Erik Larson: «Οι μέρες που έχτισαν την Ιστορία»
Ο Έρικ Λάρσον σπούδασε ρωσική ιστορία και πολιτισμό στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια και πήρε μάστερ στη δημοσιογραφία από το Πανεπιστήμιο Κολούμπια. Υπήρξε συντάκτης στη Γουόλ Στριτ Τζέρναλ και στο Τάιμ, ενώ άρθρα του έχουν δημοσιευτεί σε πολλά έντυπα. Ως συγγραφέας έχει εκδώσει βιβλία που ασχολούνται με την Ιστορία και έχει πάρει σημαντικά βραβεία. Ιστορικό είναι και το βιβλίο του Οι μέρες που έχτισαν την Ιστορία, όπου πραγματεύεται ορισμένα σημαντικά γεγονότα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ωστόσο σε αυτό μιλάει κυρίως για τον πρωθυπουργό της Βρετανίας, τον Ουίνστον Τσόρτσιλ, ο οποίος σήκωσε το βάρος της αντιπαράθεσης και της σύγκρουσης με τη Γερμανία του Αδόλφου Χίτλερ.
Στο σημείωμά του στην αρχή του βιβλίου ο Λάρσον εξομολογείται πως βρέθηκε στο Μανχάταν την 11η Σεπτεμβρίου 2001 και βίωσε τη διά αέρος επίθεση των ισλαμιστών στη Νέα Υόρκη. Σχεδόν αμέσως άρχισε να σκέφτεται το Λονδίνο, το οποίο είχε δεχτεί γερμανικές αεροπορικές επιθέσεις την περίοδο 1940-1941. Ιδιαίτερα σκεφτόταν τον Ουίνστον Τσόρτσιλ, αναρωτώμενος πώς άντεξε μια τέτοια σφοδρή επίθεση, πώς αντιμετώπιζαν την ίδια επίθεση τα μέλη της οικογένειάς του και οι φίλοι του. Επιπλέον, σκεφτόταν πως ο Βρετανός πρωθυπουργός σίγουρα περίμενε τα χειρότερα, δηλαδή μια γερμανική εισβολή από θαλάσσης και αέρος, με αλεξιπτωτιστές να προσγειώνονται στον κήπο του.
Έτσι, αποφάσισε να μάθει τι συνέβαινε στον περίγυρο του Τσόρτσιλ εκείνες τις κρίσιμες στιγμές, την πρώτη χρονιά της πρωθυπουργίας του, από τις 10 Μαΐου 1940 έως τις 10 Μαΐου 1941, καθώς εξελίσσονταν οι αεροπορικές επιδρομές εναντίον του Λονδίνου. Το αποτέλεσμα ήταν να πληροφορηθεί –καταφεύγοντας σε όλες τις υπάρχουσες πηγές– όλα τα μικρά και μεγάλα γεγονότα εκείνης της περιόδου, ειδικά εκείνα που συνδέονται με την προσωπική ζωή του Τσόρτσιλ.
Ακριβώς τότε ο Τσόρτσιλ έγινε «Ο Τσόρτσιλ το μπουλντόγκ» με το πούρο στο στόμα, που όλοι νομίζανε πως τον γνωρίζουν, όταν έβγαζε τους σπουδαιότερους λόγους του και «έδειξε στον κόσμο τι θα πει θάρρος και ηγετική ικανότητα», σημειώνει ο συγγραφέας. Το πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου τιτλοφορείται «Ζοφερές προσδοκίες» και αρχίζει με τη φράση «Κανένας δεν είχε την παραμικρή αμφιβολία ότι τα βομβαρδιστικά θα έρχονταν». Όταν στις 3 Σεπτεμβρίου 1939 η Βρετανία κήρυξε τον πόλεμο στη Γερμανία αντιδρώντας στην εισβολή του Χίτλερ στην Πολωνία, η κυβέρνηση έκανε σοβαρές προετοιμασίες για τους βομβαρδισμούς και την εισβολή, που σίγουρα θα ακολουθούσαν. Το Υπουργείο Πληροφοριών είχε εκδώσει ένα ειδικό φυλλάδιο, το Νικώντας τον εισβολέα, που μοιράστηκε σε εκατομμύρια σπίτια. Αυτό που δεν περίμεναν οι Βρετανοί ήταν η σύντομη πτώση της Γαλλίας, μιας χώρας με ισχυρό ναυτικό και στρατό – κάτι τέτοιο ανήκε στη σφαίρα του φανταστικού. Κι όμως η Γαλλία έπεσε, άρα θα ερχόταν κι η σειρά της Βρετανίας.
Το εξαιρετικό τούτο βιβλίο, που διαβάζεται σαν μυθιστόρημα ενώ αποτελεί μια ιστορική καταγραφή, είναι επίσης και μια βιογραφία του Τσόρτσιλ, ενός αληθινού ηγέτη, όπως τον χαρακτηρίζει ο συγγραφέας.
