«Χορεύτρια στον Παρθενώνα» του Πέτρου Γκάτζια
«Και τι έχετε να πείτε εσείς οι νέοι; Τι έχετε να διηγηθείτε; Κάποτε γίνονταν πράγματα. Υπήρχαν προσωπικότητες, γεγονότα. Είχες κάτι να αφηγηθείς σε κάποιον προτού αφήσεις αυτόν τον κόσμο. Τώρα, τι;»
«Τώρα τι, παππού;»
Τον αποκαλούσα παππού, αλλά στην πραγματικότητα δεν είχα καμία συγγένεια μαζί του. Γείτονάς μου ήταν – και λέω ήταν, γιατί πάνε πολλά χρόνια που έχει αφήσει αυτόν τον κόσμο. Του άρεσε να μιλάει, να λέει ιστορίες και ήθελε κοινό. Μικρό, μεγάλο, δεν τον ένοιαζε. Κοινό ήθελε. Έστω και έναν άνθρωπο να τον ακούει. Να μοιραστεί τα μέσα του.
Όποτε με πετύχαινε στη γειτονιά, δεν με άφηνε να ξεφύγω. Καθόταν σε μια παλιά καρέκλα, έξω από την πόρτα του σπιτιού του, μισότυφλος, ένας σύγχρονος Όμηρος, και άρχιζε πάντοτε με τον ίδιο τρόπο: «Κάτσε να σου πω δυο λόγια...» και τα δυο λόγια γίνονταν τρία, δεκατρία, εκατόν τρία και πάει λέγοντας. Τις περισσότερες φορές επαναλαμβανόταν. Είχα μάθει πια απέξω τις ιστορίες του, που αν και σημαντικές, δεν τους έδινα τόση σημασία.
Ο κύριος Χρόνης έζησε όλη του τη ζωή στον Ιερό Βράχο. Στην αρχή παιδί για όλες τις δουλειές και μετά φύλακας, και από τους καλύτερους μάλιστα. Είναι αλήθεια πως τα μάτια του είδαν πολλά και σε καιρούς δύσκολους. Μέχρι και τους Γερμανούς να υψώνουν τη σβάστικα στην Ακρόπολη είδε και την έκπληξή τους ένα πρωί όταν εκείνη δεν υπήρχε στον ιστό. Αλλά δεν ήταν μόνο ο πόλεμος, ήταν και η απελευθέρωση, ο τουρισμός, οι αστέρες του Χόλιγουντ, η Χούντα, η Μεταπολίτευση...
Πολλοί άνθρωποι. Πολλές ιστορίες, που τις είχε χωρίσει σε κεφάλαια στο μυαλό του. Μέχρι που μια μέρα, λίγο προτού πεθάνει, με σταμάτησε ξανά. Λες και ήξερε ότι χάνεται και ήθελε να το βγάλει από μέσα του. Μου μίλησε πρώτη φορά για μια νύμφη στον Ιερό Βράχο.
«Ξέρεις ότι δούλευα στον Βράχο, έτσι;»
«Και να ήθελα να το ξεχάσω...»
«Εκεί έπαθα και το ατύχημα με τα μάτια και βγήκα στη σύνταξη...»
«Αυτό πρώτη φορά το ακούω...»
«Δεν έχει σημασία, άλλο θέλω να πω τώρα. Για τα χρόνια προτού προσληφθώ».
