Ο Τόλης Νικηφόρου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1938, σπούδασε διοίκηση επιχειρήσεων και εργάστηκε κυρίως ως σύμβουλος εσωτερικής οργάνωσης επιχειρήσεων στη Θεσσαλονίκη, την Αθήνα και το Λονδίνο. Μέχρι σήμερα έχουν εκδοθεί 36 βιβλία του, 21 ποιητικά –μαζί με τη συγκεντρωτική έκδοση Ο πλοηγός του απείρου (2004) και τα Ίχνη του δέους, Επιλεγμένα ποιήματα 1966-2017 (2018)– και 15 πεζογραφίας (4 μυθιστορήματα, 8 συλλογές διηγημάτων και 3 παραμύθια για μεγάλους). Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε 10 ευρωπαϊκές γλώσσες και έχουν περιληφθεί σε πολλές ελληνικές και ξένες ανθολογίες, καθώς και στα κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας της μέσης εκπαίδευσης στην Ελλάδα και την Κύπρο. Για το παραμύθι του Σοτοσαπόλ ο χρυσοθήρας τού απονεμήθηκε το Βραβείο Μυθιστορήματος Επιστημονικής Φαντασίας της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς το 1989 και για τη συλλογή διηγημάτων του Ο δρόμος για την Ουρανούπολη το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος το 2009. Ο φιλόλογος και σκηνοθέτης Φώτης Συμεωνίδης γύρισε ένα ντοκιμαντέρ με τίτλο Σ’ αγαπώ – Ελογοκρίθη, η αλήθεια του ποιητή Τόλη Νικηφόρου, το οποίο προβλήθηκε με επιτυχία στο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ της Θεσσαλονίκης το 2015, σε διάφορα άλλα φεστιβάλ, σε πνευματικά κέντρα, βιβλιοθήκες, σχολεία, καθώς και από την ΕΡΤ3 το 2017. Το πρόσφατο βιβλίο του Μια τρύπια δεκάρα, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μανδραγόρας,στάθηκε η αφορμή για τη συζήτησή μας.

Ποια ήταν η αφορμή να εκδοθεί η ποιητική συλλογή Μια τρύπια δεκάρα;

Η ζωή μου υπήρξε μια απίστευτη περιπέτεια, από τον χωρισμό των γονέων μου στα έξι μου χρόνια και τη μητέρα μου που ξαναείδα στα δεκαπέντε μου, ως την πτώχευση του εμπόρου πατέρα μου και τους τακτικούς εξευτελισμούς μου από τον διαχειριστή του Ανατόλια γιατί δεν πλήρωνα τα δίδακτρα. Από την κατάθλιψη με τάσεις αυτοκτονίας και τα ταξίδια μου, τη ζωή στο Λονδίνο, τους έρωτες και τη μεγάλη αγάπη ως τα βιβλία μου, τις διακρίσεις, τα βραβεία, την επαγγελματική και λογοτεχνική επιτυχία και χίλια δυο άλλα. Δεν χρειάζομαι λοιπόν καμία αφορμή για να γράψω αυτό ή οποιοδήποτε άλλο βιβλίο μου, είμαι βιωματικός ποιητής και πεζογράφος, και απλώς αντλώ από τις καυτές εμπειρίες μου, τα πάθη και τα λάθη μου.

Ο τίτλος Μια τρύπια δεκάρα είναι συμβολικός ή δηλώνει κάτι κυριολεκτικά;

Ο τίτλος δηλώνει ότι δεν βρήκα τίποτα στη ζωή μου, βγήκα γυμνός στον δρόμο και πάλεψα για την επιβίωση και τη δημιουργία, έχοντας πάντα ως θεμέλιο την αγάπη και τη στοργή του πατέρα μου! Η τρύπια δεκάρα είναι το σύμβολο της δικής μου οικονομικής ένδειας, αλλά και της κοινωνικής υποκρισίας.

Γράφετε: «Σήμερα το πρωί με ξύπνησαν/ φαντάσματα της νιότης μου/ πενήντα χρόνια πριν/ μες στην ομίχλη του Λονδίνου...». Κατά πόσο το παρελθόν επηρεάζει την υπόλοιπη ζωή μας;

Στα παιδικά χρόνια καθορίζεται η προσωπικότητα κάθε ανθρώπου, σύμφωνα και με την επιστήμη, και παίρνει την οριστική μορφή της στα εφηβικά χρόνια. Και βέβαια το παρελθόν επηρέασε και εμένα, με καθόρισε. «Είμαι τα τραύματά μου» λέω σε έναν στίχο μου.

Η ποίηση είναι μαραθώνιος, μια ισόβια δέσμευση.

Γράφετε: «Ας ξαναρχόσουν μόνο για μια αγκαλιά». Γιατί ο έρωτας είναι καταλυτικός και πάντοτε διαχρονικός;

Γιατί είναι η πηγή της ζωής και κάθε μορφής δημιουργίας. Ο έρωτας και, στην ιδανική μορφή του, η αγάπη είναι η κινητήρια δύναμη για κάθε τι αξιόλογο στη ζωή – πνευματικό, καλλιτεχνικό, επαγγελματικό, οτιδήποτε.

Γιατί οι Έλληνες κατάφεραν και διακρίθηκαν στην ποίηση;

Μπορώ να αναφέρω τρεις παράγοντες: Την αρχαία ελληνική παράδοση, το ποιητικότατο μεσογειακό περιβάλλον και το φλογερό ταμπεραμέντο μας.

Γράφουν οι νέοι/ες σήμερα ποίηση;

Και βέβαια γράφουν. Σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από οποιαδήποτε άλλη εποχή. Η απελευθέρωση και χειραφέτηση της γυναίκας έπαιξε έναν καθοριστικό ρόλο. Όπως και τα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας. Και δεν γράφουν μόνο οι νέοι, αλλά και οι πολύ μεγαλύτεροι. Θα μπορούσα να πω ότι στις μέρες μας παρατηρείται ένας ποιητικός καταιγισμός!

Σας στέλνουν στίχους τους; Ποιες είναι οι συμβουλές σας;

Μου στέλνουν πολύ συχνά. Εκτός από τη λιτότητα και την πυκνότητα και από τις τεχνικές λεπτομέρειες, τους τονίζω ότι η ποίηση είναι μαραθώνιος, μια ισόβια δέσμευση. Να διαβάζουν καλούς Έλληνες και ξένους ποιητές, στο πρωτότυπο αν μπορούν. Να γράφουν, να γράφουν, να γράφουν. Και να μάθουν να σκίζουν.

Σε μια εποχή όπου τα πάντα αλλάζουν, σε τι μπορεί να μας βοηθήσει η ανάγνωση ποιημάτων;

Η κάθε μορφή τέχνης είναι μια βαθύτατη ψυχική ανάγκη. Θα αναφερθώ σε μία μόνο περίπτωση, που τα λέει όλα. Στους τοίχους του φοβερού κολαστηρίου του Άουσβιτς βρέθηκαν ποιήματα γραμμένα από τους αποστεωμένους μελλοθάνατους.

Μια τρύπια δεκάρα
Τόλης Νικηφόρου
Μανδραγόρας
σ. 48
ISBN: 978-960-592-174-3
Τιμή: 10,60€

Ο Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης είναι συγγραφέας.

Άλλα κείμενα:

• Στέλιος Παρασκευόπουλος: συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη
• Έλενα Χουζούρη: συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη
• Τατιάνα Αβέρωφ: συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη
• Ισίδωρος Ζουργός: συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

Twitter