Το έργο εντοπίζεται στη διερεύνηση του εκλεκτικού τοπικισμού που υιοθετήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Εξετάζονται οι ρόλοι των πρωταγωνιστών της ανοικοδόμησης της Θεσσαλονίκης μετά το 1917, ξεκινώντας από την καταλυτική συμβολή των βενιζελικών και ιδιαίτερα του Αλέξανδρου Παπαναστασίου. Δίνεται έμφαση στη συμβολή των Γάλλων, Ερνέστ Εμπράρ και Ζοζέφ Πλεϊμπέρ, στις αρχιτεκτονικές και πολεοδομικές επιλογές του ανασχεδιασμού. Οι Έλληνες τεχνικοί πρωταγωνιστές είχαν επίσης κρίσιμους ρόλους. Ο Κώστας Κιτσίκης επηρέασε γενικότερα την εξέλιξη της σύγχρονης νεοελληνικής πόλης, ενώ η προσέγγιση του Αριστοτέλη Ζάχου εξελίχθηκε προς ένα άρτιο «νεοβυζαντινό» αρχιτεκτονικό ιδίωμα με βάση τις εμπειρίες του στη Θεσσαλονίκη.

Η έρευνα πεδίου εντοπίζεται στον εμβληματικό άξονα της Αριστοτέλους, το περισσότερο χαρακτηριστικό αστικό τοπίο της Θεσσαλονίκης του εικοστού αιώνα, του οποίου η σημαντική διάσταση από το όραμα έως την υλοποίηση δεν είχε έως σήμερα εξεταστεί ενδελεχώς.
Το κεντρικό μέρος περιλαμβάνει την κριτική παρουσίαση του παλίμψηστου της Θεσσαλονίκης. Παρουσιάζονται η χαμένη κεντρική Αστική Πλατεία, η μικρότερη παραθαλάσσια Πλατεία Αριστοτέλους, οι παράπλευρες αγορές και η αποκατάσταση/ανακατασκευή των βυζαντινών μνημείων. Επιχειρείται, επίσης, η αποτίμηση του έργου του Ζάχου σε έργα ανοικοδόμησης και ανάδειξης των κατεστραμμένων μνημείων, καθώς και στις μελέτες νεοβυζαντινών ναών και κτιρίων.

Ακολουθεί η κριτική αποτίμηση του εκλεκτικού τοπικισμού της «νεοβυζαντινής» ανοικοδόμησης της Θεσσαλονίκης. Στα συμπεράσματα συνοψίζονται τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της μεγάλης χειρονομίας που επιχειρήθηκε σε σχέση με το πολιτικό πλαίσιο και τα αντίστοιχα τοπικιστικά αρχιτεκτονικά επιτεύγματα σε άλλες περιοχές την εποχή του μεσοπολέμου.

Το παλίμψηστο της Αριστοτέλους
Βυζαντινά οράματα και εκλεκτικός τοπικισμός
Νίκος Καλογήρου
Σε συνεργασία με τους: Μαρία Δούση, Δημήτριο Κονταξάκη, Σοφοκλή Κωτσόπουλο
Εισαγωγή: Αλέξανδρος Τζώνης
University Studio Press
288 σελ.
ISBN 978-960-12-2520-3
Τιμή €40,00

Twitter