«Τι είχε γίνει τότε;»
«Ό,τι καλύτερο μπορεί να δει ανθρώπου μάτι. Και ευτυχώς τότε έβλεπα ακόμη και έβλεπα πολύ καλά. Ήμουν δεν ήμουν δεκαπέντε ετών. Μεροκάματα έκανα. Βοηθός του βοηθού, που λένε. Θα πρέπει να ήτανε γύρω στα 1928. Οι τουρίστες είχαν φύγει από την Ακρόπολη και ετοιμαζόμουν κι εγώ να φύγω, αλλά ο διευθυντής μού ζήτησε να μείνω λίγο ακόμη, για να βοηθήσω. Μου έταξε και 10 δραχμές – μεγάλο ποσό για την εποχή. Αν ήξερα τι θα αντίκριζα, θα καθόμουν βέβαια και τσάμπα. Ξαφνικά, είδα δύο γυναίκες να πλησιάζουν. Η μία κρατούσε στα χέρια της μια φωτογραφική μηχανή και η άλλη περπατούσε δίπλα της αλύγιστη. Φαινόταν ξένη. Η δουλειά μου ήταν να οδηγήσω την ξένη στο σπιτάκι του φύλακα για να αλλάξει και να μείνω εκεί μήπως χρειαστεί τίποτα. Πράγματι, την πήγα στο σπιτάκι, της άνοιξα την πόρτα και με νοήματα της έδωσα να καταλάβει ότι θα καθόμουν έξω στα βραχάκια, περιμένοντας για να την οδηγήσω πίσω στον Παρθενώνα. Μου χαμογέλασε ζεστά. Το πρόσωπό της μέχρι τότε ήταν ανέκφραστο, αλλά όταν χαμογέλασε μου φάνηκε όμορφη, πολύ όμορφη. Φορούσε μια ρόμπα και οι κινήσεις της ήταν αέρινες. Η πόρτα όμως δεν έκλεινε καλά, αλλά δεν έδειχνε να τη νοιάζει. Νέος ήμουν τότε. Πάνω στα ντουζένια μου. Την είδα να βγάζει τη ρόμπα και τα εσώρουχά της και για μια στιγμή, προτού προσπαθήσει να βάλει κάτι πέπλα που της είχε δώσει η φωτογράφος, ο ήλιος έγινε ένα με το γυμνό κορμί της. Τρελάθηκα. Τότε, δεν υπήρχε περίπτωση να δεις έτσι απλά γυμνή γυναίκα. Κοκκίνισα. Αλλά εκείνη δεν με είχε δει. Όπως εγώ δεν είχα δει πίσω μου τη φωτογράφο, η οποία προφανώς είχε αντικρίσει την ίδια εικόνα και ενθουσιασμένη εισέβαλε στο σπιτάκι, ζητώντας από τη χορεύτρια να ποζάρει τελικά γυμνή. Εκείνη την κοίταξε για λίγο κατάματα λες και τη ζύγιαζε και μετά κούνησε καταφατικά το κεφάλι της. Και έτσι βγήκε όπως τη γέννησε η μάνα της και άρχισε να χορεύει ονειρικά στον Παρθενώνα και η άλλη εκστασιασμένη τραβούσε πόζες. Εμπειρία ζωής, αγόρι μου! Ούτε στη γυναίκα μου δεν το έχω πει. Ο διευθυντής μού υποσχέθηκε πως, αν κρατούσα το στόμα μου κλειστό, θα με έκανε μόνιμο. Τήρησα τον λόγο μου. Τήρησε τον δικό του! Αλλά τώρα φεύγω. Κάποιος πρέπει να το μάθει...»
«Παππού, έχεις καταλάβει για τι πράγμα μιλάς; Αυτό είναι ένα ιστορικό γεγονός! Είναι η περίφημη φωτογράφιση της πρώτης χορεύτριας Μόνα Πάεβα από τη Nelly στον Παρθενώνα. Δεν ήξερα πως υπήρχε και άλλος μάρτυρας...»
«Δεν ξέρω τι μου λες. Εγώ σου μιλάω για την πιο αισθησιακή στιγμή της ζωής μου... Σταμάτα τώρα, γιατί ήρθε η γυναίκα μου…»
Σηκώθηκε αργά από την καρέκλα. Φορούσε ένα τζιν σορτσάκι και παρά το προχωρημένο της ηλικίας του περπατούσε με σκέρτσο. Εκείνη ήρθε να τον βρει φορώντας ένα στενό φόρεμα μέσα στον καύσωνα, βαμμένη, με τα μαλλιά της, ξεθωριασμένα ξανθά, πιασμένα αλογοουρά, στηριζόμενη στη μαγκούρα της.
Και τώρα, τι;
