Hanya Yanagihara: «Οι άνθρωποι στα δέντρα»
Υπάρχει άραγε το Ίβου Ίβου και οι περίεργοι κάτοικοί του; Ο Δρ Νόρτον Περίνα όντως μπόρεσε να κατακτήσει ένα μικρό κομμάτι της αθανασίας; Και ήταν ένοχος για όσα τον κατηγόρησαν; Οι αναγνώστες του βιβλίου Οι άνθρωποι στα δέντρα της Χάνα Γιαναγκιχάρα έρχονται αντιμέτωποι από τις πρώτες σελίδες με τα παραπάνω ερωτήματα, ενώ το βιβλίο τούς τραβάει όλο και πιο βαθιά σε έναν κόσμο που μοιάζει απίθανος. Οι υποσημειώσεις όμως από κάτω του Δρα Ρόναλντ Κουμποντέρα οδηγούν στη σκέψη ότι πράγματι παρουσιάζονται αληθινά γεγονότα.
Το βιβλίο ξεκινάει με την αποδόμηση του ήρωα, αφού παρατίθενται δημοσιεύματα που αναφέρουν ότι καταξιωμένος επιστήμονας βρίσκεται αντιμέτωπος με κατηγορίες σεξουαλικής κακοποίησης. Από την αρχή μαθαίνουμε σε τι είναι σημαντικός ο Δρ Περίνα, ο οποίος κέρδισε το Νόμπελ Ιατρικής για την ταυτοποίηση του συνδρόμου της Σελήνης, μιας πάθησης που επιβραδύνει το γήρας· πάθηση, κατά την οποία το σώμα του θύματος διατηρείται σε σχετική νεότητα, την ίδια στιγμή που ο νους του εκφυλίζεται. Από την αρχή μαθαίνουμε επίσης ότι η οικογένειά του απαρτίζεται από 43 παιδιά που έχει υιοθετήσει, τα περισσότερα προερχόμενα από το νησί Ίβου Ίβου της Μικρονησίας, από τον λαό των Όπα’ιβου’έκε.
Περίεργη ορθογραφία, δυσκολοπρόφερτα ονόματα, όμορφες λέξεις τις οποίες δεν έχεις ξανακούσει, όμως φαντάζεσαι τη σημασία τους, λεπτές αποχρώσεις και νοήματα, τα οποία έχει καταφέρει να μεταφέρει στα ελληνικά με τον ίδιο ονειρικό τρόπο με τη συγγραφέα η Μαρία Ξυλούρη. «Ήταν ένα γέλιο αδιάφορο, δύσπνοο και σκουριασμένο, και, σκέφτηκα, ενοχλητικά λειψό σε ενθουσιασμό ή ευθυμία ή ενέργεια».
Ο ήρωας βρίσκεται φυλακισμένος, πρώτη φορά έπειτα από δεκαετίες χωρίς το εργαστήριό του, χωρίς τη δυνατότητα να ταξιδέψει, έχοντας αυτό που κάποτε χαρακτήριζε ως «θαλασσινό χρόνο», τον χρόνο που μπορείς να χρησιμοποιήσεις για πράγματα που ποτέ δεν είχες καιρό να κάνεις. Όπως το να γράψει για τα θαυμαστά πράγματα που είδε και έκανε στη ζωή του.
Με την παρότρυνση του βοηθού του και από τους λίγους φίλους που του παραμένουν πιστοί, του Δρα Κουμποντέρα, θα ξεκινήσει τελικά να αφηγείται τη ζωή του. Και η αφήγηση εκτυλίσσεται κατά το ήμισυ πρωτοπρόσωπη, ως αυτοβιογραφία, ενώ η υπόλοιπη μυθοπλασία βρίσκεται με τη μορφή σημειώσεων του φίλου και επιμελητή του. Αυτού που αποφασίζει τι έχει σημασία να μπει και σε ποια σειρά. Φαίνονται τόσο επιστημονικά τεκμηριωμένες οι σημειώσεις, με ημερομηνίες, αναφορές σε άλλους επιστήμονες, γεγονότα και συγγράμματα, ώστε είναι δύσκολο να μην πιάσεις τον εαυτό σου να αναρωτιέται εάν στο νησί Ίβου Ίβου κατοικούσε όντως μία μοναδική χελώνα. Μία χελώνα που η κατανάλωση του κρέατός της επιμήκυνε τη ζωή.
Τα χρώματα παίζουν πρωτεύοντα ρόλο στις περιγραφές του, σε μια ζούγκλα όπου κυριαρχεί το πράσινο. Τόσο πράσινο, που πονάνε τα μάτια. Τόση φύση, που γίνεται απεχθής.
Η αφήγηση ξεκινάει από τα παιδικά του χρόνια, με έναν δίδυμο αδελφό, με τον οποίο διατηρεί μια ιδιαίτερη σχέση, μία μητέρα που βρισκόταν στον κόσμο της, έναν πατέρα με καλό ένστικτο αλλά τεμπέλη. Ένα περίεργο χιούμορ διατρέχει τις σελίδες. «Καημένοι μου, έχετε μόνο ο ένας τον άλλον πια», θα πει ο πάστορας όταν χάνουν τους γονείς τους και ο Νόρτον γράφει: «Αναρωτήθηκα για μια στιγμή αν ίσως μας λυπόταν όχι απλώς επειδή είχαμε μείνει μόνοι, αλλά και επειδή ήμασταν τόσο κακή συντροφιά ο ένας για τον άλλο».
