Πρόκειται για την αληθινή ιστορία του Γκυ Μπρεν, ενός παιδιού που γλύτωσε το φόνο, αντίθετα με χιλιάδες συνομιλήκους του που ανήκαν σε «ανεπιθύμητες» ομάδες, σύμφωνα με τη ναζιστική ιδεολογία. Ο Μπρεν, ο οποίος γεννήθηκε στην υπό γερμανική κατοχή Γαλλία το 1941 και για μεγάλο διάστημα δεν γνώριζε την αλήθεια για τους πραγματικούς του γονείς, συνάντησε στα σαράντα του την αληθινή του μητέρα, την αυστριακής καταγωγής Εβραία Έλεν Κάλμους, που κατέφυγε το 1938 στη Γαλλία για να σωθεί. Η Έλεν ήταν μόλις 17 χρονών τότε. Αν και πρόλαβε να γνωρίσει τη μητέρα του, ο Γκυ δεν κατάφερε να μάθει από εκείνη όλη την αλήθεια. Η Έλεν προτίμησε να κρατήσει για τον εαυτό της τα μυστικά της. Μετά τον θάνατο της, ωστόσο, ο Γκυ ξεκίνησε μία αγωνιώδη έρευνα για να αποκαλύψει το μυστήριο της γέννησης του. Ποιος ήταν ο πατέρας του; Πώς γνωρίστηκαν με τη μητέρα του; Γιατί τον εγκατέλειψαν;

Ο Γκυ είχε απαγορεύσει στον εαυτό του να κρίνει τη μητέρα του, δεν της εξομολογήθηκε ποτέ πόσο διψούσε να μάθει την αλήθεια. Θεωρούσε πως η μητέρα του είχε δικαίωμα στη λήθη, μιας και ήξερε ότι η ζωή της Έλεν στη διάρκεια της κατοχής ήταν ταμπού και δεν αποτελούσε αντικείμενο συζήτησης. Είσοδος, υπόγειο, ξενοδοχείο. Ο Γκυ, θα έλεγε κανείς, γεννήθηκε από τις τρεις αυτές ταπεινές λέξεις και για σχεδόν δυο δεκαετίες ζούσε με αυτές, φέρνοντας στη φαντασία του το χειρότερο, ελπίζοντας το καλύτερο, μέχρι τη στιγμή που η Έλεν συμπλήρωσε: «ήταν ηλεκτρολογος, καθολικός και Αλσατός».

Από το ενάμισι εκατομμύριο παιδιά που θανάτωσαν οι Ναζί το ένα εκατομμύριο ήταν εβραιόπουλα, χιλιάδες όμως άλλα παρέμειναν κρυμμένα, χωρίς κανείς να μπορεί  να υπολογίσει με ακρίβεια πόσα ήταν.  

Ο Γκυ άρχισε την έρευνα για να βρει την αλήθεια της καταγωγής του. Ανακάλυψε το μυστήριο της γέννησης του, αποτέλεσμα μιας ιστορίας ενός αταίριαστου έρωτα. Η Έλεν Κάλμους μετανάστευσε τελικά, ύστερα από πολλές περιπέτειες, στις ΗΠΑ, όπου είχαν ήδη καταφύγει οι γονείς της, τους οποίους είχε να δει οκτώ χρόνια και, φυσικά, δεν γνώριζαν τίποτα απ’ όσα η Έλεν είχε περάσει. Μπορούσε να τους συναντήσει τώρα ξαφνικά, με ένα παιδί στην αγκαλιά, και να τους πει: το πιτσιρίκι που βλέπετε είναι ο καρπός του έρωτά μου με έναν γκεσταπίτη; Ή μπορούσε να κρύψει την αλήθεια και να επινοήσει έναν πατέρα-ήρωα για το παιδί της;
Γι’ αυτό το άφησε στη Γαλλία, το υιοθέτησε η δεσποινίς Μπρεν, διευθύντρια ενός παιδικού σταθμού, και ο Γκυ Μπρεν μεγάλωσε παρέα με τους Ρομπέρ και Ζεράρ Φιναλύ, των οποίων η ιστορία συντάραξε τη Γαλλία της δεκαετίας του ’50. Τα αδέρφια Φιναλύ δόθηκαν τελικά πίσω στους συγγενείς του στις 25 Ιουνίου 1953. Στη δεσποινίδα Μπρεν, που τα κρατούσε έως τότε, το κράτος από το 1946 έως το 1952 κατέβαλε για τον Ρομπέρ Φιναλύ περίπου 309.00 φράγκα, και για τον Ζεράλντ περίπου 150.000, χώρια τα επιδόματα διακοπών, ένδυσης κ.λ.π., Αυτό δεν εμπόδισε, στα τέλη Νοεμβρίου του ’45, τη δεσποινίδα Μπρεν να απαντήσει στην κυρία Φίσελ, μεταξύ άλλων, «μεγαλώνω τα ανίψια σας αποκλειστικά με δικά μου έξοδα, χωρίς να έχω λάβει ποτέ βοήθεια από καμιά εβραϊκή φιλανθρωπική οργάνωση... περιττό να σας πως ότι τα μοναδικό μου κίνητρο είναι η αγάπη μου για αυτά τα παιδιά».

