Agatha Christie: «Μια αυτοβιογραφία»

Έχοντας πουλήσει δύο δισεκατομμύρια αντίτυπα, τα μισά στα αγγλικά και τα υπόλοιπα σε άλλες 103 γλώσσες, η Άγκαθα Κρίστι είναι αναμφισβήτητα η πιο πετυχημένη συγγραφέας όλων των εποχών –την ξεπερνούν σε πωλήσεις μόνο η Βίβλος κι ο Σαίξπηρ–, ένα επίτευγμα που κατάφερε επειδή υπήρξε απολύτως προσηλωμένη στο έργο της, είχε γόνιμη φαντασία, ικανότητα στην εξεύρεση θεμάτων και λύσεων, μια ζωή ισορροπημένη που της επέτρεπε να φορτίζει τις μπαταρίες της και να αναζητά καινούργιες εμπνεύσεις, ήξερε να ρισκάρει, εμπιστευόταν το ένστικτό της, ήταν πάντα προσγειωμένη κι ονειροπόλα ταυτόχρονα, μπορούσε κάθε φορά να υιοθετεί φρέσκες προσεγγίσεις, ο χαρακτήρας της είχε δομηθεί με γερά ηθικά θεμέλια –προσόν απαραίτητο για έναν συγγραφέα που καταπιάνεται με φόνους και εγκλήματα κάθε είδους–, διέθετε οξεία παρατηρητικότητα, πρωτοτυπία και μια βαθιά πίστη στον Θεό και στον άνθρωπο.

«Ποτέ μου δεν είχα έναν συγκεκριμένο χώρο που να ήταν το δωμάτιό μου ή κάπου όπου αποσυρόμουν για να γράψω […] Το μόνο που χρειαζόμουν ήταν ένα σταθερό τραπέζι και μια γραφομηχανή […] Το τραπέζι του λαβομάνου με τη μαρμάρινη επιφάνεια στην κρεβατοκάμαρα ήταν κατάλληλος χώρος για να γράφω· το τραπέζι της τραπεζαρίας, μεταξύ των γευμάτων, επίσης εξυπηρετούσε». Αυτή ήταν η απάντηση όταν της ζητούσαν να τους δείξει τον χώρο εργασίας της, μπορούσε να γράψει οπουδήποτε, ένιωθε όμως βαθιά μέσα της το δημιουργικό χάρισμα και ήξερε πότε έπρεπε να αποσυρθεί για να αφοσιωθεί αποκλειστικά στις φωνές και στις εικόνες που είχε πλάσει στο μυαλό της. Οι περίπατοι στην εξοχή που λάτρευε και τα ταξίδια ήταν πάντα ο καλύτερος τρόπος για να γεμίσει εκείνες τις ώρες προσμονής όταν δεν έγραφε, ενώ ποτέ δεν πήρε τον εαυτό της στα σοβαρά, ούτε θεώρησε ότι το επάγγελμά της ήταν συγγραφέας. Πάντα έγραφε «Οικιακά» στα διάφορα έντυπα που συμπλήρωνε.

Η αυτοβιογραφία της είναι ένα ανάγνωσμα απολαυστικό, που δεν ακολουθεί κάποιον κανόνα, μονάχα την εκπληκτική της μνήμη και την ασυνήθιστη ματιά της, που την έκαναν διάσημη.

«Κάθομαι μπροστά σ’ ένα σχετικά σταθερό ξύλινο τραπέζι και δίπλα μου στέκει ένα ζωηρόχρωμο τσίγκινο κουτί, το οποίο κουβαλάνε οι Άραβες στα ταξίδια τους. Μέσα σε αυτό σκέφτομαι να φυλάω το κείμενό μου καθώς θα προχωράει […] λαχταρώ, εντελώς απρόσμενα, να γράψω την αυτοβιογραφία μου […] Αυτό που θέλω είναι να βουτήξω το χέρι μου στα τυφλά σε ένα βάζο και να τραβήξω από μέσα μια χούφτα ανάκατες αναμνήσεις…» σημειώνει στον πρόλογό της, καθώς ξεκινά να γράφει στη Νιμρούντ του Ιράκ το 1950, για να τελειώσει ύστερα από δεκαπέντε χρόνια. Το γεγονός που κατέχει τον κεντρικό ρόλο στη διήγησή της είναι η προδοσία του πρώτου άντρα της, αυτό ήταν ισχυρό σοκ για κείνη και για να το ξεπεράσει χρειάστηκε να ξεχωρίσει τους φίλους (το Τάγμα των Πιστών Σκύλων) από αυτούς που αποστασιοποιήθηκαν στα δύσκολα (το Τάγμα των Ποντικών ), να υποσκελίσει τους κοντόφθαλμους εκδότες που αμφέβαλλαν για την ικανότητα μιας γυναίκας να γράψει καλά, κι έπειτα ξεκίνησε τα υπέροχα μοναδικά ταξίδια της με το Οριάν Εξπρές στη Μέση Ανατολή. Ήταν μια άλλη εποχή, χωρίς αεροπλάνα, και το τρένο πρόσφερε μια άλλη μαγεία, όπως έβλεπες κάθε φορά τις ατμομηχανές ν’ αλλάζουν όποτε έμπαινες σε καινούργια τοπία και χώρους όπου μπορούσες να απολαύσεις παρέες με ιεραποστόλους και ντόπιους ταξιδευτές κάθε λογής, που κουβαλούσαν την πραμάτεια τους. Σ’ αυτά τα ταξίδια ήρθε σε επαφή με τις καταπληκτικές ανασκαφές στην περιοχή της αρχαίας Μεσοποταμίας, έζησε εμπειρίες μοναδικές γνωρίζοντας έναν δεύτερο σύζυγο, που της ξανάδωσε πνοή και κουράγιο, βρήκε εκπληκτικά σκηνικά για τις ιστορίες της, που μπορούσαν να ξετυλίγονται σε εποχές όπως η αρχαία Αίγυπτος, κι έτσι, για αλλαγή, κάποια στιγμή θέλησε να επιστρέψει στην πατρίδα της δοκιμάζοντας μια διαδρομή ανυπέρβλητη μέσω Σοβιετικής Ένωσης, όπου κυριαρχούσε το χάος μετά την επικράτηση του νέου καθεστώτος.

photo A Christie Η αναπόληση των ευτυχισμένων στιγμών του παρελθόντος είναι μια από τις χαρές των γηρατειών για τη μεγάλη Βρετανίδα συγγραφέα, που σκεφτόταν πάντα μ’ έναν τρόπο διαφορετικό κι έβρισκε πράγματα που θα μπορούσαν να την ενθουσιάσουν σε οποιεσδήποτε συνθήκες. Η αυτοβιογραφία της είναι ένα ανάγνωσμα απολαυστικό, που δεν ακολουθεί κάποιον κανόνα, μονάχα την εκπληκτική της μνήμη και την ασυνήθιστη ματιά της, που την έκαναν διάσημη. Οι αναμνήσεις που καταγράφει όπως μονάχα εκείνη ξέρει είναι ένα μάθημα μετριοπάθειας, ουσίας, αξιοπρέπειας κι αποτελεσματικότητας για όσους αγαπούν το γράψιμο, είναι μια σπουδή για όσους θέλουν να μάθουν πώς ζουν, πού βρίσκουν έμπνευση, τι κρύβεται πίσω από μια εκπληκτική επιτυχία και πώς λειτουργούν οι μεγάλοι συγγραφείς.