Νέστορας Πουλάκος: συνέντευξη στη Ράνια Μπουμπουρή
Ο Νέστορας Πουλάκος είναι εκδότης. Σπούδασε Ιστορία (πτυχίο στο Πάντειο και μεταπτυχιακό στο ΕΑΠ). Εργάστηκε για έντεκα χρόνια ως δημοσιογράφος στο πολιτιστικό ρεπορτάζ, εκ των οποίων τα επτά έγραφε και κριτική κινηματογράφου. Με τον κινηματογράφο έχει ασχοληθεί από διάφορα πόστα: ρεπόρτερ, κριτικός, μέλος ΔΣ σωματείων, κριτικών επιτροπών διεθνών φεστιβάλ, γνωμοδοτικών επιτροπών του ΥΠΠΟ, στέλεχος εταιρειών διανομής και παραγωγής ταινιών, κ.ά. Ήταν αρχισυντάκτης της ετήσιας έκδοσης Κινηματογράφος και ιδρυτής της κινηματογραφικής δράσης (προβολές, εκδόσεις) «Με το βλέμμα της κριτικής». Στο ρεπορτάζ ήρθε σε επαφή με τον χώρο του βιβλίου. Από το 2012 διευθύνει τον εκδοτικό όμιλο Βακχικόν (www.vakxikongroup.com), ο οποίος πλέον αποτελεί σημείο αναφοράς στο ελληνικό βιβλίο: περιλαμβάνει τέσσερα εκδοτικά σήματα, τρία λογοτεχνικά και κινηματογραφικά projects, ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης, βιβλιοπωλείο στο κέντρο της Αθήνας και δραστηριότητα σε Ελλάδα και Κύπρο. Υπήρξε μέλος του ΔΣ του Συνδέσμου Εκδοτών Βιβλίου, των οργανωτικών επιτροπών της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης, του Φεστιβάλ Βιβλίου της Αθήνας (Ζάππειο) και του Παζαριού Βιβλίου της Αθήνας (Πλ. Κοτζιά). Το 2019 εκπροσώπησε τη χώρα μας στο 1st Young Publishing Professionals in Brussels (YPPiB), που διοργάνωσε η Ομοσπονδία Ευρωπαίων Εκδοτών (FEP).
Πού γεννηθήκατε; Θα μας πείτε δυο λόγια για τα παιδικά σας χρόνια;
Έχω περάσει όλη μου τη ζωή στην Αθήνα –δεν έχω φύγει ούτε καν για σπουδές–, γεγονός που το βρίσκω πολύ βαρετό, αλλά πρέπει να αποδεχτώ τη μοίρα μου. Μου μοιάζει μάλλον απίθανο να φύγω κάποτε από αυτή την πόλη. Τα παιδικά μου χρόνια τα θυμάμαι να διαβάζω ακατάπαυστα. Έπαιζα ελάχιστα με τα άλλα παιδιά στη γειτονιά ή στις αλάνες (δεκαετία του ’80). Διάβαζα λογοτεχνικά βιβλία, τα οποία κυρίως δανειζόμουν από τις Δημοτικές Βιβλιοθήκες του Αιγάλεω και της Αρεόπολης, και πολύ εφημερίδες. Περισσότερες εφημερίδες αγόραζα εγώ παρά ο πατέρας μου. Αν ρωτήσετε τον συνέταιρό μου στο Βακχικόν, κ. Στράτο Προύσαλη, με τον οποίο γνωριζόμαστε από παιδιά, θα σας πει ότι αυτό που θυμάται κυρίως από εμένα είναι να διαβάζω και να αντιγράφω σε τετράδια τα νέα των εφημερίδων που μου κέντριζαν το ενδιαφέρον.
Υπάρχει κάποιο βιβλίο που σας άλλαξε τη ζωή;
Το Ταξίδι στην άκρη της νύχτας του Σελίν και το Κάτω απ’ το ηφαίστειο του Λόουρι. Και η Νεολιθική Νυχτωδία στην Κρονστάνδη του Καρούζου. Τρία βιβλία που άλλαξαν όντως τον τρόπο που βλέπω τον κόσμο.
