Giles Milton: «D-Day: Απόβαση στη Νορμανδία»

Μέσα σ’ ένα εικοσιτετράωρο διαδραματίζονται σχεδόν όλα τα περιστατικά που περιγράφει ο Τζάιλς Μίλτον, οι κωδικοποιημένες ειδοποιήσεις των πρακτόρων για την προετοιμασία των σαμποτάζ, οι ρίψεις των αλεξιπτωτιστών κομάντο που θα άνοιγαν τον δρόμο για την απόβαση, οι νυχτερινοί βομβαρδισμοί, η αναχώρηση των στρατιωτών μέσα στα σκοτεινά καράβια κι ύστερα, καθώς ξημέρωνε, η απόβαση χιλιάδων αντρών των συμμαχικών δυνάμεων, που βρίσκονταν αντιμέτωποι μ’ ένα άγριο τοπίο και όπλα που τους γάζωναν ανελέητα, οι ηρωικές προσπάθειες εξουδετέρωσης των πολυβολείων, η δημιουργία προγεφυρωμάτων που θα επέτρεπαν στα άρματα να προελάσουν, το ξεκαθάρισμα των εστιών αντίστασης, η συλλογή των τραυματιών που κείτονταν αβοήθητοι στις αφιλόξενες ακτές, η εξασφάλιση γεφυρών ζωτικής σημασίας με τη δύση του ήλιου, η ανήσυχη ανάπαυση μέσα στα πρόχειρα ορύγματα καθώς έπεφτε η νύχτα.

Ο Τζαιλς Μίλτον χρησιμοποιεί κι εδώ την αγαπημένη του μέθοδο, συγκεντρώνει μαρτυρίες αυτοπτών μαρτύρων και από τις δυο πλευρές, νοσοκόμων, αλεξιπτωτιστών, τηλεγραφητών, μετεωρολόγων, αμάχων, πρακτόρων και κατασκόπων, στρατηγών και αξιωματικών, τις ομαδοποιεί, τις πλέκει μία μία και μέσα από τις αφηγήσεις δομεί το βιβλίο του, που διαβάζεται με μια ανάσα – αυτό είναι το μεγαλύτερο επίτευγμά του. Έχοντας ψάξει μια σειρά από αρχεία, καταγραμμένες συνεντεύξεις, μαρτυρίες και αδημοσίευτα κείμενα και μιλώντας με επιζώντες στην Ευρώπη και στην Αμερική, καταφέρνει να ανασυνθέσει την ατμόσφαιρα που επικρατούσε στις βόρειες ακτές της Γαλλίας τον Ιούνιο του 1944, όταν ένας στρατός από ένα σωρό εθνικότητες κλήθηκε να βάλει τέρμα στα δολοφονικά σχέδια του Χίτλερ, ο οποίος βρέθηκε απροετοίμαστος και πτοημένος. Όμως η αντίσταση που προέβαλαν τα γερμανικά στρατεύματα ήταν λυσσαλέα, καθώς γνώριζαν ότι η ήττα κατά πάσα πιθανότητα σήμαινε την εκτέλεσή τους είτε από τους φανατικούς ναζί, που μισούσαν τους λιποτάκτες, είτε από τους φιλοπόλεμους κομάντος που απάρτιζαν την εμπροσθοφυλακή της συμμαχικής απόβασης. Την τεχνική αυτή έχει χρησιμοποιήσει ξανά ο Τζάιλς Μίλτον σε βιβλία του όπως ο Χαμένος παράδεισος, όμως εδώ η συνταγή φαίνεται ακόμα περισσότερο επιτυχημένη, διότι για τους Βρετανούς η απόβαση στη Νορμανδία είναι από τις πιο ένδοξες στιγμές στην ιστορία τους, τα παιδιά και οι βετεράνοι, όσοι ζουν ακόμα, επισκέπτονται κάθε χρόνο τις θαλασσοδαρμένες ακτές όπου διαδραματίστηκαν ηρωικές σκηνές, ειδικά την ακτή που επονομάστηκε «Ομάχα», όπου ο ανθός της αμερικανικής νεολαίας αποδεκατίστηκε από τα γερμανικά πολυβόλα.