Ο Νόρτον θα σπουδάσει ιατρική και θα περιγράψει ανάλαφρα τα βασανιστήρια στα οποία υπέβαλλαν τα ζώα που χρησιμοποιούσαν στα πειράματά τους. Η δουλειά στο εργαστήριο ενός άλλου, όμως, δεν είναι κάτι που του αρέσει να κάνει. Έτσι, θα δεχτεί την πρόταση να συνοδεύσει έναν ανθρωπολόγο σε ένα νησί που ούτε είχε ακούσει το όνομά του. Κι από εκεί η ζωή του αλλάζει και η αφήγηση γίνεται συναρπαστική, όπου ο αναγνώστης ανακαλύπτει μαζί με τον Νόρτον έναν πρωτόγονο κόσμο, σε μια παράξενη φύση.
Τα χρώματα παίζουν πρωτεύοντα ρόλο στις περιγραφές του, σε μια ζούγκλα όπου κυριαρχεί το πράσινο. Τόσο πράσινο, που πονάνε τα μάτια. Τόση φύση, που γίνεται απεχθής. «Υπήρχαν τόσες αποχρώσεις και τόνοι του πράσινου – του φιδιού, της αφίδας, του αχλαδιού, του σμαραγδιού, της θάλασσας… πόσο ανεπαρκές είναι το λεξιλόγιό μας για το χρώμα… Φοβούμουν πως θα έχανα την ικανότητά μου να διακρίνω οτιδήποτε άλλο… Ω Θεέ μου, σκέφτηκα, δεν μπορεί τίποτα σ’ αυτή τη ζούγκλα να φέρεται όπως θα έπρεπε; Πρέπει τα φρούτα να κουνιούνται και τα δέντρα ν’ αναπνέουν και το γλυκό νερό των ποταμών να έχει τη γεύση του ωκεανού; Γιατί πρέπει τίποτα να μην υπακούει τους νόμους της φύσης; Γιατί πρέπει να υποδεικνύουν τόσο έντονα την ύπαρξη της μαγείας;»
Σε αυτή τη ζούγκλα θα καταλάβουν ότι οι μύθοι της περιοχής πατάνε πάνω στην αλήθεια, όταν θα συναντήσουν αυτούς που αργότερα θα ονομάσουν ονειροβάτες. Η συγγραφέας εφευρίσκει έναν τοπικό μύθο για μια φυλή που δεν υπάρχει, φτιάχνοντας ένα φανταστικό πιστευτό σύμπαν.
Ο Νόρτον θα προσπαθήσει να ανακαλύψει την επιστημονική αλήθεια πίσω από το φαινόμενο της αποκαλυπτόμενης μακροζωίας. Και η δημοσίευση της εργασίας του θα φέρει σε αυτόν φήμη, πλούτη και βραβεία. Τι θα κάνει όμως στο νησί; Άραγε θα βγει αληθινός ο Τάλμποτ, ο ανθρωπολόγος, ο οποίος του είχε τονίσει ότι δεν έπρεπε να αποκαλύψει τι βρήκαν στο νησί; Ότι θα πήγαιναν τόσοι επιστήμονες και καιροσκόποι, που θα εξαφάνιζαν οτιδήποτε αγνό υπήρχε; Είναι θεμιτό στην αναζήτηση του μυστικού της μακροζωίας να βάζεις στο μικροσκόπιο ιθαγενείς με τον ίδιο τρόπο που μπαίνουν τα σκυλιά και τα ποντίκια;
Ο Νόρτον θα πάει πολλές φορές ακόμα στο Ίβου Ίβου και, από ένα σημείο και μετά, θα γυρίζει κάθε φορά με κάποιο ή κάποια ανεπιθύμητα παιδιά. Παιδιά που θα ντύσει, θα ταΐσει, θα θεραπεύσει από αρρώστιες, θα τους προσφέρει στέγη, θα τα στείλει στο κολέγιο. Παιδιά για τα οποία μιλάει με πατρική φροντίδα στα απομνημονεύματά του. Σε ένα σημείο, όμως, ο βιογράφος του αποφασίζει να παραλείψει ένα κεφάλαιο. Ένα κεφάλαιο που θα παρουσιάσει στο τέλος του βιβλίου. Ένα κεφάλαιο που ο ίδιος δεν θεωρεί σημαντικό ίσως, όμως ο αναγνώστης θα το θεωρήσει – και ίσως εκεί παραμονεύει ένας σημαντικός προβληματισμός σχετικά με το τι θα μπορούσε τελικά να χαρακτηριστεί τύχη ή κατάρα, φιλανθρωπία ή εκμετάλλευση. Μπορεί άραγε κανείς τροποποιώντας τις αναμνήσεις του να βρει ελαφρυντικά για τη συμπεριφορά του;
Οι προβληματισμοί που θέτει η συγγραφέας πολλοί και αφήνει τον αναγνώστη να βρει μόνος του τις λύσεις. Αυτή του δίνει τον όμορφο κόσμο και τους εξαιρετικά ενδιαφέροντες χαρακτήρες που έπλασε γι’ αυτόν.
Οι άνθρωποι στα δέντρα
Hanya Yanagihara
μετάφραση: Μαρία Ξυλούρη
Μεταίχμιο
496 σελ.
ISBN 978-618-03-1539-4
Τιμή €18,80
