Λουκία Δέρβη: «Θέα Ακρόπολη»

«Να μάθεις στη ζωή σου να πουλάς το όνειρο κι ο κόσμος όλος θα σε αγαπήσει, γιατί θα θέλει λίγο από σένα. Πούλα το όνειρο αλλά πρώτα πίστεψέ το εσύ». Αυτό έκανε ο Μάκης. Πουλούσε το όνειρο στους φιλοξενούμενους του ξενοδοχείου, ένιωθαν με το ζεστό του καλωσόρισμα πως έφταναν σε κάποιο άλλο σπίτι τους.

Η εκτέλεση ενός έργου υποκρύπτει πολλές φορές την πραγματική του διάσταση. Εκτελούμε την εργασία μας έχοντας ως πρωταρχικό σκοπό την επιβίωση και, σε κάποιες περιπτώσεις, την επαγγελματική μας ανέλιξη προς ικανοποίηση των προσωπικών μας στόχων. Αυτό βέβαια αφορά την ευχαρίστηση που μπορεί να μας προσφέρει η ίδια η φύση της δουλειάς, αλλά και το εργασιακό μας περιβάλλον. Πολλές φορές, όμως, όταν βρισκόμαστε σε κάποιο εργασιακό πόστο παροχής υπηρεσιών, γινόμαστε συνένοχοι ενός χορού μεταμφιεσμένων, αφού η φύση της εν λόγω εργασίας προστάζει να επωμιστείς τη δημοκρίτεια ρήση που πρεσβεύει: «Αγαθόν ή είναι χρεών ή μιμείσθαι» (Πρέπει να είσαι καλός ή να προσποιείσαι ότι είσαι).

Στο ξενοδοχείο Athens Excelsior, το στολίδι της πλατείας Συντάγματος με την εκπληκτική θέα στην Ακρόπολη, οι «ευγενείς» πελάτες του, με τα ισχυρά οικονομικά πλεονεκτήματα, αποτελούν τον κομπάρσο μιας ξεχωριστής μυθιστορηματικής προσέγγισης. Αντίθετα οι αφανείς ήρωες, οι εργαζόμενοι ενός τέτοιου κολοσσού παροχής υπηρεσιών, δεσπόζουν στις 210 σελίδες του τελευταίου βιβλίου της Λουκίας Δέρβη, Θέα Ακρόπολη, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο.

Ανάμεσά τους ξεχωρίζει ο Μάκης, ο γοητευτικός, με την αψεγάδιαστη ηθική υπόσταση, που αποτελεί και το σύμβολο όλων των εργαζομένων. Δίπλα του η Θέκλα, η όμορφη και γεμάτη εσωτερικές συγκρούσεις και συχνές παλινωδίες, που όμως έλκει με την παρουσία της πελάτες και προσωπικό. Η Χαρούλα, επίσης, η νεαρή στο τμήμα πωλήσεων του Athens Excelsior, μέχρι πρότινος οικονομικά εύρωστη, που διδάσκεται μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα τις αναποδιές της ζωής και τις συμπαιγνίες ανθρώπων, και δη συνεργατών. Κι ο Παρμενίων, ο εξωστρεφής, αυτοκαταστροφικός και επιρρεπής στον φρενήρη κακό εαυτό του, που πελαγοδρομεί στις εργασιακές, κι όχι μόνο, σχέσεις.

Γύρω από αυτή την τετράδα περιστρέφονται οι υπόλοιποι 336 εργαζόμενοι του ξενοδοχείου, κάποιοι διατρέχοντας τις σελίδες του μυθιστορήματος μέσω αξιοσημείωτων περιστατικών, κάποιοι δηλώνονται απλώς ονομαστικά, οι υπόλοιποι νοερά. Οι πελάτες στις σελίδες του λειτουργούν περισσότερο ως μοχλοί της αφηγηματικής ροής, έχοντας ως σκοπό να επιδείξουν κυρίως αυτό: την απόσταση που χωρίζει τους οικονομικά εύρωστους από τον απλό λαό. Εντέχνως η Δέρβη ψαύει, με τις επιμέρους ιστορίες που αφηγείται στο βιβλίο της, τις διαστάσεις που έχει λάβει η οικονομική και ως εκ τούτου κοινωνική ανισότητα, την τελευταία δεκαετία του 20ού αιώνα.

Η συγγραφέας χειρίζεται επιδέξια τα χρονικά στεγανά μιας τόσο κοντινής περιόδου, χαρίζοντας στην ελληνική λογοτεχνία ένα υψηλό και αρραγές έργο μυθοπλασίας.

Βρισκόμαστε στο καλοκαίρι του 1992. Το καλοκαίρι που ακολούθησε την υπογραφή της Συνθήκης του Μάαστριχτ και την επαναπροσέγγιση του ελληνικού αθλητισμού μετά τα δύο χρυσά ολυμπιακά μετάλλια. Εκεί ακριβώς τοποθετεί το χρονικό σημείο η Δέρβη, σε μια Αθήνα οικονομικά εύρωστη, παρ’ όλη τη συνεχή υποτίμηση της δραχμής, με οικονομικές δυσκολίες για τον απλό κάτοικο αυτής της πόλης, αλλά με πάμπολλες ευκαιρίες εργασίας που προσιδιάζουν στα όνειρά του. Αυτό επιζητούν κι οι εργαζόμενοι του Athens Excelsior, να κλέψουν κάτι από τη μαγεία του πλούτου που συναντούν καθημερινά τις ώρες απασχόλησής τους.

