Όχι, η γιαγιά μου δεν ανήκε
Στην υψηλή ευγένεια της
Ντόπιας αριστοκρατίας
Χωριών βουνίσιος αέρας
Τη μύρωσε κι ένα βουνό
Πόνο τής έλαχε να καταπιεί
Στο φρυμένο σαν ξεροπήγαδο
Παρθένο λαρύγγι της
Δεν ήξερε καν η γιαγιά μου
Πως nobili και cittadini
Κι αφράτες δέσποινες
Που φουρφουρίζουν
Πάνω κάτω στα μεταξωτά
Και στα σιφόνια κρεμούν
Το κάδρο τους πελώρια
Dominatio στους τοίχους
Της Γαληνοτάτης

Villani ήταν η παρακατιανή
Της γιαγιάς μου φυλή
Δεν είχε καθρέφτες ακριβούς
Με πορσελάνινη λαβή
Ούτε συγύρια ομορφιάς
Το χρόνο αργόσχολων που
Καταβροχθίζουν σαν νάρκισσοι
Σε αιώνιας νιότης πηγή
Το πρόσωπό της μονάχα
Πού και πού καθρέφτιζε
–Κι αυτό άθελά της–
Στο βαθύ πηγάδι της χήρας της νιότης
Που μες στο σίσκλο
Κλείδωνε της φτώχειας της
Την αρχοντιά

Η γιαγιά μου όμως απόχτησε πορτρέτο κάποτε… Κατοχή ήταν πόλεμος – αίμα, πείνα και πάλι αίμα ο ζωγράφος –ποιος ήξερε τότε πόσο σπουδαίος ήτανε– σαν τον καλό αλήτη από χωριό σε χωριό λίγο ψωμί διακόνευε λίγα όσπρια λαθύρια μαύρα κάκοψα κι ελιές πικρές στο ξίδι… αντί πινακίου φακής ο πίνακας την τέχνη του πούλαγε κανένας δεν την αγόραζε στο σφυρί έβγαζε την αξία του… Εις μάτην…
Μονάχα Εκείνος τον περιμάζεψε –ταυτότητα Ορφάνια– τον έντυσε τον πόδεσε τον τάισε «ώσπερ πελεκάν… σούς θανόντας παίδας εζώωσας, επιστάξας ζωτικούς αυτοίς κρουνούς»…

– Πες μου ποιον θέλεις να σου ζωγραφίσω… και τρέχει πάνω-κάτω στον τσαλακωμένο μουσαμά η φτηνή του αξιοπρέπεια…
– Τίποτα δε θέλω…
– Μα πες μου… πες μου, εσένα μήπως;
– Τη μάνα μου θέλω
Του Πόνου την αριστοκράτισσα, τη μάνα μου…

Η γιαγιά μου χρόνους τώρα
Καρπούς καλούς στον τοίχο
Κρέμεται δεσποτική φιγούρα
Λάδι σε μουσαμά είναι αλήθεια
Δεν φορεί μεταξωτές περίλαμπρες
Στολές μανδύες με dogalina
Ούτε φαντούμενες καλύπτρες
Κεφαλής
Το μαύρο δέμα της με κόμπο
Στην κορφή και τη σκούρα
Σπαλέτα πάνω από
Το θαλερό της καμιζέτο…

Κι ας μη μιλάει
Το χαίρεται, είμαι σίγουρη
–Στων αιώνων τους αιώνες–
Της Ανάγκης το πορτρέτο
Η Γιαγιά!

[Σημείωση: Το εν λόγω πορτρέτο, πίνακας του Βασίλη Σίδερη (1921-1953), είναι το συνοδευτικό εικαστικό του ποιήματος.]

Η Παρασκευή (Βιβή) Κοψιδά-Βρεττού είναι διδάκτωρ Φιλολογίας, συγγραφέας και ποιήτρια.

Άλλα κείμενα:

• «Ο ζωγράφος Θεόδωρος Στάμος στη Λευκάδα: Πινελιές μιας “εθνογραφικής” μετοικεσίας» της Παρασκευής Κοψιδά-Βρεττού
• Σπύρος Ι. Ράγκος: «Θαυμάζειν – Απορείν – Φιλοσοφείν»
• «Η “εφαρμοσμένη” διαλεκτική επιστήμης και “ποίησης” στο έργο του Χριστόφορου Χαραλαμπάκη» της Παρασκευής Κοψιδά-Βρεττού
• «Μονόλογος με έναν ποιητή» της Παρασκευής Κοψιδά-Βρεττού
• «Γιώργος Γραμματικάκης: Ένας πολίτης του Σύμπαντος Κόσμου» της Παρασκευής Κοψιδά-Βρεττού

Twitter