Fergus Hume: «Φόνος στην άμαξα»

Κανείς δεν περίμενε ότι ένα βιβλίο που εκδόθηκε το 1886 στη μακρινή Μελβούρνη της Αυστραλίας θα γινόταν το πιο πολυδιαβασμένο αστυνομικό μυθιστόρημα του 19ου αιώνα. Οι εκδότες αρνούνταν να το διαβάσουν, ο συγγραφέας αναγκάστηκε να το τυπώσει με δικά του έξοδα, κι όμως o Φόνος στην άμαξα, το πρώτο βιβλίο του νεαρού δικηγόρου Φέργκους Χιουμ, εξαντλήθηκε μέσα σε τρεις εβδομάδες κι ακολούθησαν εκδόσεις στην Αγγλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, δημιουργήθηκε ολόκληρη επενδυτική ομάδα, ο «Εκδοτικός όμιλος της Άμαξας», οι πωλήσεις ήταν εντυπωσιακές, ενώ, καθώς ο συγγραφέας παρέμενε στην Αυστραλία, εμφανίστηκαν διάφοροι που ισχυρίζονταν ότι είναι οι δημιουργοί. Το βιβλίο πούλησε εκείνη την εποχή πάνω από 750.000 αντίτυπα, έγινε ταινία του βωβού κινηματογράφου, διασκευάστηκε για το ραδιόφωνο, παρουσιάστηκε ως θεατρική παραγωγή και τηλεοπτική σειρά στο Λονδίνο, ενώ σύμφωνα με τους Sunday Times είναι ένα από τα εκατό καλύτερα βιβλία αστυνομικού μυστηρίου όλων των εποχών.

Οι λόγοι γι’ αυτή την πρωτοφανή επιτυχία βέβαια είναι πολλοί. Κατ’ αρχάς, ο συγγραφέας είχε μελετήσει επισταμένα τους μετρ του είδους εκείνης της εποχής, όπως τον σπουδαίο και ξεχασμένο σήμερα Γάλλο Εμίλ Γκαμποριό, έπειτα σχεδίασε το σκηνικό όπου θα τοποθετούσε την ιστορία του περνώντας πολύ χρόνο στις φτωχογειτονιές της Μελβούρνης που κατακλύζονταν από φτωχοδιάβολους, πόρνες των καμπαρέ, γριές και παιδιά βρόμικα, μεθυσμένους τυχοδιώκτες κι άτομα κάθε λογής, δεδομένου ότι η Αυστραλία ζούσε τον πυρετό του χρυσού και χιλιάδες άνθρωποι απ’ όλο τον κόσμο ταξίδευαν στη μακρινή ήπειρο, όπου πίστευαν ότι θα έκαναν την τύχη τους. Ακόμα, ο Χιουμ είχε εντρυφήσει στους κλασικούς της αγγλικής και γαλλικής λογοτεχνίας, που βρισκόταν σε άνθηση στα τέλη του 19ου αιώνα – οι περιγραφές των άθλιων κατοικιών και των ζητιάνων με τα κολασμένα πρόσωπα οφείλουν πολλά στα βιβλία του Κάρολου Ντίκενς. Τέλος, όσο κι αν δεν το περίμενε κανένας εκδότης, ο νεαρός δικηγόρος είχε σαφώς ταλέντο, ήξερε να σχεδιάσει μια καλή υπόθεση, να την αναπτύξει με τρόπο πειστικό θολώνοντας τον πυρήνα του εγκλήματος που εξιστορούσε, να παρατείνει την αγωνία παρεμβάλλοντας δευτερεύουσες υποθέσεις και να κορυφώσει θαυμάσια την αφήγησή του μ’ ένα φινάλε συγκλονιστικό, μην παραλείποντας να διανθίσει όλο το κείμενο με μια σοφία ασυνήθιστη για την ηλικία του, βγαλμένη από τα καλύτερα χωρία της Βίβλου, που ενέπνεε τους Άγγλους της αποικιοκρατικής περιόδου. Αποδείχτηκε επίσης ότι η μακρινή χώρα που ξεκίνησε ως αποικία καταδίκων και βαρυποινιτών ασκούσε ιδιαίτερη γοητεία στο αναγνωστικό κοινό, ήταν μια εντελώς άγνωστη και άγρια περιοχή με κλίμα εντελώς διαφορετικό απ’ αυτό της βόρειας Ευρώπης και το συνονθύλευμα των μεταναστών που συνέρρεαν δημιουργούσε ένα πλήθος πολύχρωμο, που κέντριζε την περιέργεια των απανταχού της γης αγγλόφωνων αναγνωστών.

Κανείς δεν περίμενε ότι ένα βιβλίο που εκδόθηκε το 1886 στη μακρινή Μελβούρνη της Αυστραλίας θα γινόταν το πιο πολυδιαβασμένο αστυνομικό μυθιστόρημα του 19ου αιώνα.

Fergus Hume Φαίνεται ότι τα βιβλία του τέλους του 19ου αιώνα, ιδίως οι αστυνομικές ιστορίες μυστηρίου, θα εξακολουθούν να ελκύουν το κοινό λόγω της ικανότητας των λογοτεχνών, που μάλλον δούλευαν πολύ περισσότερο τα κείμενά τους. Είχαν βέβαια κι ένα εξαιρετικό σκηνικό, αυτό της Βιομηχανικής Επανάστασης, που είχε προκαλέσει ταυτόχρονα τρομερό πλούτο και φοβερή φτώχεια, δημιουργώντας μια ακραία αντίθεση, μέσα στην οποία ζουν οι περισσότεροι από τους ήρωες αυτών των βιβλίων, σ’ ένα πεδίο κοσμοπολίτικο που κρύβει την κόλαση του Δάντη στην πίσω πλευρά του, εκεί όπου τα εγκλήματα όλων των ειδών βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη τροφοδοτώντας τους συγγραφείς με θέματα εντελώς ασυνήθιστα και είναι πλέον θέμα ικανότητας διαχείρισης αυτού του τρομερού υλικού, ικανότητα που ο νεαρός Φέργκους Χιουμ είχε με το παραπάνω, αφού στη συνέχεια έγραψε περίπου εκατό έργα, πολλά εκ των οποίων πετυχημένα. Κι αν η μοίρα το έφερε να θυμόμαστε περισσότερο τις υποθέσεις του Σέρλοκ Χολμς και τον Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, η ιστορική αλήθεια είναι ότι ο Φέργκους Χιουμ, σύμφωνα με τον κριτικό του Guardian John Sutherland, έγραψε το πιο εντυπωσιακό αστυνομικό μυθιστόρημα του 19ου αιώνα, το Φόνος στην άμαξα (The Mystery of a Hansom Cab).