Νίκος Σάρρος: «Τα ελληνικά μουσικά συγκροτήματα των sixties»
Είναι θετικό το γεγονός ότι η βιβλιογραφία για τα ελληνικά μουσικά συγκροτήματα των προηγούμενων δεκαετιών εμπλουτίζεται συνεχώς με νέες εκδόσεις, οι οποίες φωτίζουν πτυχές ενός πολιτισμικού φαινομένου το οποίο, μέχρι μερικά χρόνια πριν τουλάχιστον, παρέμενε στο περιθώριο της ιστορικής έρευνας.
Κάτι μεγάλο στα sixties
Η επίπονη δουλειά μερικών άξιων ανθρώπων έφερε τα τελευταία χρόνια στο φως της δημοσιότητας πλούσιο υλικό από τα πρώτα χρόνια των ελληνικών μουσικών συγκροτημάτων που έπαιζαν ποπ και ροκ. Επανεκδόσεις άλμπουμ, άρθρα και συνεντεύξεις στα ηλεκτρονικά ΜΜΕ, βιβλία και ντοκιμαντέρ εμπλουτίζουν τη συλλογική μνήμη και αποδεικνύουν ότι τη δεκαετία του 1960 στην Ελλάδα υπήρξε μια ευμεγέθης κοινότητα μουσικών που επιχείρησαν με ελάχιστα μέσα και σε δυσμενές γι’ αυτούς περιβάλλον να κάνουν κάτι μεγάλο.
Ο μελετητής, συλλέκτης και ιστοριοδίφης της ελληνικής μουσικής Νίκος Σάρρος είναι ένας από αυτούς που με πάθος «επιστρέφουν» στο παρελθόν, αναζητώντας στην εγχώρια μουσική ιστορία τεκμήρια που είτε χάθηκαν στη λήθη είτε δεν έτυχαν ποτέ ως τώρα σωστής και ολοκληρωμένης παρουσίασης. Το παρόν λεύκωμα είναι το αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειάς του, ένα έργο ζωής με ιδιαίτερη ιστορική και μουσικολογική σημασία.
Ο Νίκος Σάρρος έχει συγκεντρώσει σε έναν ογκώδη τόμο σύντομες αλλά περιεκτικές βιογραφίες 170 συγκροτημάτων που δραστηριοποιήθηκαν σε όλη την Ελλάδα από τα τέλη της δεκαετίας του 1950 μέχρι και τις αρχές της δεκαετίας του 1970. Οι βιογραφίες αυτές συνοδεύονται από 650 σπάνιες ασπρόμαυρες φωτογραφίες των συγκροτημάτων που παρουσιάζονται.
Σύμφωνα με τον συγγραφέα, η ανθολογούμενη περίοδος χωρίζεται σε τρία διακριτά διαστήματα. Το πρώτο ξεκινάει από τα τέλη της δεκαετίας του 1950 και φτάνει μέχρι το 1963. Χαρακτηριστικό αυτής της περιόδου ήταν η δημιουργία των πρώτων μοντέρνων συγκροτημάτων και η είσοδός τους δειλά-δειλά στην κοινωνική ζωή του τόπου μέσα από τις εμφανίσεις τους, κυρίως σε δεξιώσεις και πάρτι. Το δεύτερο διάστημα εκτείνεται από τα μέσα του 1963 μέχρι τα μέσα του 1966 και χαρακτηρίζεται από την απόλυτη έκρηξη του φαινομένου «ελληνικά συγκροτήματα». Είναι η εποχή που πιτσιρικάδες στην Αθήνα και τις άλλες πόλεις της χώρας στήνουν μπάντες με όσα και όποια μέσα διαθέτουν, είναι η εποχή των πρώτων πειρατικών ραδιοφωνικών σταθμών, των πρώτων συναυλιών αλλά και των πρώτων επαγγελματικών ηχογραφήσεων. Το τρίτο διάστημα χρονολογείται από τα μέσα του 1966 έως τα τέλη της δεκαετίας και ταυτίζεται με την καθολική αναγνώριση των ελληνικών συγκροτημάτων, με τις μεγάλες δισκογραφικές επιτυχίες για κάποια από αυτά και τη στροφή τους στον ελληνικό στίχο και τις διασκευές ξένων επιτυχιών. Ο συγγραφέας θεωρεί πως αυτή η απόφαση των συγκροτημάτων (ελληνικός στίχος πάνω σε διεθνείς ποπ και ροκ επιτυχίες), πίσω από την οποία βρίσκονταν οι δισκογραφικές εταιρείες της εποχής που πίεζαν τις μπάντες, οδήγησε σε καλλιτεχνική στασιμότητα τους πρωτοπόρους Έλληνες συνθέτες.
Η υποχρεωτική στράτευση και η στρατιωτική δικτατορία του 1967 υπήρξαν άλλοι δύο παράγοντες που συνέτειναν –με τον τρόπο τους ο καθένας– στην ύφεση της εγχώριας σκηνής, ενώ οι προσωπικές αντιπαραθέσεις μεταξύ μελών και οι συχνές μετακινήσεις μουσικών από τη μια μπάντα στην άλλη υπήρξαν επίσης αιτίες διάλυσης. Σε κάποιες περιπτώσεις, μπάντες διαλύθηκαν εξαιτίας προβλημάτων στις σχέσεις τους με κακοπληρωτές ιδιοκτήτες καταστημάτων διασκέδασης και συναυλιακών χώρων, με άσχετους μάνατζερ και αρνητικές ή διστακτικές δισκογραφικές εταιρείες.