Πώς από τον χώρο της δημοσιογραφίας περάσατε στον χώρο των εκδόσεων και πόσα χρόνια δραστηριοποιείστε ως εκδότης;
Από τα πρώτα χρόνια της δημοσιογραφίας είχα ασχοληθεί με το βιβλίο, στην αρχή από προσωπικό ενδιαφέρον κι αργότερα κάνοντας ρεπορτάζ ΕΚΕΒΙ, συνεντεύξεις συγγραφέων και κριτικές βιβλίων. Όμως η ειδικότητά μου ήταν ο κινηματογράφος. Δυστυχώς (ή ευτυχώς;) έπεσα πάνω στην κρίση, που επηρέασε πολύ τις εφημερίδες και κυρίως το πολιτιστικό τους τμήμα. Δεν ήμουν ούτε τριάντα όταν αποφάσισα ότι έπρεπε να βγω από τον κυκεώνα των απολύσεων, των πτωχεύσεων, των μικρών αμοιβών και των πολλών εργασιών (ένας δημοσιογράφος μπορεί να δουλεύει ταυτόχρονα σε εφημερίδα, site, ραδιόφωνο, περιοδικά, γραφεία τύπου εταιρειών κ.λπ.). Με μια ομάδα συνεργατών που όλοι ήξεραν να κάνουν κάτι (επιμέλεια, γραφιστικά, πωλήσεις) συστήσαμε το Βακχικόν τον Μάρτιο του 2012 και με δανεικά φτιάξαμε το πρώτο μας βιβλιοπωλείο στην Ασκληπιού. Κυριολεκτικά από το μηδέν, χωρίς να μας ξέρει και πολύς κόσμος από τον χώρο, χωρίς να έχουμε συστάσεις από κανέναν, χωρίς μπάτζετ για διαφήμιση, χωρίς γνωστούς συγγραφείς στον κατάλογό μας. Όταν με ρωτάει κάποιος αν το Βακχικόν το βρήκα από τον πατέρα μου, γελάω. «Μακάρι», του απαντάω, «δεν θα είχα περάσει όλα αυτά που πέρασα (και περνάω ακόμη). Και γι’ αυτό θα προσπαθήσω κι άλλο για να το δώσω στην κόρη μου, αν θελήσει να ασχοληθεί με το βιβλίο».
Ποιο θεωρείτε ότι είναι το σπουδαιότερο βιβλίο που έχετε εκδώσει μέχρι σήμερα;
Η ερώτηση είναι σαν να πετάω χειροβομβίδα μες στο ίδιο μου το σπίτι. (γέλια)
Υπάρχει κάποιο βιβλίο στο οποίο να πιστέψατε πολύ, αλλά η ανταπόκριση του αναγνωστικού κοινού να μην ήταν αυτή που αναμένατε;
Όταν κυκλοφορήσαμε το εμβληματικό Αρπακτικό του Gil Scott-Heron, του νονού της ραπ, μπλουζίστα, μουσικού και συγγραφέα, περιμέναμε πολύ μεγαλύτερη ανταπόκριση. Ένα αστυνομικό μυθιστόρημα, αριστοτεχνικό και πανέξυπνο, που λαμβάνει χώρα στα γκέτο των μαύρων στη Νέα Υόρκη του ’70. Το κοινό δεν του γύρισε την πλάτη, αλλά δεν το αγκάλιασε κιόλας.
Το ελληνικό αναγνωστικό κοινό πιστεύει ακράδαντα στο τυπωμένο βιβλίο.
Πόσα χειρόγραφα υποψήφιων συγγραφέων λαμβάνετε τον μήνα και πόσα από αυτά διαβάζετε ο ίδιος;
Εμπιστεύομαι σε μεγάλο βαθμό τους συνεργάτες μου, την ομάδα αναγνωστών που διαβάζουν μια επιλογή από τα χειρόγραφα που λαμβάνουμε και συζητάμε στη μηνιαία συνάντησή μας στα γραφεία των εκδόσεων.
Πόσους τίτλους εκδίδετε ετησίως; Ποιους 5 τίτλους ξεχωρίζετε από αυτούς που θα εκδώσετε το επόμενο διάστημα;
Ετησίως κυκλοφορούμε 120 τίτλους, απ’ όλα μας τα εκδοτικά σήματα. Μες στο επόμενο διάστημα περιμένω να δω τυπωμένα: το μυθιστόρημα της Maria Stepanova Inmemoryofmemory, που ήταν στη βραχεία λίστα του Booker το 2021, δύο εμβληματικά βιβλία της λογοτεχνίας των χωρών της Βαλτικής, το SovietMilk της Nora Ikstena (Λετονία) και το Shadows On The Tundra της Dalia Grinkevičiūtė (Λιθουανία), την αυτοβιογραφία του αυτοεξόριστου Τουρκοκύπριου Taner Baybars Plucked in a Far-off Land (Images in self biography) και τη νουβέλα The Twilight World του Werner Herzog. Ειδικά για το τελευταίο έχω μεγάλη ανυπομονησία: τον Χέρτζογκ τον είχα γνωρίσει το 2009 στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και του είχα πάρει συνέντευξη για την εφημερίδα όπου εργαζόμουν τότε. Πλέον θα είμαι ο εκδότης του στην Ελλάδα.
