Χρύσα Κοντογεωργοπούλου: συνέντευξη στον Γρηγόρη Δανιήλ
Πριν από έναν χρόνο, ήρθε η βράβευσή της από την Ακαδημία Αθηνών. Λίγους μήνες αργότερα, η συλλογή της Ἀγρῶστις (εκδ. 24γράμματα, 2022) μας χαρίζει έναν ακόμη ποιητικό καρπό, όπου όπως αναφέρει και η ίδια στη συνέντευξη που μας παραχώρησε, ο αναγνώστης «θα νιώσει τη μεταφυσική του τοπίου, τους συμβολισμούς για τον ανθρώπινο βίο, την ανθρώπινη μοίρα, αλλά και τη δυνατότητα επέμβασής του σε αυτή». Η Χρύσα Κοντογεωργοπούλου, πτυχιούχος και διδάκτωρ του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, καταφέρνει να ανοίξει έναν νέο ποιητικό διάδρομο με βαθιά αίσθηση ευθύνης ως προς την ποιητική μας παράδοση βρίσκοντας –παραφράζοντας κάπως τους στίχους της– …ένα χέρσο μέρος για ν’ απλώσει το σεντόνι της.
Νέο ποιητικό βιβλίο μετά και τη βράβευσή σας από την Ακαδημία Αθηνών το 2021 με το βραβείο Αικατερίνης Σταθοπούλου. Ποια τα συναισθήματά σας για αυτά τα τελευταία συμβάντα;
Τα συναισθήματά μου ήταν πολύ έντονα για την τόσο τιμητική αυτή διάκριση από το ανώτατο πνευματικό ίδρυμα της χώρας. Είναι ένα μεγάλο βραβείο, που έρχεται ως καταξίωση σε πείσμα «συστημάτων» και «παρεών»… και μια σφραγίδα για τη συνέχιση του έργου…
Μιλήστε μας για τον χρόνο σύλληψης αυτών των ποιημάτων, καθώς και για παράθυρα επικοινωνίας με το προηγούμενο ποιητικό σας έργο.
Ήδη από την έκδοση της προηγούμενης συλλογής, η ιδέα των ποιημάτων «μπαινόβγαινε» στο μυαλό μου. Κάποιες στιγμές της λειτουργούν ως συνέχεια της προηγούμενης, χωρίς ωστόσο αυτό να της αφαιρεί την αυτοτέλειά της.
Ο αναγνώστης που θα περιπλανηθεί στα ποιήματα της τελευταίας σας συλλογής, Ἀγρῶστις, τι πιστεύετε ότι θα αποκομίσει κυρίως από αυτή την περιπλάνηση;
Ένα αεράκι εξοχής, αγρών… μια ιδέα από κυματιστά στάχυα, όπου θα βρει πάντα «ένα χέρσο μέρος/ για ν’ απλώνει το σεντόνι του»… Βεβαίως, θα νιώσει τη μεταφυσική του τοπίου, τους συμβολισμούς για τον ανθρώπινο βίο, την ανθρώπινη μοίρα, αλλά και τη δυνατότητα επέμβασής του σε αυτή.
Τι εικόνες αφήνουν σε σας οι πρώτες στιγμές ολοκλήρωσης ενός ποιήματος;
Αφήνουν εικόνες υπέροχες… Η ολοκλήρωση παντού αφήνει μια γεύση αλλά και επίγευση χαράς και ευτυχίας, τολμώ να πω… αλλά και μια αίσθηση ευθύνης και μικρής αγωνίας για το επόμενο βήμα.
Οι αλλαγές και οι μεταβολές είναι απαραίτητα περάσματα, στάδια μετάβασης στη ζωή κάθε ανθρώπου.
Ποίηση που ενίοτε φτάνει στα όρια της κραυγής, αλλά προπάντων της κατάνυξης απέναντι στη φύση. Οι λέξεις, οι στίχοι όπως ειπώθηκαν και ποιητικά χρωματίστηκαν, αποτέλεσαν βάθρο ανάτασης της ποιητικής σας ψυχής;
Εννοείται! Πάντα συμβαίνει αυτό, όταν έχεις «σκύψει» πάνω στο έργο σου με προσοχή, σεβασμό και πολλή δουλειά… μέχρι να πεις αυτό που θες, όσο μπορείς πιο «τελειωμένο», με την έννοια του τέλους ως ολοκλήρωση – στο μέτρο του δυνατού, πάντα… του ανθρωπίνως δυνατού.
