Ευγένιος Τριβιζάς: «Ένας κατσούφης βασιλιάς»
Με δύο νέα βιβλία έκλεισε το 2023 για τον Ευγένιο Τριβιζά, το όνομα του οποίου είναι, για πολλούς, συνώνυμο με την παιδική λογοτεχνία στη χώρα μας: Τρισδαιμόνα, η μάγισσα που ξεγέλασε τον Αϊ-Βασίλη, σε εικονογράφηση της Αμαλίας Σαρρή, και Ένας κατσούφης βασιλιάς, σε εικονογράφηση του Βαγγέλη Ελευθερίου – και τα δύο από τα Ελληνικά Γράμματα. «Το παιδικό βιβλίο πρέπει πρωταρχικά να διασκεδάζει το παιδί, να καλλιεργεί τη φαντασία του και να διευρύνει τους δημιουργικούς του ορίζοντες», δήλωσε ο συγγραφέας σε συνέντευξη που μας είχε παραχωρήσει παλιότερα, με αφορμή το Κουδούνι του τρόμου (βλ. τη συνέντευξη εδώ), κατεύθυνση την οποία υπηρετεί με συνέπεια και στις δύο αυτές νέες εκδόσεις.
Στο παρόν σημείωμα θα ασχοληθούμε με τον Κατσούφη βασιλιά του, τον Βαρύθυμο τον Έβδομο, που, όπως υποδηλώνει το όνομά του, υποφέρει από φοβερή και ακατανίκητη ακεφιά: «Η ζωή μου είναι βαριά, γεμάτη ζοφερά, γκρίζα νέφη. Βαρέθηκα πια! Πρέπει να βρείτε έναν τρόπο να μου φτιάξετε το κέφι!» λέει ο βασιλιάς στους αυλικούς του και ήδη από την αρχή του βιβλίου διαπιστώνουμε ότι έχουμε να κάνουμε, ως προς το ύφος, με κλασικό Τριβιζά: λόγος με ρυθμό, λέξεις ομοιοκατάληκτες, παιχνίδια παρηχήσεων και συνηχήσεων. Ομοίως, τα ονόματα των πέντε έμπιστων αυλικών είναι χαρακτηριστικά δημιουργήματα της πένας του: Ραγκαμάζ Γκαφούζ ο αρχιστράτηγος, Σαλβατόρε Σαλτσόνε ο αρχιμάγειρας, Γρασίδιος Παπαρούν ο αρχικηπουρός, Λουκούμιος Χαλβαδούπ ο αρχιζαχαροπλάστης και Χρυσελεφάντιος Μασούφ ο αρχιχρυσοχόος (σημειώνουμε τη λέξη αυτή, με τα τρία χι, για το επόμενο παιχνίδι κρεμάλας με τα παιδιά ή την παρέα μας).
Χρειάζεται, πολλές φορές, να αλλάξουμε οπτική γωνία και να απαλλαγούμε από κοινότοπες συμβουλές, για να φέρουμε στη ζωή μας το κέφι και το χαμόγελο.
