«Τίποτα να μη μείνει από τα θαύματα του ανθρώπου, μόνο η ιστορία του γραμμένη σε χαρτί».

Γιατί ένας πόλεμος παραμένει, και μετά το τέλος του, ένα ενεργό ηφαίστειο; Γιατί τα ερωτηματικά που γεννά μένουν εσαεί αναπάντητα; Γιατί όταν κοπάζουν οι βρυχηθμοί των όπλων, οι άνθρωποι συνηθίζουν να σιωπούν; Τι συμβαίνει με όσους δεν σιωπούν; Με όσους βασανίζονται για να βρουν τις απαντήσεις στα τόσα γιατί; Και πώς τελικά πλάθεται η ιστορία που θα φωτίσει τα γεγονότα στις μεταγενέστερες γενιές; Υπάρχει αλήθεια μία και μοναδική; Αυτές κα πολλές άλλες αναζητήσεις αποτέλεσαν το σπέρμα που γονιμοποίησε τη Ρουσιώ, την ηρωίδα του πρώτου βιβλίου μου, που κατέθεσα πρόσφατα στο αναγνωστικό κοινό.

Μυθιστόρημα ή αληθινή ιστορία; Ούτε σε αυτή την ερώτηση υπάρχει μία και μόνο απάντηση. Μυθιστόρημα όσον αφορά τα ονόματα των προσώπων και την υπερβατική –κάποιες φορές– στάση ζωής τους. Αληθινή ιστορία όσον αφορά τα γεγονότα του εμφυλίου πολέμου, της μεταπολεμικής περιόδου στην Ελλάδα, της εσωτερικής μετανάστευσης αλλά και του μαζικού μεταναστευτικού κύματος προς τη Γερμανία, της ζωής των γκασταρμπάιτερ και της παγκόσμιας εξέγερσης του ’68.

Από την επιτακτική ανάγκη, λοιπόν, να μοιραστώ όσα αφουγκραζόμουν ως παιδί από το περιβάλλον μου για εκείνη τη σκοτεινή περίοδο, γεννήθηκε η Ρουσιώ. Όπως όλα τα έμβρυα, αρχικά ήταν ασχημάτιστη και αφηρημένη. Σιγά σιγά άρχισε να μεγαλώνει, ώσπου ύστερα από ατέλειωτες νύχτες αγρύπνιας και γόνιμης αλληλοεπίδρασης μεταξύ μας, σχηματίστηκε ως μια υπόσταση στον χώρο και τον χρόνο και άρχισε πια αυτοβούλως να χαράσσει την προσωπική της πορεία. Εκείνη κι εγώ πορευτήκαμε αγαστά σχεδόν επτά χρόνια. Με υπομονή περίμενα το σκοτάδι να αμβλύνει τις διαχωριστικές γραμμές του υπαρκτού με τον νοερό κόσμο για να τη διευκολύνει να έρθει και να μου διηγηθεί μέρα μέρα τα είκοσι ένα χρόνια της περιπλάνησής της ανά τον κόσμο, ξεκινώντας από εκείνο το μοιραίο σούρουπο που μια «Συγγνώμη» γραμμένη σε ένα χαρτί, τυλιγμένο με μια τριχιά πάνω σε μια πέτρα, έπεσε με γδούπο στο πάτωμα του σπιτιού της και, όπως ξετυλίχτηκε το χαρτί στα χέρια της μάνας της, έτσι ξετυλίχτηκε και το νήμα που καθόρισε τη ζωή της. Γιατί…

Μια Συγγνώμη δεν τροφοδοτεί πάντα τη δύναμη της Συγχώρεσης κι ούτε μια Συγχώρεση μπορεί πάντα να διορθώσει το κακό που έχει γίνει.

Αυτό σημάδεψε τη Ρουσιώ, καθώς εκείνο το σούρουπο έχασε μαζί με τον πατέρα της, την παιδική της αθωότητα και τον μαγικό κόσμο όπου ως τότε ζούσε. Το κουβάρι της ζωής της ξετυλιγόταν χωρίς εκείνη να κρατά την άκρη του για να το σταματήσει. Είχε όμως τα κότσια να το κλοτσάει και να μετακινεί την πορεία του όσο μπορούσε. Δεν άφησε ποτέ τη μοίρα να την κυριεύσει ολοκληρωτικά, παρόλο που η ψυχή της από την τρυφερή παιδική της ηλικία είχε κιόλας ακρωτηριαστεί.