Άραγε οι αδερφοί Φιναλύ ήταν τα μόνα παιδιά που παρέμειναν αιχμάλωτα των προσώπων ή των ιδρυμάτων που τα έκρυψαν στη διάρκεια του πολέμου; Από το ενάμισι εκατομμύριο παιδιά που θανάτωσαν οι Ναζί το ένα εκατομμύριο ήταν εβραιόπουλα, χιλιάδες όμως άλλα παρέμειναν κρυμμένα, χωρίς κανείς να μπορεί να υπολογίσει με ακρίβεια πόσα ήταν. Στη Γαλλία, ωστόσο, τον δρόμο διάσωσης παιδιών είχε δείξει ήδη νωρίτερα σχεδόν ολόκληρος ο πληθυσμός του Le Chambon-sur-Lignon, ένα χωριό Προτεστάντων. Οι κάτοικοι, σε συνεργασία με πολλούς Καθολικούς ιερείς, καλόγριες, αλλά και πολίτες, είχαν κρύψει εβραιόπουλα στην πόλη τους από το 1942 μέχρι το 1944.

Το εξαιρετικό αυτό βιβλίο, για να επανέλθουμε, υπενθυμίζει την ιστορία χιλιάδων εβραιόπουλων του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, που έμειναν στα αζήτητα, προδομένα και από τους Ναζί και από τους ίδιους τους γονείς τους. Το βιβλίο επαναφέρει επίσης και ένα «ξεχασμένο» κεφάλαιο του Ολοκαυτώματος στη Γαλλία τη σύλληψη και συγκέντρωση περίπου 13.000 Εβραίων στο χειμερινό ποδηλατοδρόμιο του Παρισιού (Velodrome d' Hiver), θέτει ερωτήματα για τη σχέση της κυβέρνησης του Βισύ, των κρατικών υπηρεσιών και της Αστυνομίας με τις δυνάμεις Κατοχής, καθώς και για τη στάση του άμαχου πληθυσμού απέναντι στο δράμα των Εβραίων προσφύγων από τη Γερμανία και τις άλλες κατεχόμενες χώρες, όπως, φυσικά, και των Γαλλο-εβραίων της «Ελεύθερης Ζώνης».

Μεταπολεμικά, το συγκεκριμένο γεγονός, όπως και άλλα, περιέπεσε σε λήθη και καλύφθηκε από την επιδέξια αντιμετώπιση των προβληματικών πτυχών της γαλλικής ιστορίας της κατοχικής περιόδου. Σταδιακά το γεγονός κατέκτησε σημαντική θέση στη γαλλική δημόσια σφαίρα. Η απουσία τεκμηρίων, όπως φωτογραφίες ή άλλο υλικό, ώθησε κάποιους δημιουργούς στο να το αναπλάσουν μυθιστορηματικά μέσα από λογοτεχνικές και κινηματογραφικές αποτυπώσεις.

Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου φωτίζεται η όχι και τόσο γνωστή ιστορία των εβραιόπουλων από γονείς που τα ίχνη τους χάθηκαν στα στρατόπεδα, κατά την Κατοχή και την μεταπολεμική Γαλλία.  

Η Γαλλίδα συγγραφέας Σοσάνα Μπουχόμπζα (Chochana Boukhobza), διηγείται, λοιπόν, στο βιβλίο αυτό την αληθινή ιστορία του Γκυ Μπρεν, ενός διπλού θύματος της Ιστορίας, τις προδοσίες των συνεργατών των Γερμανών αλλά και τη γενναιοδωρία εκείνων που έθεσαν τη ζωή τους σε κίνδυνο για να κρύψουν εβραιόπουλα. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου φωτίζεται η όχι και τόσο γνωστή ιστορία των εβραιόπουλων από γονείς που τα ίχνη τους χάθηκαν στα στρατόπεδα, κατά την Κατοχή και την μεταπολεμική Γαλλία. Αναδύεται, τέλος, και η ιστορία της ανθούσας εβραϊκής κοινότητας της Βιέννης, όπως περιγράφεται από τον Στέφαν Τσβάιχ και αποτυπώνεται στο φωτογραφικό άλμπουμ που περιέχεται στο βιβλίο.

ΗΚ
Αναζητώντας τη χαμένη ταυτότητα. Ένα εβραιόπουλο στη δίνη του Β' παγκοσμίου πολέμου
Chochana Boukhobza
Μετάφραση Γιώργος Ξενάριος
Στερέωμα
432 σελ.
ISBN 978-960-8061-43-9
Τιμή € 19,08

Twitter