Είναι απορίας άξιον το πώς ένας άνθρωπος των θετικών επιστημών, χημικός μηχανικός, όπως εγώ, κατάφερε να καταπιαστεί συγγραφικά με μια τόσο σύνθετη και περίπλοκη τέχνη, όπως αυτή της αρωματοποιίας. Η πρακτική θεώρηση του Πολυτεχνείου όφειλε να συνυπάρξει με τη φαντασία, τη σχεδόν μεταφυσική μεταμόρφωση των ειδών, το αόριστο και άγνωστο. Το μυστικό της συνύπαρξης, όπως το βίωσα μέσα από την πολυετή σχέση μου με τον κόσμο των αρωμάτων, έχει να κάνει με αυτό καθαυτό το αντικείμενο. Δύσκολα σε αφήνει να το γνωρίσεις, αλλά όταν σ’ το επιτρέψει σε «δένει» με την περίεργη γοητεία που μόνο αυτό ξέρει να ασκεί. Σε προκαλεί επιδεικτικά να το γνωρίσεις, να το αποκωδικοποιήσεις, να το συστηματοποιήσεις. Αλλά όταν πας να το κάνεις σου «ξεγλιστράει, παραμένοντας εντούτοις κοντά σου γιατί θέλει να το μάθεις. Δεν επιτρέπει τη στεγνή μαθηματικοποίηση, χωρίς και να την αρνείται εντελώς. Είναι παιδί της ψυχής και σαν τέτοιο ρέπει στα παιχνίδια της φαντασίας και του υποσυνείδητου, και έτσι δύσκολα σου αποκαλύπτεται. Γι’ αυτό και η οποιαδήποτε απόπειρα να ασχοληθείς μαζί του οφείλει να γίνεται με σεβασμό, με προσοχή και κυρίως με αγάπη.

Ήμουν νεαρός απόφοιτος της σχολής ακόμη, εργαζόμενος σε μεγάλη ελληνική εταιρεία αρωμάτων και καλλυντικών, όταν ασχολήθηκα με την παραγωγή του Opium, του Rive Gauche, του Y και του Pour Homme, πρωτοκλασάτων αρωμάτων του Yves Saint Laurent. Δεν άργησε πολύ η σχέση μου μ’ αυτό το γοητευτικό αντικείμενο να γίνει πολύ στενή. Η ομορφιά των υπέροχων φυσικών αρωματικών συστατικών, που σε συνδυασμούς παράγουν με μαγικό τρόπο ένα εντελώς διαφορετικό αποτέλεσμα, με συνεπήρε. Και όπως συμβαίνει και στη ζωή, αυτό που αγαπάς να θέλεις να το γνωρίσεις καλύτερα, ασχολήθηκα περισσότερο και πιο συστηματικά. Και όσο πιο πολύ προχωρούσε η γνωστική μου σχέση μαζί του, τόσο πιο πολλά ζήταγε αυτό. Έτσι βάλθηκα να μπω στα βαθιά, στα άδυτα, εκεί που κρύβονται τα μυστικά. Και εκεί ανακάλυψα έναν συναρπαστικό αόρατο κόσμο με τρομερή δύναμη. Μια δύναμη ζωής: Το άρωμα.

Το άρωμα είναι μία από τις κινητήριες δυνάμεις του κόσμου που μας περιβάλλει. Σχέσεις, εμφάνιση, προσωπικότητα, διάθεση, αυτοπεποίθηση, μνήμες, έρωτας δένονται στενά με αυτό. Δεν υπάρχει προηγούμενο στην εποχή των εικόνων, όπως είναι η εποχή μας, μιας αόρατης ύπαρξης που να έχει τόσο μεγάλη επίδραση στη ζωή μας. Η δύναμή του είναι τεράστια στα συναισθήματα και στις μνήμες μας, στη νοσταλγική αναδίφηση του παρελθόντος αλλά και στην αισιόδοξη προοπτική του μέλλοντός μας. Είναι από τους σημαντικότερους ενεργοποιητές της ψυχολογίας μας. Ξυπνά τη φαντασία και τον ερωτισμό μας, απελευθερώνοντας τον κρυμμένο ψυχισμό μας με έναν τρόπο μυστικό στους άλλους, βρίσκοντας τα κλειδιά της φαντασίας μας και του εσωτερικού μας κόσμου.

Το αν σας ταξίδεψα, έστω και για λίγο, σ’ αυτόν τον ανεξερεύνητο και μαγικό τόπο, που λέγεται άρωμα, δεν είναι μια επιτυχία δική μου αλλά ξεκάθαρα δική του.

Σαν προϊόν είναι το «αλχημικό» πάντρεμα αποσταγμάτων από λουλούδια, ξύλα, μπαχαρικά, βάλσαμα, βότανα, ρητίνες και εκκρίσεις ζώων. Μυρωδιές από τη φύση και το εργαστήριο. Μυρωδιές που, αν συνδυαστούν μεταξύ τους με τον κατάλληλο τρόπο, δημιουργούν ένα υπέροχο τελικό αποτέλεσμα. Τα αναζωογονητικά, φωτεινά και σπινθηροβόλα εσπεριδοειδή. Τα μυρωδάτα και ευωδιαστά λουλούδια. Τα πικάντικα, ερωτικά και ζεστά μπαχαρικά. Οι μυστηριώδεις, έντονες και εξωτικές ρητίνες και βάλσαμα. Τα ξύλα με ιδιότητες ενδοσκοπικές και αισθησιακά σκοτεινές. Τα φρούτα με τη χυμώδη επίδρασή τους. Οι βαριές ζωώδεις οσμές γεμάτες ερωτισμό, που δίνουν μια αφροδισιακή αύρα. Οι πράσινες μυρωδιές που θυμίζουν θρυμματισμένα φύλλα και φρεσκοκομμένο γρασίδι. Οι γκουρμέ οσμές όπου μπλέκεται η γεύση με την οσμή. Οι γήινες οσμές από πατσουλί και βετιβέρ με την ιδιότροπη μυρωδιά χώματος και βροχής. Οι μυρωδιές φρέσκου θαλασσινού αέρα. Και είναι ένα μυστήριο της χημείας πώς τόσες διαφορετικές μυρωδιές παράγουν σαν τελικό αποτέλεσμα μια νέα, τελείως διαφορετική μυρωδιά από τα στοιχεία που τη συνθέτουν, ιδιαίτερα μετά την περίοδο της ωρίμανσής του.