Οι αυλικοί, λοιπόν, έπειτα από «πολλές και αλλεπάλληλες διαβουλεύσεις, συνεδριάσεις, σκέψεις, συσκέψεις, συνελεύσεις, ανιχνεύσεις, εμπνεύσεις, γνωματεύσεις, αγορεύσεις και διαπραγματεύσεις, προτείνανε στον βασιλιά να καλέσει τους πιο σοφούς γιατρούς του κόσμου, μπας και τον γιατρέψουν από την κακοκεφιά του». Πέτυχε; Όχι βέβαια! Ένα τόσο σοβαρό βασιλικό πρόβλημα, όπως είναι η ακεφιά, δε γίνεται να έχει σ’ ένα παραμύθι μια τόσο τετριμμένη λύση. Ακόμα και οι εικόνες του Βαγγέλη Ελευθερίου το δηλώνουν με τον τρόπο τους, έτσι όπως η εικονογράφηση περνάει από τις πολύχρωμες και χαρούμενες φορεσιές των αυλικών στις ομοιόμορφες, πράσινες-χακί στολές των γιατρών: άδικα ο βασιλιάς τράβηξε των παθών του τον τάραχο με σιρόπια, χαπάκια, βεντούζες, ενέσεις, υπόθετα, και πάλι από την αρχή…
Επόμενη ιδέα των αυλικών ήταν να καλέσουν τους πιο φημισμένους γελωτοποιούς, κλόουν, ισορροπιστές, ταχυδακτυλουργούς και ζογκλέρ του κόσμου. Απίθανα τα ονόματά τους, απίθανες οι παραστάσεις τους, απίθανη και η εικονογράφησή τους από τον Ελευθερίου, κι όμως ακόμα ο βασιλιάς «αναστέναζε, φυσούσε και καθόλου μα καθόλου δε γελούσε», οπότε άρχισε να χάνει την υπομονή του. Κι όταν ένας βασιλιάς χάνει την υπομονή του, αρχίζει τις απειλές: «Όταν χάνω εγώ την υπομονή μου, εργάζεται υπερωρίες ο Τογρούλ Ογρούλ ο δήμιος» τους λέει και οι αυλικοί, τρομοκρατημένοι, αποφασίζουν να τον γεμίσουν δώρα. Μάταια, πάλι.
Τη λύση έρχεται να δώσει ο Τιριτόμπας Τορτελίνι, ο χειρότερος γελωτοποιός του κόσμου (ίσως είναι ξάδελφος του Τορτελίνι του κλόουν, που είχαμε γνωρίσει στο Κουδούνι του τρόμου). Τα άχρηστα, περιττά δώρα των πέντε αυλικών δικαιολογούν πλήρως την ύπαρξή τους στην ιστορία, καθώς πλαισιώνουν τη χειρότερη παράσταση του κόσμου, θέτοντας μάλιστα τη βάση για την πιο απρόσμενη εξέλιξη και κατάληξη του παραμυθιού… Ας μην πούμε όμως περισσότερα εδώ, για να μη χαλάσουμε την αναγνωστική έκπληξη.
Αξίζει, ωστόσο, να σημειωθεί ότι, όπως στα περισσότερα βιβλία του Τριβιζά, έτσι κι εδώ υπάρχει πλούσιο έδαφος για συζήτηση και σκέψη μετά την πρώτη, δεύτερη, τρίτη ανάγνωση. Η αίσθηση του ανικανοποίητου όταν όλα προσφέρονται στο πιάτο, η ανία που μπορεί να βαρύνει ακόμα και την πιο άνετη ζωή, η απόλυτη εξουσία που πάει συχνά, αν όχι πάντα, χέρι-χέρι με τη γελοιότητα, τα στερεότυπα που μπορούν να κλείσουν τους πάντες στη φυλακή τους, είναι λίγες μόνο από τις σκέψεις που γεννώνται καθώς διαβάζουμε την ιστορία του Βαρύθυμου του Έβδομου, ο οποίος χρειάστηκε να αναλάβει δράση για να απαλλαγεί από το προσωνύμιο «Βαρύθυμος», που συνόδευε τους προγόνους του, και να πάρει το όνομα Ξεκαρδιστός ο Πρώτος – διότι χρειάζεται, πολλές φορές, να αλλάξουμε οπτική γωνία και να απαλλαγούμε από κοινότοπες συμβουλές, για να φέρουμε στη ζωή μας το κέφι και το χαμόγελο.
Ένας κατσούφης βασιλιάς
Ευγένιος Τριβιζάς
εικονογράφηση: Βαγγέλης Ελευθερίου
Ελληνικά Γράμματα
88 σελ.
ISBN 978-960-19-0997-4
Τιμή €17,90
