«Κάθε κρίση καθρεφτίζει την αναταραχή ενός συστήματος – είτε αυτό είναι χώρα, είτε οικογένεια. Προκαλεί αστάθεια, σεισμό, φέρνει ρήξεις και ρήγματα. Η τέλεια στιγμή για να εμφανιστούν λαοπλάνοι, θαυματοποιοί, απατεώνες, νάρκισσοι χωρίς συνέπεια, που χαϊδεύουν το θυμικό, αλλά δεν ικανοποιούν την επιθυμία...» Στο δικό μου μυαλό, όλες οι αναλύσεις γύρω από την κρίση στη χώρα μας, γύρω από την αγανάκτηση των πολιτών, την απαξίωση προς τους πολιτικούς, αποτυπώθηκαν σε αυτή τη φράση. Αυτός ο συλλογισμός ήταν ένα τέλειο, για τα γούστα μου, σενάριο – πάντα απολαμβάνω τις ταινίες που έχουν για φόντο το κοινωνικό (μια χώρα, μια εποχή, ένα γεγονός) και σε πρώτο πλάνο το ατομικό (τις μικρές ιστορίες των ανθρώπων). Έτσι άρχισε να γεννιέται το Έγκλημα στη Φωκυλίδου.

Για να κάνω αστυνομικό μυθιστόρημα αυτόν τον συλλογισμό, τον «διάβασα» με τα εργαλεία της τέχνης (τα προσφιλή μου εργαλεία της σύνθεσης, της συσχέτισης, της φαντασίας). Έφτιαξα ένα παραμύθι που αρχίζει στα χρόνια της πολιτικής κρίσης της δεκαετίας του '60 και φτάνει ως την τωρινή κρίση. Φυσικά, ούτε δοκιμιακός, ούτε δημοσιογραφικός ή καταγγελτικός είναι ο λόγος της σύγχρονης λογοτεχνίας. Και σίγουρα δεν είχα σκοπό να κάνω κλινική ανάλυση της συγκεκριμένης παθολογίας, του ναρκισσισμού. Ήθελα να αφηγηθώ μια ευφάνταστη και ελκυστική για τον αναγνώστη ιστορία. Μια αλληγορία για τις ταλαιπωρίες της ελευθερίας στην πολιτική, στον πολιτισμό και στην κοινωνία κατά την πρόσφατη Ιστορία μας, με ήρωες γοητευτικούς πράκτορες, μοιραίες και δυστυχισμένες γυναίκες, νάρκισσους εραστές, παιδιά-θύματα νάρκισσων γονιών.

Η παλιά ιστορία διαδραματίζεται στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’60, ξεκινάει με τον έρωτα που εμπνέει ο Αμερικανός πράκτορας στην ωραία και παρορμητική Ισμήνη, τον φόνο του άντρα της –διοικητή τράπεζας– και την καταδίκη της κόρης της για τον φόνο (oι πράκτορες στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, οι άνθρωποι με το προσωπείο, μας είναι γνωστοί από τη λογοτεχνία των Λε Καρέ, Γκράχαμ Γκριν, Λεν Ντέιτον...). Στην ιστορία του σήμερα φωτίζεται περισσότερο το περιβάλλον με νάρκισσους γονείς που μεγαλώνουν νάρκισσους γιους, δυστυχισμένα παιδιά. Υπερθεματίζω και περιγράφω απλώς ως πανέμορφο τον σύγχρονο νάρκισσο εραστή, γιατί η ομορφιά είναι ένα δυνατό εργαλείο γοητείας, μεταφορικά είναι όπλο. Γι’ αυτόν η εικόνα είναι το παν. Διαθέτει επιδερμική γοητεία, είναι καλός ακροατής (γι' αυτό και τα θύματα της γοητείας του νιώθουν χαρακτηριστικά: «πολύ καλό για να είναι αληθινό»), δεν μπορεί να ρεγουλάρει το συναίσθημα, επειδή δεν το γνωρίζει, έχει κενό συναισθήματος, υποκρίνεται, μιμείται, γίνεται χαμαιλέοντας και καθρεφτίζει τον άνθρωπο που έχει απέναντί του.

