Βαγγέλης Γιαννίσης: «Λεωφόρος Αλεξάνδρας 173»

Πρωτότυπο το εγχείρημα του Βαγγέλη Γιαννίση, ο οποίος ανεβαίνει στον 11ο όροφο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας 173, εκεί που είναι η Γενική Αστυνομική Διεύθυνση Αττικής, και μεταφέρει ιστορίες κατευθείαν από το Τμήμα Ανθρωποκτονιών. Τα γεγονότα στο βιβλίο πραγματικά, υποθέσεις από το Τμήμα Εγκλημάτων Κατά Ζωής και Προσωπικής Ελευθερίας, αποτυπωμένα με τη ματιά του Βαγγέλη Γιαννίση, δύσκολο όμως να αναγνωριστούν ακόμα και από όσους παρακολουθούν το αστυνομικό δελτίο, αφού ο συγγραφέας αλλάζει ονόματα και αναγνωρίσιμα στοιχεία.

Το βιβλίο χωρίζεται σε πέντε μέρη, όσα και τα εγκλήματα που θα επιχειρήσουν να εξιχνιάσουν πέντε αξιωματικοί του τμήματος, τους οποίους ακολουθεί στην καθημερινότητά τους ο συγγραφέας. «Ήθελα να βάλω τους ίδιους στο χαρτί: τον χαρακτήρα τους, τον τρόπο που μιλάνε, το παρουσιαστικό τους, τις συνήθειές τους, τις εμμονές τους, όσα αγαπάνε και όσα τους καθορίζουν», αναφέρει στον επίλογο ο συγγραφέας. Το κάθε κεφάλαιο παίρνει το όνομά του από τον αξιωματικό που έχει αναλάβει τη διαλεύκανση της υπόθεσης και ο αναγνώστης δεν παρακολουθεί μόνο τα στοιχεία που θα οδηγήσουν στην εξιχνίαση, αλλά και την καθημερινή ζωή του αστυνομικού. Η πρώτη υπόθεση κάθε αξιωματικού, καθώς και υποθέσεις που τους έχουν σημαδέψει, παρεισφρέουν συχνά στην εξιχνίαση του κάθε εγκλήματος.

«Όταν υπηρετείς στο Τμήμα Ανθρωποκτονιών δεν ρωτάς τι θα πάρεις, αναρωτιέσαι τι είσαι ικανός να δώσεις. Πόσα είσαι διατεθειμένος να θυσιάσεις και τι ικανότητες θα καταφέρεις να αναπτύξεις και να διαθέσεις στον αγώνα απέναντι στο σκληρότερο έγκλημα που μπορεί να διαπράξει ο άνθρωπος», αναφέρεται στον πρόλογο του βιβλίου από τον Κωνσταντίνο Χασιώτη, αστυνομικό υποδιευθυντή, και ο συγγραφέας ακολουθεί το σκεπτικό αυτό στην εξιστόρησή του.

Ακόμα κι όταν δεν συμβαίνει τίποτα, η ροή της ιστορίας είναι ενδιαφέρουσα. Εξάλλου, στην πραγματικότητα δεν γίνεται να βρίσκεσαι κάθε στιγμή στο κέντρο της δράσης. Ο Βαγγέλης Γιαννίσης βέβαια απομονώνει τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία, για να δώσει πέντε ολοκληρωμένες ιστορίες. «Έναν καφέ αργότερα, ο Γαλάνης νιώθει την κούραση κάπως να σηκώνει το βάρος της από πάνω του. Έχουν συμπληρώσει οχτώ ώρες στον δρόμο, με ελάχιστα αποτελέσματα, ωστόσο η εμπειρία έχει διδάξει τον αρχιφύλακα να μην απογοητεύεται εύκολα. Πολλές φορές η δουλειά τους συνίσταται στην ατέλειωτη αναζήτηση της μύτης μιας βελόνας μέσα σε έναν αχυρώνα στο μέγεθος ποδοσφαιρικού γηπέδου».

Παρακολουθήσεις, σύγχρονος εξοπλισμός, επιχειρήσεις σύλληψης, ανακρίσεις, όλη η διαδικασία από την ανακάλυψη του θύματος μέχρι να θεωρηθεί ότι ολοκληρώθηκε μια υπόθεση καταγράφεται, σε άλλα σημεία μοιάζοντας με λιτή αστυνομική αναφορά, σε άλλα ως ημερολογιακή καταγραφή με λογοτεχνική όμως μορφή. Σκηνές που δεν περιμένεις ότι συμβαίνουν στην πραγματικότητα ζωντανεύουν από τον Βαγγέλη Γιαννίση.

Σκηνές που δεν περιμένεις ότι συμβαίνουν στην πραγματικότητα ζωντανεύουν από τον Βαγγέλη Γιαννίση.

«Παρά τη βαριά εξάρτυση, η παγωνιά εισχωρούσε κάτω από το αλεξίσφαιρο γιλέκο και τα ρούχα του, στραγγίζοντας τη θερμότητα από τη σάρκα. Ο φόβος πως κάτι θα πήγαινε στραβά έτρεχε σαν εφαρμογή στο παρασκήνιο του μυαλού του». Και τα πάντα μπορούν να πάνε στραβά σε λίγα μόλις δευτερόλεπτα, όσο καλά και να έχει γίνει ο σχεδιασμός. «Οι τυχαίες και άγνωστες παράμετροι δεν ορίζουν μονάχα την επιτυχία ή την αποτυχία της επιχείρησης, αλλά θέτουν και το όριο ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο». Ενώ η ζωή του αστυνομικού δεν είναι συνήθως τόσο ενδιαφέρουσα όσο παρουσιάζεται στα βιβλία. «Η πραγματική αστυνομική έρευνα ουδεμία σχέση έχει με αυτό που παρουσιάζεται στα βιβλία, πολλές φορές ζεις τη μέρα της μαρμότας, το ίδιο εικοσιτετράωρο ξανά και ξανά, σε επανάληψη, με διαφορετικούς πρωταγωνιστές. Σήμερα το σκηνικό βρίσκεται στο Μοσχάτο».