Ψάχνοντας την ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία δεν εντόπισα κάποιο βιβλίο με ολοκληρωμένη αναφορά στο άρωμα και την αρωματοποιία του, από Έλληνα συγγραφέα. Αλλά και γενικότερα, ούτε και κάποιο που να αναφέρεται στον τρόπο παρασκευής των αρωμάτων. Οι σκόρπιες αναφορές εδώ κι εκεί απλώς συντηρούν ένα καλά κρυμμένο μυστικό. Έτσι μου ήρθε η ιδέα-φιλοδοξία να καλύψω το κενό. Παράλληλα, ήθελα να μοιραστώ τις γνώσεις και τις απόψεις μου με ανθρώπους που αγαπούν το ίδιο αντικείμενο μ’ εμένα. Έτσι, το εγχείρημά μου φιλοδοξεί να γίνει ένα ενδιαφέρον ανάγνωσμα για όποιον θέλει να γνωρίσει το άρωμα από κοντά και ίσως, γιατί όχι, θελήσει να κάνει τις δικές του αρωματικές απόπειρες δημιουργίας. Ερωτήματα όπως «Ποια είναι η δομή και αρχιτεκτονική του “εσωτερικού” των αρωμάτων;», «Πώς συμπεριφέρονται τα αρωματικά υλικά μόνα τους και σε μείγματα;», «Μπορούμε να παρασκευάσουμε μόνοι μας τα δικά μας αρώματα;» είναι μερικά από τα καλά κρυμμένα μυστικά στα οποία προσπαθεί το βιβλίο να απαντήσει.

Στο πρώτο μέρος του, λοιπόν, παρουσιάζεται μια ιστορική αναφορά για τη συναρπαστική διαδρομή του αρώματος στον χρόνο, το πώς χτίστηκε ο αρωματικός κόσμος γύρω μας, ποιοι ήταν οι πρωτεργάτες του, πώς εργάστηκαν, τι έφτιαξαν, πώς το έφτιαξαν. Εξετάζουμε ποιο ρόλο παίζει το άρωμα στη ζωή μας, πώς αλληλεπιδρά με την προσωπικότητα και τις δραστηριότητές μας. Αναφερόμαστε επίσης στην αίσθηση της όσφρησης και στον ρόλο της χημείας.

Στο δεύτερο μέρος μπαίνουμε στον εσωτερικό κόσμο των αρωμάτων. Μαθαίνουμε από τι αποτελούνται, από ποια υλικά παρασκευάζονται, πώς είναι δομημένα. Ερχόμαστε σε επαφή με τον κόσμο των αιθέριων ελαίων, μαθαίνουμε τις ιδιοτροπίες, τα προτερήματα και ελαττώματά τους. Αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε πώς αυτά τα μαγικά υλικά χτίζουν τον αρωματικό μας κόσμο. Γνωρίζουμε δημοφιλή εμπορικά αρώματα, τον τρόπο παρασκευής τους και τα υλικά τους.

Το τρίτο μέρος ασχολείται αποκλειστικά με τις δικές μας παρασκευές. Πώς μπορούμε να παρασκευάσουμε μόνοι μας ένα νέο άρωμα. Ξεδιπλώνονται οι τεχνικές ανάπτυξης και δημιουργίας των αρωμάτων. Πώς αυτά χτίζονται γύρω από έναν κεντρικό χαρακτήρα που αποφασίζουμε κάθε φορά. Η παρασκευή από εμάς τους ίδιους, τους αμύητους στα βαθιά μυστικά της αρωματοποιίας, των δικών μας αρωμάτων, μπορεί έτσι να πάρει σάρκα και οστά ξεκινώντας από ένα βιβλίο σαν κι αυτό και μια συλλογή αιθέριων ελαίων.

Στο τέταρτο και τελευταίο μέρος, γινόμαστε μύστες της χημείας των σωμάτων μας και του πώς αυτή επιδρά στα αρώματά μας.

Τώρα που τελειώνω αυτό το σημείωμα, αναλογίζομαι άλλη μια φορά πώς γίνεται στη ζωή μ’ εμάς και τα πράγματα που αγαπάμε. Το αν σας ταξίδεψα, έστω και για λίγο, σ’ αυτόν τον ανεξερεύνητο και μαγικό τόπο, που λέγεται άρωμα, δεν είναι μια επιτυχία δική μου αλλά ξεκάθαρα δική του.

Περί αρωμάτων και της δημιουργίας τους
Κυριάκος Ζέπος
Δίαυλος
341 σελ.
ISBN 978-960-531-434-7
Τιμή €24,00

Twitter