Μόνο η ύλη την εμπόδισε να γίνει ορατή στον φυσικό μας κόσμο. Γι’ αυτό ίσως με καθήλωσε με τις αφηγήσεις της και οδήγησε το χέρι μου τόσο αβίαστα για να γράψω την ιστορία της.

Θα αναρωτηθεί όμως κανείς πώς ένα μυθιστορηματικό πρόσωπο έχει τόση δύναμη, ώστε να επιβάλει την παρουσία του στη ζωή ενός αληθινού προσώπου μέσα από τις εικονικές αφηγήσεις του. Στη δική μου περίπτωση, υπάρχει μια εξήγηση. Η Ρουσιώ είναι πλασμένη από τα κύτταρα υπαρκτών προσώπων, των οποίων τη ζωή –ως καλή παρατηρήτρια– αφομοίωσα/ε και με περισσή γενναιότητα επωμίστηκε ως δική της. Μόνο η ύλη την εμπόδισε να γίνει ορατή στον φυσικό μας κόσμο. Γι’ αυτό ίσως με καθήλωσε με τις αφηγήσεις της και οδήγησε το χέρι μου τόσο αβίαστα για να γράψω την ιστορία της. Δεν ήταν λίγες οι φορές που αυτή η διεργασία είχε έναν μυσταγωγικό χαρακτήρα και μετουσίωνε τη στιγμή σε αιώνα, μετακυλώντας το παρόν στον αφηγηματικό χρόνο της Ρουσιώς. Με αυτόν τον τρόπο όλη η ανθρωπότητα πέρασε καρέ καρέ από τη νοητική μου επικράτεια φέρνοντας στο προσκήνιο γεγονότα που διαδραματίστηκαν από το 1948 έως το 1970, ενώ αποτυπώθηκε στη μνήμη μου ως προσωπική ανάμνηση –αν και δεν την έζησα σε πρώτο πρόσωπο– η ατμόσφαιρα της ελληνικής πραγματικότητας εκείνης της περιόδου, τόσο έντονα, που λίγο έλειπε να ταυτιστώ με τη Ρουσιώ και να φέρω το βάρος της ζωής της πάνω μου. Και τι δεν βίωσε ως παιδί, ως έφηβη και νεαρή γυναίκα στη συνέχεια! Με πόση δύναμη άδραξε τη ζωή, αψηφώντας κάθε κίνδυνο και κόστος. Πόσο τολμηρή και ριψοκίνδυνη ήταν. Πόσα χαρίσματα καλλιέργησε για να διεκδικήσει τη θέση που της άξιζε. Και πόσο άδικες υπήρξαν η Κλωθώ και η Λάχεσις μαζί της. Τίποτα δεν της χάρισαν. Κι όμως, εκείνη βούτηξε στα βαθιά με μια ανάσα και είπε:

Όλα ας τα χάσω, αρκεί μόνο ένα να μείνει δώρο στον θάνατο, το μυαλό μου.

Μ’ εκείνα και με τ’ άλλα έγραψα ένα βιβλίο περίπου 500 σελίδων κι έδωσα τον χώρο στον κόσμο της Ρουσιώς ν’ αναπτυχθεί. Εκεί χώρεσε ένα μέρος της ζωής της, που ταυτίζεται με μια ολόκληρη εποχή και μια υπόσχεση για το μέλλον:

…Τίποτα δε χάθηκε. Η ελευθερία θ’ αργήσει, μα θα φανεί. Θα πεταχτεί μέσα απ’ τις ρίζες των δέντρων και το αίμα των ομφάλιων λώρων. Τα βουνά θα γίνουν τ’ απόβαρο στου δίκιου την πλάστιγγα. Μέσα στις πομπές των ξεριζωμένων, χιλιάδες παπαρούνες θ’ ανθίσουν. Η γη θ’ ανοίξει τα έγκατά της να καταπιεί τα εγκλήματα. Τα πουλιά ευτυχισμένα θα ράψουν πάλι τα φτερά τους κι οι άνθρωποι γυμνοί, με μια γλώσσα μόνο, εκείνη της καρδιάς τους, θα υμνούν την αγάπη.

Ρουσιώ: Μη με ξεχνάς
Άννα Ρω
Εκδοτικός Οίκος Α. Α. Λιβάνη
σ. 496
ISBN: 978-960-14-3739-2
Τιμή: 17,90€

Twitter