Ο συγγραφέας καταγράφει κάθε πτυχή των ερευνών, καθώς η σύγχρονη πραγματικότητα οδηγεί συχνά τους αστυνομικούς στην αναζήτηση υπόπτων στο διαδίκτυο, αφού πλέον οι άνθρωποι προδίδονται άθελά τους από την ηλεκτρονική κοινωνική ζωή τους, από τις σύγχρονες εφαρμογές.

Η πείρα βοηθάει στην εξιχνίαση των εγκλημάτων, ένας έμπειρος αστυνομικός υποψιάζεται από την αρχή τον δράστη. «Με την πείρα το μάτι εστιάζει αυτόματα στα σημαντικά: στα τραύματα σε μια κορνίζα που έπεσε πάνω στην πάλη θύματος και θύτη, ακόμα και σε […] ένα φαινομενικά άσχετο δοχείο φέτας στον πάγκο της κουζίνας, το οποίο μπορεί να προδώσει τον δράστη». Από την άλλη, θα πρέπει να μπορεί όχι μόνο να τον βρει αλλά και να έχει αποδεικτικά στοιχεία ή ομολογία. Σε αυτό μπορεί να βοηθήσει η ανάκριση. Και η ανάκριση συχνά απαιτεί σκηνοθεσία. «Η πρώτη εντύπωση είναι χρυσός, ο χρόνος δεν μπορεί να γυρίσει πίσω και δεν υπάρχει δεύτερη ευκαιρία. Δεν μπορούν να δημιουργήσουν ξανά μια καλή πρώτη εντύπωση. Ο τρόπος με τον οποίο μπαίνουν στον χώρο και ξεκινούν να μιλούν είναι σημαντικός». Τρόποι ανάκρισης τραβούν το ενδιαφέρον του αναγνώστη, σε σκηνές που εύκολα μπορεί να φανταστεί κανείς σε τηλεοπτική σειρά, αφού και οι Έλληνες αστυνομικοί συχνά είναι εκπαιδευμένοι στην Αμερική, περνώντας μάλιστα από σχολές του FBI.

Στο βιβλίο κυριαρχούν σε πολλά σημεία οι οσμές. Οσμές κάθε άλλο παρά ευχάριστες, που περιγράφονται με τρόπο ώστε μπορεί κανείς να μυρίσει τον θάνατο. «Ήδη από το κλιμακοστάσιο, η οσμή δηλώνει την παρουσία της και δυναμώνει, μέχρι που κορυφώνεται στο δώμα. Ο Αρβανίτης έχει ειδοποιηθεί να είναι προετοιμασμένος. Ακόμα κι έτσι, ωστόσο, η μυρωδιά τού κόβει την ανάσα… Το θέαμα, σε συνδυασμό με τη μυρωδιά του σιδήρου στο αίμα, αλλά και των σωματικών εκκρίσεων –ο θάνατος είχε ως αποτέλεσμα το θύμα να απολέσει τον έλεγχο του σφιγκτήρα και της ουροδόχου κύστης–, υπερφόρτωνε τις αισθήσεις».

Κι όταν μια υπόθεση κλείνει, αμέσως κάποια άλλη ανοίγει, κάποιο άλλο θύμα απαιτεί να βρεθεί ένας άλλος δράστης. «Εμπλουτίζοντας τις γνώσεις τους σε ό,τι αφορά τις επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές των δραστών, αυξάνουν την πείρα του Τμήματος. Αυτό, ωστόσο, δεν αρκεί για να σταματήσει τις μελλοντικές δολοφονίες... Οι άνθρωποι θα εξακολουθήσουν να σκοτώνουν, όποιο κι αν είναι το κίνητρό τους». Κάθε ιστορία παραμένει διαφορετική, έστω κι αν τα βασικά κίνητρα των ανθρωποκτονιών είναι τα ίδια: «λαγνεία, αγάπη, μίσος και κέρδος». Οι πέντε ντετέκτιβ –ο Αρβανίτης, ο Ευαγγέλου, ο Περρής, ο Λάλος και ο Γαλάνης– «και τα υπόλοιπα μέλη του Ανθρωποκτονιών είναι το αντίβαρο που η κοινωνία εφηύρε, ώστε να αποκαταστήσει την ισορροπία».

va giannisis21 Ο επίλογος διαβάζεται ως συνέχεια των ιστοριών του βιβλίου, μόνο που σε αυτόν εισάγεται ως ήρωας και ο συγγραφέας. «Στα πρώτα κεφάλαια του βιβλίου, προσπάθησα να μεταφέρω αυτούσια τα συναισθήματα που ένιωσα βλέποντας για πρώτη φορά τα γραφεία του ενδέκατου ορόφου». Μια κρυφή ματιά στον πραγματικό κόσμο του Τμήματος Ανθρωποκτονιών, ιστορίες που ισορροπούν μεταξύ δημοσιογραφικής καταγραφής και αστυνομικών διηγημάτων σε πέντε ενδιαφέρουσες αστυνομικές υποθέσεις.