Στα ποιήματά σας, τα στοιχεία, τα πρόσωπα των παραμυθιών μοιάζουν περιχαρακωμένα από τις αλλαγές που επιβάλλει ο χρόνος και ο λόγος. Πόσο τρωτή, λοιπόν, είστε στις μεταβολές;
Οι αλλαγές και οι μεταβολές είναι απαραίτητα περάσματα, στάδια μετάβασης στη ζωή κάθε ανθρώπου. Ήμουν πάντοτε –και ίσως μερικώς παραμένω– αρκετά δύσκολη σε αυτό το κομμάτι, με την έννοια ότι δεν μπορώ να δεχθώ εύκολα όλο αυτό. Για τον λόγο αυτό μπορεί να έχω χάσει πράγματα ή και να χάνω ακόμα… προσπαθώ όμως να προσαρμόζομαι, όπως κάνουν και οι ήρωες των «μεταπαραμυθιών» του βιβλίου.
Ο καθρέφτης της ζωής σας ποιες εικόνες έχει δεσμεύσει ες αεί;
Αγρούς, εξοχές, βλέμματα ζώων, λουλούδια και μια σφοδρή επιθυμία μετατροπής τους σε Λόγο και σύμβολα.
Πολλές ποιητικές, κατά κόρον, φωνές κάνουν λόγο για τον «φόνο» του αναγνώστη. Τι «σκοτώνει» τον σύγχρονο αναγνώστη; Θα ήθελα την τοποθέτησή σας.
Η κακή εκδοτική παραγωγή. Σήμερα είναι πολύ εύκολο να εκδώσει κανείς ό,τι θέλει και ό,τι να ’ναι. Κυριολεκτικά! Δυστυχώς, δεν μπορούμε όλοι να γράψουμε, και δη Ποίηση – κι εγώ θα ήθελα να είμαι αστροφυσικός, αλλά δε γίνεται, τι να κάνουμε. Αυτό λοιπόν «σκοτώνει» τον αναγνώστη μέσα σε μία πληθώρα πληροφοριών, που τον κουράζει –και δικαίως– αποχωρεί, γιατί δεν μπορεί να επιλέξει και να εξετάσει το τι μπορεί ν’ αγοράσει. Θα πρέπει και οι εκδότες, λοιπόν, να είναι πιο φειδωλοί σε όλο αυτό και να μην ενδίδουν σε «προϊόντα» που δε θα έπρεπε. Ωραίο το κέρδος, αλλά και μέτρον άριστον…
Ψαύοντας την ελληνική ποίηση των τελευταίων εκατό χρόνων, σε ποιους ποιητές θα δίνατε αδιαμαρτύρητα τα κλειδιά των ποιητικών πρωτείων;
Ε, σε πολλούς, είναι γνωστό αυτό… σε Σεφέρη, Ελύτη, Εγγονόπουλο, Εμπειρίκο, Μάτση Χατζηλαζάρου, Δημουλά, Τάσο Λειβαδίτη, Νίκο Καρούζο, και από τις νεότερες, σύγχρονες και πολύ σύγχρονες γενιές, Αντώνη Φωστιέρη, Στρατή Πασχάλη, Χλόη Κουτσουμπέλη, Τασούλα Καραγεωργίου, Μαρία Κουλούρη, Δημήτρη Αγγελή, Γιάννη Δούκα, Γιάννη Αντιόχου, οι «τρεις Ελένες»: Ελένη Τζατζιμάκη, Έλενα Πολυγένη και Ελένη Ντούξη, Χρύσα Αλεξοπούλου και αρκετούς ακόμα που δεν απαριθμώ, γιατί σίγουρα θ’ αδικήσω κάποιους άλλους. Είναι κι ένας δύο που θαύμασα απεριόριστα, αλλά δυστυχώς δεν μπορώ να θυμηθώ τα ονόματά τους… άλλη φορά…
Ζήσαμε για καιρό εν μέσω απαγορεύσεων, ίσως πολλά σχέδιά σας να μην υλοποιήθηκαν. Τι προσδοκάτε όμως να έχει δρομολογηθεί στο άμεσο χρονικό διάστημα;
Αντιθέτως! Η καραντίνα υπήρξε για μένα «πεδίο δράσης λαμπρό». Τότε έγραψα και εξέδωσα το Λύπη ένα Φτερό, το βιβλίο του βραβείου Σταθοπούλου της Ακαδημίας Αθηνών. Τώρα, στόχος μου η επικοινωνία μου με τους ανθρώπους μέσω του Ἀγρῶστις, καθώς και το επόμενο βιβλίο, που είναι ήδη στα σκαριά. Τέλος, θα ήθελα να προσπαθήσω να φέρω την Ποίηση κοντά στον κόσμο, ήδη το βλέπω… πώς; με προγράμματα για παιδιά, και ίσως με μια εκπομπή στην τηλεόραση που να ενώνει την Ποίηση με την Εικόνα… να ευωδιάσει πεύκο και χαμομήλι η οθόνη, «το γυαλί να γεμίσει αγγέλους», όπως έλεγε ο σπουδαίος άνθρωπός της, ο Φρέντυ Γερμανός.
Ἀγρῶστις
Χρύσα Κοντογεωργοπούλου
24γράμματα
174 σελ.
ISBN 978-618-2014-394
Τιμή €16,00