Όλα όμως είχαν κριθεί εκείνη τη μέρα κι ο κόσμος μπορούσε ν’ ανασάνει χάρη στις θυσίες εκείνων των παιδιών, που άφησαν τις πατρίδες τους για να εμπλακούν στο μοιραίο παιχνίδι της Ιστορίας.

Η απόβαση στη Νορμανδία είναι η μεγαλύτερη αμφίβια επιχείρηση της ιστορίας κι έδωσε στους συμμάχους την ευκαιρία να πετύχουν το τελειωτικό πλήγμα στην αυτοκρατορία του Χίτλερ. Στη διάρκειά της έπεσαν 5.300 τόνοι από βόμβες, αποβιβάστηκαν ή βούλιαξαν κατά την προσπάθεια 2.000 τεθωρακισμένα οχήματα, τα αεροπλάνα έριξαν στην περιοχή 23.400 αλεξιπτωτιστές, πολλοί από τους οποίους δεν πρόλαβαν καν να πατήσουν το πόδι τους στη γη, 7.000 πλοία κουβαλούσαν δεκάδες χιλιάδες άντρες από όλες τις χώρες που εναντιώνονταν στον Άξονα. Ήταν μια γιγαντιαία επιχείρηση που σχεδιαζόταν για μεγάλο διάστημα, έπρεπε να παραπλανηθεί ο αντίπαλος ώστε να υπάρχει το στοιχείο του αιφνιδιασμού, χρειαζόταν να συνεργαστούν μια σειρά από διαφορετικά τμήματα, το ναυτικό, το πεζικό, οι πληροφοριοδότες, οι επιμελητές, οι γιατροί και οι νοσοκόμοι, όλοι έπρεπε να συντονιστούν και, παρά τα προβλήματα, η απόβαση θεωρήθηκε επιτυχής και άνοιξε τον δρόμο για την προέλαση προς την καρδιά της Γερμανίας, όπου κρυβόταν ο Χίτλερ και οι στρατηγοί του.

Εκτός από τις ηρωικές πράξεις ηγετικών προσωπικοτήτων που αναδείχτηκαν στα πεδία των μαχών, αυτό που εντυπωσιάζει πραγματικά όποιον διαβάζει το βιβλίο είναι το τεράστιο μέγεθος των απωλειών. Ήταν η τελευταία φορά που οι στρατιώτες θεωρήθηκαν τόσο αναλώσιμοι, ποτέ ξανά, ούτε στον πόλεμο της Κορέας και πολύ περισσότερο, βέβαια, στον πόλεμο του Βιετνάμ, δεν είχαν οι στρατηγοί τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν το ανθρώπινο υλικό τους τόσο ασυλλόγιστα, παιδιά άγουρα που δεν είχαν προλάβει να ξεκινήσουν τη ζωή τους άφησαν την τελευταία τους πνοή στις ακτές και τις θάλασσες της Μάγχης, ενώ εκατοντάδες στρατιώτες έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια των ασκήσεων δεχόμενοι φίλια πυρά, γεγονός που έπρεπε να μείνει κρυφό – έτσι λειτουργούσε η στρατιωτική ηγεσία εκείνη την εποχή.

G Milton Έπειτα από μια ατελείωτη μέρα, τη λεγόμενη D-Day, οι σύμμαχοι κατάφεραν να προωθηθούν σε μια στενή λωρίδα γης, η οποία όμως τους επέτρεψε τις επόμενες μέρες και εβδομάδες να αποβιβάσουν σχεδόν ένα εκατομμύριο ακόμη στρατιώτες, που έσπασαν τις γραμμές του εχθρού και υποχρέωσαν τον στρατάρχη Ρόμελ να παραδεχτεί την αποτυχία του αυτοκτονώντας, σύμφωνα με τους κανόνες του γερμανικού στρατού. Όλα όμως είχαν κριθεί εκείνη τη μέρα κι ο κόσμος μπορούσε ν’ ανασάνει χάρη στις θυσίες εκείνων των παιδιών, που άφησαν τις πατρίδες τους για να εμπλακούν στο μοιραίο παιχνίδι της Ιστορίας.