Στα χρόνια μας που η πολιτική έχει εκφυλιστεί σε θέαμα, όλα αυτά που είναι ο νάρκισσος εραστής είναι ακριβώς και ο λαοπλάνος, ο νάρκισσος πολιτικός, ο λαϊκιστής.

Στα χρόνια μας που η πολιτική έχει εκφυλιστεί σε θέαμα, όλα αυτά που είναι ο νάρκισσος εραστής είναι ακριβώς και ο λαοπλάνος, ο νάρκισσος πολιτικός, ο λαϊκιστής. Σκεφτείτε σε αντιστοιχία ό,τι τους χαρακτηρίζει: επιδερμική γοητεία, καλός ακροατής, λέει ό,τι θέλεις να ακούσεις, αίσθηση ότι είναι «πολύ καλός για να είναι αληθινός», μαγεύει, αλλά είναι ανακόλουθος, χωρίς συνέπεια.

Κανένα αστυνομικό μου δεν είχε για ήρωα αστυνομικό ή ντετέκτιβ που λύνει το μυστήριο. Όταν πέρασα από τη σεναριογραφία στην πεζογραφία το 2006, σκέφτηκα να αξιοποιήσω την προίκα που είχα από τις κινηματογραφικές σπουδές μου –κυρίως τη γνώση δόμησης του σεναρίου, τα μυστικά των διαλόγων– και έγραψα ιατροδικαστικά θρίλερ που διαδραματίζονταν σε ένα μικρό παραμεθόριο χωριό, ήταν «βουκολικά», χωρίς κάποιον αστυνομικό ως πρωταγωνιστή. Τώρα, στα χρόνια της κρίσης που αφήνει πια βαρύ αποτύπωμα στη συλλογική μας συνείδηση, θέλησα να γράψω ένα απλό αστυνομικό μυθιστόρημα πόλης. Πάλι χωρίς αστυνομικό ως κεντρικό ήρωα, ίσως επειδή τα τελευταία χρόνια τα αστυνομικά μυθιστορήματα είναι κυρίως police procedural (ή επίδοξα hardboiled novels) και μονοπωλούν το είδος, έφτασαν να γίνουν σχεδόν συνώνυμά του. Έχουμε ξεχάσει ότι υπάρχουν και τα απλά αστυνομικά μυθιστορήματα, τα ψυχολογικά σασπένς, τα θρίλερ.

Στα πρώτα αστυνομικά μου ακολουθούσα τη σεναριακή καμπύλη στην πλοκή (δέσιμο-κορύφωση-λύση/τιμωρία). Στο Έγκλημα στη Φωκυλίδου ακολουθώ τους ήρωές μου εκτός Ελλάδας, όπου η ζωή τους είναι μια ευθεία γραμμή – οι υλικές παροχές χωρίς ανθρώπινο δέσιμο φέρνουν την υπαρξιακή καθήλωσή τους. Αυτή η ανούσια ζωή, στο μεσαίο κομμάτι της ιστορίας, είναι η τιμωρία τους (δέσιμο-τιμωρία-κορύφωση/λύση).

Πέρα από τις προθέσεις και τα αναγκαία κάθε φορά συγγραφικά εργαλεία, προσπαθώ να έχω πάντα στο μυαλό μου ότι ένα μυθιστόρημα, όπως και κάθε έργο κάθε τέχνης, έχει αξία αν αποτυπώνει τον τόπο και τον χρόνο που το γέννησαν, αν δεν είναι κακέκτυπο και απομίμηση, αλλά πρωτότυπο και αυθεντικό, αν συγκινεί, αν αγγίζει τελικά τον αποδέκτη.

Έγκλημα στη Φωκυλίδου
Μιμή Φιλιππίδη
Εκδόσεις Καστανιώτη
173 σελ.
ISBN 978-960-03-6565-8
Τιμή €12,00

Twitter