Ένα έργο ζωής με ιδιαίτερη ιστορική και μουσικολογική σημασία.
Ο Μπονάτσος, ο Παπάζογλου και ο Μπουλουγουράς…
Ο αναγνώστης θα βρει στο βιβλίο του Ν. Σάρρου το νήμα που συνδέει τη Μεταπολίτευση και το ελληνικό ροκ στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1970 με τις υπέροχες αλλά δύσκολες πρώιμες εποχές. Για παράδειγμα, θα ανακαλύψει στους βραχύβιους The Darks από την Κυψέλη τον ταλαντούχο Βλάση Μπονάτσο, ο οποίος μαθητής ακόμα το 1966 θα αναλάβει τα φωνητικά στην ανερχόμενη τότε μπάντα που έζησε από το 1965 μέχρι το 1967 – ο Μπονάτσος είναι 17 ετών στη σπάνια φωτογραφία που συνοδεύει τη βιογραφία των Darks. Θα δει σε επίσης (πολύ) νεαρή ηλικία τον αειθαλή ρόκερ Βασίλη Παπακωνσταντίνου και θα μάθει ότι έπαιζε ήδη από το 1966 κιθάρα στο συγκρότημα των Crosswords από τη Νέα Ιωνία, με τους οποίους έμεινε μια διετία πριν στραφεί προς τις μπουάτ.
Στις μπάντες που σχηματίστηκαν εκείνη την περίοδο έκαναν το ξεκίνημά τους σημαντικοί Έλληνες καλλιτέχνες, όπως ο τραγουδιστής Φίλιππος Νικολάου (στους Ariones), ο συνθέτης Νίκος Παπάζογλου (αρχικά στους Ronnie & Those και μετά, για λίγο, στους Olympians αντικαθιστώντας τον στρατευμένο Πασχάλη), ο μετέπειτα λαϊκός τραγουδιστής, συνθέτης και ηχολήπτης Γιώργος Μπουλουγουράς (ιδρυτικό μέλος και κιθαρίστας των Teachers και των Faces) κ.ά.
Οι περισσότερες από τις μπάντες που συγκαταλέγονται στον τόμο δεν έχουν ηχογραφήσει. Ορισμένες κατάφεραν να μπουν στο στούντιο για ένα single, λίγες το έκαναν αυτό δεύτερη φορά ενώ ελάχιστες είναι οι μπάντες της δεκαετίας του 1960 που μπόρεσαν να ηχογραφήσουν ολοκληρωμένο LP.
Σε μια εποχή κατά την οποία η δισκογραφία ήταν ακόμα άβατο για τη συντριπτική πλειοψηφία των συγκροτημάτων που δεν διέθεταν ούτε πείρα, ούτε βοήθεια από ειδικούς, υπήρξαν περιπτώσεις συγκροτημάτων που διαλύθηκαν πριν ολοκληρώσουν τις δισκογραφικές υποχρεώσεις τους αθετώντας έτσι, χωρίς να το θέλουν, τα συμβόλαιά τους.
Υπήρξαν μπάντες που είχαν ήδη διαλυθεί όταν κυκλοφόρησε το άλμπουμ τους, μπάντες που υπέγραψαν συμβόλαιο για δίσκο με μια συγκεκριμένη σύνθεση και τελικά ηχογράφησαν με διαφορετική, ενώ υπήρξε και μια περίπτωση μπάντας, οι Loubogg, οι οποίοι είχαν ήδη διαλυθεί όταν κλήθηκαν να παίξουν ως support στους Rolling Stones τον Απρίλιο του 1967 στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας (έπαιξαν τελικά ως Loubogg με άλλη σύνθεση και χωρίς τον ιδρυτή τους!).
Τα ελληνικά μουσικά συγκροτήματα των sixties είναι ένας μαγικός αλλά όχι χαμένος κόσμος που χρειάζεται ακόμα πολύ ψάξιμο, αρκετό διάβασμα και, φυσικά, πολλές ακροάσεις του υλικού που άφησε πίσω της εκείνη η ισχνή παραγωγή. Το παρόν βιβλίο δίνει την αφορμή για όλα τα παραπάνω. Δεν πρόκειται για μια ανούσια «επιστροφή στο παρελθόν» ούτε για ένα …tribute στους πρωτοπόρους, αλλά για την αναζήτηση των δεσμών που συνδέουν ένα ένδοξο χθες με ένα πλούσιο σήμερα και την όσο το δυνατόν πληρέστερη καταγραφή εκείνων που έβαλαν το νερό στο αυλάκι που μας δροσίζει όλους σήμερα.
Σημειωτέον ότι ο αναγνώστης, σκανάροντας με το κινητό τηλέφωνό του τους κωδικούς QR στις σελίδες των συγκροτημάτων, μπορεί να ακούσει χαρακτηριστικά δείγματα όλων των συγκροτημάτων που είχαν την τύχη να ηχογραφήσουν.
Τα ελληνικά μουσικά συγκροτήματα των sixties
Ένα φωτογραφικό λεύκωμα
Νίκος Σάρρος
Όγδοο
380 σελ.
ISBN 978-618-86282-3-6
Τιμή €28,80