Μέσα σε αυτή την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, οι ήρωες θα κριθούν στον χρόνο και τη διάτορη φωνή του εσώτερου εαυτού τους. Ο Μάκης Ιγγλέσης, η εικόνα του Athens Excelsior, θα αντιπαλέψει το πρότυπο που έχει καλλιεργήσει ο ίδιος και οι άλλοι γι’ αυτόν, θα βρει τις ισορροπίες του σε χρόνιες εγκλωβίσεις, κυρίως συναισθηματικής υφής, αλλά θα χάσει, εν μέρει, την ηθική του ακεραιότητα. Η Θέκλα θα συνεχίζει να καθαρίζει τις βρομιές των πελατών και του εν διαστάσει και μη, συζύγου της, γιατί κάποιοι άνθρωποι συμβιβάζονται με την ελάχιστη συναισθηματική σιγουριά, αδυνατώντας να σπάσουν τα δεσμά. Τα δεσμά που έντεχνα της φοράει ο Παρμενίων, ο τόσο παθολογικά ερωτευμένος μαζί της, ο οποίος, με το αιματηρό οικογενειακό παρελθόν που επωμίζεται, ξορκίζει τους δαίμονές του μόνο στην αγκαλιά της Θέκλας και της κόρης τους. Τέλος, η Χαρούλα θα βγει «νικήτρια» αυτού του μοντέλου ζωής, αφού θα διαστασιολογήσει εκ νέου αυτούς που την περιβάλλουν. Η συγγραφέας μέσα από τα περιστατικά που διαδραματίζονται υπενθυμίζει τη φενάκη που διαφεύγει την προσοχή των ηρώων, πληρώνοντας εκπρόθεσμα ο καθένας το τίμημα.

Στο μυθιστόρημα, το ξενοδοχείο Athens Excelsior αποτελεί την αφηγηματική πηγή, τον κεντρικό ήρωα που χαρίζει από τη μία θαλπωρή, ικανοποιώντας παράλληλα και την κάθε είδους ξιπασμένη ανάγκη των πελατών, και από την άλλη την επίπλαστη αίγλη μιας, όμως, οικονομικά προσοδοφόρας απασχόλησης για τους εργαζομένους. Εξαργυρώνοντας έτσι με τον καλύτερο τρόπο τη θέα προς το λαμπρό παρελθόν, τη θέα προς την Ακρόπολη. Κι η Ακρόπολη, «υποβλητική, ιερή στον βράχο της», θα ατενίζει για αιώνες ακόμη τους ανθρώπους αυτής της πόλης.

Στο μυθιστόρημά της η Δέρβη μιλά απλά, στις σελίδες διακρίνεται ένας συνδυασμός αφήγησης και διαλόγων. Οι διάλογοι εξαίρουν άλλωστε τη θεατρικότητα που ενυπάρχει στο μυθιστόρημα και ο αναγνώστης, ως άλλος θεατής, λαμβάνει τη ζωντάνια που αποπνέει το κείμενο. Ο παντογνώστης αφηγητής θα τέρψει ως άλλος τεχνίτης κλασικών ρωσικών καταβολών μέσα από εναργείς, με προσήνεια και, πολλές φορές, μακροπερίοδους λόγους, την ψυχή των αναγνωστών. Άλλωστε, οι γεμάτες εγκυρότητα περιγραφές πηγάζουν και από τις σπουδές της συγγραφέως στον συγκεκριμένο κλάδο.

Ο αναγνώστης θα περιπλανηθεί μέσα από τις ζωές των ηρώων που πάλλονται στην καθημερινότητα, η οποία μπορεί να φαντάζει πιο εύκολη, αλλά η ουσία της απέχει παρασάγγας από την υφέρπουσα πραγματικότητα. Ο αναγνώστης παρακολουθεί αυτή την εσωτερική πάλη, όπου οι μικροψυχίες θάλλουν και στις πιο ανεκτικές καρδιές. Εντέλει, οι κεντρικοί ήρωες μεταρσιωμένοι από ένα προσωπικό, ούτως ειπείν, εξομολογητήριο θα επαναπροσδιορίσουν όχι αναίμακτα την πορεία τους.

ldervi Ως άλλος μηχανικός των ανθρώπινων ψυχών η Λουκία Δέρβη στο τελευταίο της βιβλίο αναπλάθει μια εποχή όχι μακρινή, μα τόσο διαφορετική από τη σημερινή ελληνική σκηνή, παρέχοντάς μας γνήσιους ήρωες που κουβαλάνε το ψυχικό άχθος της εποχής τους. Η συγγραφέας χειρίζεται επιδέξια τα χρονικά στεγανά μιας τόσο κοντινής περιόδου, χαρίζοντας στην ελληνική λογοτεχνία ένα υψηλό και αρραγές έργο μυθοπλασίας.