Στις 10 Μαΐου 1940 οι γερμανικές δυνάμεις εισέβαλαν στο Βέλγιο, στην Ολλανδία και στο Λουξεμβούργο. Τότε ο βασιλιάς Γεώργιος κάλεσε τον Ουίνστον Τσόρτσιλ, τον οποίο μέχρι τότε αντιμετώπιζε με δυσπιστία, για να του αναθέσει τον σχηματισμό μιας νέας κυβέρνησης. Κι είναι περίεργο που ο Τσόρτσιλ από την αρχή είχε μεγάλη αυτοπεποίθηση, πίστευε πως υπό την ηγεσία του η Βρετανία θα κέρδιζε τον πόλεμο, μολονότι όλες οι εκτιμήσεις έλεγαν το αντίθετο. Το πιο σημαντικό απ’ όλα ήταν το ότι πίστευε πως τον πόλεμο δεν μπορούσε να τον κερδίσει χωρίς τη συμμετοχή των ΗΠΑ και του προέδρου Ρούζβελτ.
Η Αμερική απασχολούσε ιδιαίτερα τη σκέψη του Τσόρτσιλ σχετικά με τον πόλεμο και την έκβασή του. Ο Χίτλερ φαινόταν έτοιμος να κυριεύσει την Ευρώπη και η αεροπορία της Γερμανίας, η Λουφτβάφε, θεωρούνταν πιο ισχυρή από τη Βασιλική Αεροπορία της Βρετανίας, τη ΡΑΦ. Ο Τσόρτσιλ είπε στον γιο του, τον Ράντολφ: «Θα σύρω τις ΗΠΑ στον πόλεμο», ενώ ήξερε πως στην Αμερική ο κόσμος δεν ενδιαφερόταν να συρθεί σ’ έναν πόλεμο στην Ευρώπη.
Στις 5 Μαΐου γερμανικά αεροσκάφη άρχισαν να βομβαρδίζουν στόχους στη βρετανική επικράτεια, στις 22 Ιουνίου η Γαλλία έπεσε στα χέρια των Γερμανών και υποχρεώθηκε να υπογράψει ανακωχή με τον Χίτλερ, ενώ η Αγγλία προετοιμαζόταν για την εισβολή. Εισβολή δεν έγινε, αλλά πάνω από τη Βρετανία γίνονταν επιθέσεις αεροπλάνων, ενώ στα τέλη Αυγούστου η ΡΑΦ άρχισε να βομβαρδίζει το Βερολίνο, με αποτέλεσμα αρκετούς νεκρούς και τραυματίες, κάτι που εξόργισε τον Χίτλερ, ο οποίος διέταξε τον αρχηγό της αεροπορίας του, τον Γκέρινγκ, να βομβαρδίσει το Λονδίνο. Πράγματι, τον Σεπτέμβριο άρχισαν οι βομβαρδισμοί, που προξένησαν απώλειες στον άμαχο πληθυσμό αλλά και έλλειψη τροφίμων.
Τον Νοέμβριο έγιναν στην Αμερική εκλογές, τις οποίες κέρδισε ο Ρούζβελτ. Ο Τσόρτσιλ τού έστειλε ένα συγχαρητήριο τηλεγράφημα, μα εκείνος δεν του απάντησε ποτέ. Τα πράγματα γίνονταν όλο και χειρότερα για τη Βρετανία, ενώ ο Χίτλερ ετοιμαζόταν να επιτεθεί στη Σοβιετική Ένωση του Στάλιν. Έναν χρόνο μετά την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Τσόρτσιλ, τον Μάιο του 1941, κι ενώ οι Γερμανοί είχαν εισβάλει στην Ελλάδα, η κατάσταση εξακολουθούσε να είναι ζοφερή για τη Βρετανία.
Κι έπειτα έγινε –τον Ιούνιο– η εισβολή των Γερμανών στη Σοβιετική Ένωση και μετά η αεροπορική επίθεση –τον Δεκέμβριο– των Ιαπώνων στο Περλ Χάρμπορ στη Χαβάη. Ο Ρούζβελτ δεν μπορούσε πλέον να μένει απαθής, οπότε η Αμερική μπήκε στον πόλεμο. «Τώρα είμαστε όλοι στην ίδια βάρκα», είπε τηλεφωνικά ο Ρούζβελτ στον Τσόρτσιλ. Η τύχη της Γερμανίας, του Χίτλερ, του Γκέρινγκ και των Ναζί είχε πλέον κριθεί οριστικά και αμετάκλητα.
Πρέπει να σημειώσουμε πως ο Έρικ Λάρσον δεν μένει μόνο στην καταγραφή των ιστορικών γεγονότων της εν λόγω περιόδου, καθώς και στις αντιδράσεις του Τσόρτσιλ και των μελών της οικογένειάς του στις αεροπορικές επιθέσεις των Γερμανών, αλλά αναφέρεται και στις αισθηματικές περιπέτειες ορισμένων από αυτά, όπως λ.χ. της κόρης του, Μαίρης, και της νύφης του, Πάμελας (η Μαίρη είχε αρραβωνιαστεί με έναν νεαρό, τον οποίο παράτησε επειδή μετάνιωσε για 
την επιλογή της, ενώ η Πάμελα χώρισε τον Ράντολφ).
Το εξαιρετικό τούτο βιβλίο, που διαβάζεται σαν μυθιστόρημα ενώ αποτελεί μια ιστορική καταγραφή, είναι επίσης και μια βιογραφία του Τσόρτσιλ, ενός αληθινού ηγέτη, όπως τον χαρακτηρίζει ο συγγραφέας.
Οι μέρες που έχτισαν την Ιστορία
Erik Larson
μετάφραση: Αλέκος Αντωνίου
Διόπτρα
σ. 776
ISBN: 978-960-653-432-4
Τιμή: 19,90€