Ποια είναι η σχέση σας με το ebook και το audiobook;
Στα πρώτα χρόνια του εκδοτικού πιστέψαμε πολύ στα ebooks, αλλά κακώς εμπορικά, όπως αποδείχτηκε. Επανήλθαν κάπως με την έκρηξη της πανδημίας και τα κλειστά βιβλιοπωλεία. Όμως όλες οι χώρες δεν είναι ίδιες και όλα τα κοινά επίσης. Το ελληνικό αναγνωστικό κοινό πιστεύει ακράδαντα στο τυπωμένο βιβλίο, πρέπει να το καταλάβουμε αυτό όλοι όσοι ασχολούμαστε με τις εκδόσεις, και δύσκολα πιστεύω ότι θα παρεκκλίνει από αυτήν του την προτίμηση.
Πρόσφατα δημιουργήσατε την πλατφόρμα booksforyou.gr, που απευθύνεται σε όσες και όσους επιθυμούν να προχωρήσουν σε αυτοέκδοση κάποιου έργου τους. Πώς ακριβώς λειτουργεί;
Δημιουργήσαμε την πλατφόρμα αυτοέκδοσης booksforyou.gr με σκοπό να δώσουμε την ευκαιρία σε όσους θέλουν να δουν τυπωμένο το βιβλίο τους άμεσα, γρήγορα –μακριά από τις συνήθεις και χρονοβόρες διαδικασίες αξιολόγησης και έκδοσης από έναν οίκο–, οικονομικά, ποιοτικά και με τα συγγραφικά δικαιώματα στο 100% των πωλήσεων. Δημιουργήθηκε επίσης γιατί επιδίωξή μας είναι να καταλάβει η συγγραφική κοινότητα τι είναι αυτοέκδοση, μιας και ο εκδοτικός χώρος στην Ελλάδα είναι στρεβλός ως προς αυτό. Αυτοέκδοση δεν σημαίνει διακίνηση, προώθηση, διαφήμιση, εκδηλώσεις, φεστιβάλ, εκθέσεις. Αυτοέκδοση (self-publishing) σημαίνει φτιάχνεις το βιβλίο μόνος σου, το προωθείς, το διαφημίζεις, το πουλάς μόνος σου (self).
Πριν καλά καλά ξεμπερδέψουμε με την πανδημία, ξέσπασε η ενεργειακή κρίση με άμεσο αντίκτυπο στην αγορά του βιβλίου. Εσείς πώς αντιμετωπίζετε τα νέα δεδομένα;
Το χειρότερο με την ενεργειακή κρίση είναι ότι προέρχεται από έναν πόλεμο. Κανονικό. Και στους πολέμους δεν υπάρχουν επιδόματα, αναστολές εργασίας, δάνεια covid, επιδότηση ενοικίων, επιστρεπτέες προκαταβολές κ.λπ. Όλα αυτά –τελικά– βοήθησαν τις επιχειρήσεις να επιβιώσουν, έστω και με απώλειες, από την πανδημία του covid. Στην ενεργειακή κρίση και στον πόλεμο που διεξάγεται δίπλα μας, ο οποίος τελικά είναι παγκόσμιος κι όχι απλώς μια τοπική εισβολή, η ΕΕ και η ελληνική κυβέρνηση δεν δείχνουν καμία διάθεση να προχωρήσουν σε τίποτα από αυτά που έκαναν στη διάρκεια της πανδημίας. Με αποτέλεσμα να διανύουμε εμπορικά έναν ακόμη πτωτικό μήνα. Στο Βακχικόν, τον εκδοτικό οίκο της γενιάς της (οικονομικής) κρίσης, διανύουμε εμπορικά μια χρονιά όπως το 2015.
Πριν από λίγες μέρες κυκλοφόρησε και ένα δικό σας βιβλίο, με τίτλο: Hellasfilm: Κριτικές για 68 ταινίες του ελληνικού κινηματογράφου (Εκδόσεις Books for you). Πείτε μας δυο λόγια γι’ αυτό.
Έκανα δώρο στον εαυτό μου ένα βιβλίο με αγαπημένα κείμενα για ταινίες που είχα γράψει την περίοδο της δημοσιογραφίας. Το τύπωσα κυρίως για να το δωρίζω σε φίλους, συνεργάτες, συγγραφείς, ανθρώπους που συναναστρέφομαι καθημερινά ή που προσκαλώ στο γραφείο μου για συνάντηση. Για όποιον/α θέλει να με γνωρίσει περισσότερο.
Μοιραστείτε μαζί μας μία χρήσιμη συμβουλή που σας έδωσαν κάποτε.
Να γίνεσαι καλύτερος από τα λάθη σου.
