθε νίκη. Ακόμα και όταν, μετά τόσους αγώνες για την πολυπόθητη αποτίναξη του ζυγού της δουλείας αιώνων, έπρεπε να βάλουν μια τάξη στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος και να σταματήσουν οι έριδες για ασήμαντες διεκδικήσεις, όπως ήταν η επιλογή του τόπου όπου θα γινόταν μια Εθνοσυνέλευση, οι οποίες κατέληγαν σε εμφύλιες καταστροφικές διαμάχες μέχρι σημείου, μόλις οι ήρωες νικούσαν τους Τούρκους, έστρεφαν τα ξίφη οι μεν ενάντια στους δε κι άρχιζε ο αλληλοσπαραγμός. Κάποια στιγμή έφτασαν στη δημιουργία δύο κυβερνήσεων και στη δολοφονία του πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδας, του Ιωάννη Καποδίστρια, ο οποίος είχε θέσει τις βάσεις και τα θεμέλια του Ελληνικού Κράτους. Η δολοφονία του στέρησε την Ελλάδα από ένα καλύτερο μέλλον, κάτι που στοίχισε και στοιχίζει ακόμα. Ενέργειες και πράξεις που έκαναν τους ξένους να λένε πως δεν αξίζει στους Έλληνες να ελευθερωθούν. Και το χειρότερο, έδωσαν την ευκαιρία στον εχθρό να ανασυγκροτηθεί και να πνίξει την Επανάσταση στο αίμα της, όπως συνέβη στην Κάσο, στη Χίο, στα Ψαρά, στην Κρήτη και στο ολοκαύτωμα του Μεσολογγίου.

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αφυπνιστούν οι χριστιανικοί λαοί της Ευρώπης μπροστά στον οθωμανικό κίνδυνο, να δημιουργηθεί φιλελληνικό ρεύμα και να σπεύσουν άτομα και οργανωμένα φιλελληνικά σώματα από την Ευρώπη να βοηθήσουν τους Έλληνες στον Αγώνα για την ανάκτηση της ελευθερίας τους. Ωστόσο, παράλληλα δόθηκε η ευκαιρία στις Μεγάλες Δυνάμεις της Ευρώπης να έρθουν την ύστατη ώρα και προ τετελεσμένων γεγονότων ως σύμμαχοι και αρωγοί, να νικήσουν οι συμμαχικές δυνάμεις τους Τούρκους στο Ναυαρίνο και να τους αναγκάσουν να αποσυρθούν από το μεγαλύτερο μέρος των ελληνικών εδαφών. Να φανούν σωτήρες και να επεμβαίνουν έκτοτε στα πολιτικά πράγματα της Ελλάδας μέχρι και σήμερα.

ka servi21 Η Κατερίνα Σέρβη, με τον παππού αφηγητή, περνάει τον αναγνώστη της από όλα τα στάδια του Αγώνα με συνεχή ροή και διαδοχή κειμένων και εικόνων, ώστε φτάνοντας στο τέλος να έχει σαφή και ολοκληρωμένη εικόνα της Επανάστασης του 1821 και να καταλάβει πως, για να γίνει ήρωας, δεν φτάνει να θέλει κανείς να μοιάσει στους ήρωες, αλλά χρειάζεται να δώσει σκληρές μάχες. Οι νίκες δεν κερδίζονται με επιθυμίες, αλλά με σκληρούς αγώνες και μεγάλες θυσίες.