Η διάσημη Ιταλίδα συγγραφέας Έλενα Φερράντε, που ελάχιστοι γνωρίζουν το πραγματικό όνομά της, εμφανίστηκε στο προσκήνιο το 1992 με το μυθιστόρημα Βάναυση αγάπη, το οποίο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο. Δέκα χρόνια αργότερα, κυκλοφόρησε το δεύτερο μυθιστόρημά της, Μέρες εγκατάλειψης, που επίσης έγινε ταινία. Αφού κυκλοφόρησαν κι άλλα βιβλία της, μαζί κι ένα παιδικό, το 2011 εκδόθηκε το πρώτο βιβλίο της «Τετραλογίας της Νάπολης» με τίτλο Η υπέροχη φίλη μου, το οποίο γνώρισε παγκόσμια επιτυχία κατακτώντας το αναγνωστικό κοινό και τους κριτικούς. Σήμερα η συγγραφέας έχει την ίδια απήχηση με τα μεγάλα ονόματα της σύγχρονης ιταλικής λογοτεχνίας, τον Ίταλο Καλβίνο, τον Αλμπέρτο Μοράβια, τον Ουμπέρτο Έκο ή τον Αντρέα Καμιλέρι. Ωστόσο, είναι δύσκολο να καταλάβουμε τον λόγο που τα βιβλία της γνωρίζουν τόσο μεγάλη επιτυχία στην Ιταλία και στον κόσμο – και στην Ελλάδα, βέβαια. Σίγουρα, η γραφή της είναι γοητευτική, οι ήρωες και οι ηρωίδες της ανθρώπινοι, οι πλοκές της αληθοφανείς, αλλά αρκούν αυτά για να εξηγήσουν τη μεγάλη επιτυχία της;

Ας δούμε εν συντομία την υπόθεση της Απατηλής ζωής των ενηλίκων. Μια έφηβη, η Τζοβάνα, που κατοικεί στη Νάπολη με την οικογένειά της, αφηγείται τη ζωή της και ταυτόχρονα σχολιάζει τη συμπεριφορά των ενηλίκων γύρω της, κυρίως των γονιών της, καθηγητών στη μέση εκπαίδευση, και δευτερευόντως κάποιων άλλων προσώπων. Η αφήγηση ξεκινάει με τη φράση: «Δυο χρόνια πριν φύγει από το σπίτι, ο πατέρας μου είπε στη μητέρα μου ότι ήμουν πολύ άσχημη». Η ηρωίδα αγαπούσε πολύ τον πατέρα της, επειδή όπως λέει ήταν ευγενής άνθρωπος. Στη συνέχεια όμως αποκαλύπτει πως ορισμένες φορές γινόταν νευρικός και αντιμετώπιζε θέμα με τα ανεξέλεγκτα συναισθήματά του. Στην ουσία, λέει, ήταν δύο πατεράδες πολύ διαφορετικοί από εκείνον που αγαπούσε.

Η Φερράντε περιγράφει με ζωντανά χρώματα τη Νάπολη, μιλώντας για τους δρόμους και τις συνοικίες της, αλλά και τον τρόπο ζωής των κατοίκων της, οι οποίοι χωρίζονται σε πλούσιους και φτωχούς: αλλού μένουν οι πρώτοι κι αλλού οι δεύτεροι. Μαθαίνουμε πως στην πόλη οι οικογένειες έχουν αμέτρητα παρακλάδια, ωστόσο παρά τους καβγάδες που ενίοτε είναι αιματηροί, ποτέ δεν κόβουν τις μεταξύ τους γέφυρες. Επομένως, η οικογένεια της Τζοβάνας δεν μπορεί να αποτελεί εξαίρεση. Ειδικά ο πατέρας της ζούσε σε καθεστώς αυτονομίας, λες και δεν είχε συγγενείς εξ αίματος. Διότι έχει μιαν αδελφή, τη Βιτόρια, με την οποία βρίσκονται σε μόνιμη αντιπαράθεση, στην ουσία αλληλομισούνται.

Ως γυναίκα, λοιπόν, αποκαλύπτει τις μύχιες σκέψεις και τα συναισθήματα των ηρωίδων της, φανερώνει τους πόθους τους και συχνά γίνεται τολμηρή.

Η Τζοβάνα μεγαλώνει μαζί με δύο συνομήλικες αδερφές, την Άντζελα και την Ίντα, κόρες ενός πολύ φιλικού με τους γονείς της ζευγαριού, της Κοστάντσα και του Μαριάνο. Με τις κοπέλες έχει πολλά κοινά σημεία, όλες αισθάνονται υπερήφανες που είναι γυναίκες, διαβάζουν βιβλία, περιφρονούν τον καταναλωτισμό και είναι πολύ ενημερωμένες σε θέματα μουσικής, κινηματογράφου και ηθοποιών. Στα κρυφά, σημειώνει η αφηγήτρια, θέλουν να γίνουν διάσημες σταρ με εντυπωσιακούς συντρόφους με τους οποίους θα ανταλλάσσουν καυτά φιλιά κι επιπλέον «με την ήβη μας να αγγίζει τη δική τους».

Να γιατί, υποθέτουμε, τα βιβλία της Φερράντε έχουν επιτυχία. Διότι η συγγραφέας μιλάει ως γυναίκα σε γυναίκες και γνωρίζουμε πως η πλειονότητα του αναγνωστικού κοινού αποτελείται από γυναίκες. Ως γυναίκα, λοιπόν, αποκαλύπτει τις μύχιες σκέψεις και τα συναισθήματα των ηρωίδων της, φανερώνει τους πόθους τους και συχνά γίνεται τολμηρή. Εδώ, δεν διστάζει να μιλήσει –από την αρχή κιόλας–, για το γενετήσιο ένστικτο της Τζοβάνας, η οποία χαϊδεύεται διαρκώς ανάμεσα στα πόδια για να ζαλίζεται «από ηδονή», ενώ με τις φίλες της χρησιμοποιούν μια κούκλα στον καβάλο του εσώρουχού τους για να ηδονίζονται.

Η συγγραφέας, μπορούμε να πούμε, στην Απατηλή ζωή των ενηλίκων αφηγείται με δεξιοτεχνία τα ρευστά αισθήματα των ενήλικων ηρώων και ηρωίδων της, τις μεταξύ τους σχέσεις, φιλικές και ερωτικές, σχολιάζει και τις κοινωνικές ανισότητες, αλλά ταυτόχρονα ενδιαφέρεται να δείξει με ποιον τρόπο η νεαρή Τζοβάνα ενηλικιώνεται, παρέα με κορίτσια και αγόρια για τα οποία το σεξ αποτελεί βασικό ζήτημα στη ζωή τους.

Η απατηλή ζωή των ενηλίκων
Έλενα Φερράντε
Μετάφραση: Δήμητρα Δότση
Εκδόσεις Πατάκη
σ. 429
ISBN: 978-960-16-9000-1
Τιμή: 18,80€

Ο Φίλιππος Φιλίππου είναι συγγραφέας.

Άλλα κείμενα:

• «Το αστυνομικό μυθιστόρημα την εποχή της κρίσης» του Φίλιππου Φιλίππου
• Γρηγόριος Ξενόπουλος: «Στέλλα Βιολάντη»
• Γιάννης Ν. Μπασκόζος: «Η μπαλάντα των ανίδεων και καλών»
• Σιδέρης Ντιούδης: «Η σελίδα έξι»
• Συλλογικό έργο (επιμέλεια: Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης): «Σμύρνη»

Twitter