Ragnar Jónasson: «Το σκοτάδι»

Ο Ισλανδός συγγραφέας, μετά το συγγραφικό ντεμπούτο του στην αστυνομική λογοτεχνία το 2009 με το μυθιστόρημα Φάλτσα νότα, θεωρείται σήμερα από πολλούς ως ο νέος ανερχόμενος σταρ του σκανδιναβικού νουάρ. Η σειρά αστυνομικών μυθιστορημάτων «Dark Iceland» με κεντρικό ήρωα τον Άρι Θορ Άρασον κέρδισε το ενδιαφέρον των αναγνωστών, ενώ Το σκοτάδι εγκαινίασε το 2015 τη νέα καθηλωτική σειρά «Hidden Iceland» με πρωταγωνίστρια την επιθεωρήτρια Χούλντα Χερμανσντότιρ. Το συγκεκριμένο έργο του συγγραφέα είναι το πρώτο που μεταφράζεται στα ελληνικά (από τα ισλανδικά) από τη Βίκυ Αλυσσανδράκη για τις Εκδόσεις Καστανιώτη, ενώ μόλις χθες κυκλοφόρησε στα ελληνικά και το μυθιστόρημά του Το νησί, ομοίως σε μετάφραση της Αλυσσανδράκη.

Βασική θεματική της ιστορίας είναι τα αισθήματα της οργής και του μίσους που μπορεί να νιώσει ένας άνθρωπος, ο βαθμός στον οποίο μπορεί να μεταμορφωθεί από αυτά και οι πράξεις στις οποίες μπορεί να οδηγηθεί κινούμενος βάσει αυτών – από λεκτικά ή βίαια ξεσπάσματα, μικρές εκδικητικές πράξεις, μέχρι και το έγκλημα του φόνου.

Το μέσο που χρησιμοποιείται από τον δημιουργό της ιστορίας για να μας μεταφέρει τα παραπάνω βρίσκεται στο πρόσωπο της κεντρικής ηρωίδας, Χούλντα Χερμανσντότιρ, μιας 64χρονης χήρας επιθεωρήτριας της Αστυνομίας, η οποία εξαναγκάζεται σε πρόωρη συνταξιοδότηση από τον προϊστάμενό της, ο οποίος της δίνει διορία δύο εβδομάδων ώστε να ασχοληθεί με όποια παλιά υπόθεσή της επιθυμεί ως τελευταία χάρη πριν από την απόσυρσή της. Η ίδια, κουβαλώντας ένα βαρύ παρελθόν, τσακισμένη από την απώλεια του συζύγου και της κόρης της, αρνείται να βγει στη σύνταξη πιστεύοντας ότι μόνο η δουλειά της την κρατάει πλέον ζωντανή και χωρίς αυτήν δεν θα μπορούσε να αντέξει, όμως η πραγματικότητα είναι ότι: «Δεν ήθελε να γεράσει μόνη».

Η ιστορία χωρίζεται χρονικά σε τρεις πράξεις-ενότητες: την Ημέρα Πρώτη, την Ημέρα Δεύτερη και την Τελευταία Ημέρα. Αρχικά ο συγγραφέας μάς εισάγει στην υπόθεση και στον χαρακτήρα της επιθεωρήτριας παρεμβάλλοντας παράλληλα δύο παρελθοντικές ιστορίες, δημιουργώντας έτσι ένα μυστήριο και μια απορία στον αναγνώστη για το ποια πρόσωπα κρύβονται πίσω από αυτές τις παράλληλες ιστορίες και πώς σχετίζονται με την κεντρική ιστορία. Όσο προχωρά η αφήγηση, η υπόθεση της επιθεωρήτριας εναλλάσσεται με την αφήγηση του μυστικού προσώπου, ώσπου γίνεται η αποκάλυψη...

Υπάρχει φως στην ιστορία, ωστόσο δεν κρατάει για πολύ...

Μέσα στο κείμενο υπάρχει το στοιχείο της αυτοαναφορικότητας ως προς το αστυνομικό είδος λογοτεχνίας, όταν ένας από τους χαρακτήρες αναφέρει χαρακτηριστικά: «Θέλω να πω, διαβάζω πολύ συχνά αστυνομικά μυθιστορήματα, αλλά ποτέ δεν είχα φανταστεί ότι θα βρισκόμουν ξαφνικά και εγώ μέσα σε μια τέτοια ιστορία!», ενώ ο αναγνώστης αποκαλύπτει και την προέλευση του τίτλου του βιβλίου, όταν διαβάζει ότι η κόρη της επιθεωρήτριας ονομαζόταν Ντίμα, που στα ισλανδικά σημαίνει «σκοτάδι», δικαιολογώντας έτσι και τη «χρωματική» απόχρωση της ιστορίας: αφορά το σκοτάδι που κουβαλούσε η ίδια, αλλά και η επιθεωρήτρια μετά τον χαμό των αγαπημένων της προσώπων.

Στην τρίτη και τελευταία ενότητα οι αποκαλύψεις διαδέχονται η μία την άλλη, φτάνουμε στην κορύφωση του δράματος και έρχονται όλα στο φως. Η Χούλντα έρχεται αντιμέτωπη με τις πράξεις της, τόσο του παρελθόντος όσο και του παρόντος, στην προσωπική της ζωή, αλλά και με τις ευθύνες που βαραίνουν την επαγγελματική της θέση. Ο αναγνώστης σοκάρεται από τη σκληρή και σκοτεινή πλευρά της, παράλληλα με την οριστική λύση της παλιάς υπόθεσης που είχε αναλάβει να επανεξετάσει η επιθεωρήτρια. Υπάρχει φως στην ιστορία, ωστόσο δεν κρατάει για πολύ...

Το σκοτάδι, εν κατακλείδι, είναι ένα σύνθετο αστυνομικό μυθιστόρημα που υπογραμμίζει ότι ο καθένας μπορεί να κουβαλάει ένα βαρύ προσωπικό φορτίο, η οργή και το μίσος μπορεί να οδηγήσουν στην πιο ακραία συμπεριφορά και η ra jonasson δημόσια εικόνα μας μπορεί να είναι εκ διαμέτρου αντίθετη με το πραγματικό ποιόν μας. Όλα αυτά δίνονται μέσα από το πρόσωπο της ηρωίδας, μιας βασανισμένης γυναίκας που προσπαθεί να κάνει σωστά τη δουλειά της μέσα σε μια ανδροκρατούμενη Αστυνομία, με όλες τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει μια γυναίκα στην εργασία αλλά και στην ευρύτερη θέση της στην κοινωνία.