Claire Keegan: «Μικρά πράγματα σαν κι αυτά» και «Τα τρία φώτα»

Η βραβευμένη Ιρλανδή συγγραφέας Κλερ Κίγκαν (γενν. 1968), μεταφρασμένη σε πάνω από είκοσι γλώσσες, τράβηξε πάνω της τα φώτα της δημοσιότητας κυρίως με το μυθιστόρημά της Μικρά πράγματα σαν κι αυτά, που έλαβε το βραβείο Orwell 2022 και ήταν υποψήφιο για το βραβείο Booker 2022. Με την υποψηφιότητα αυτή ανακινήθηκε το ενδιαφέρον και για παλιότερα έργα της, όπως η νουβέλα Τα τρία φώτα (βραβείο Davy Byrnes), που γράφτηκε το 2010 αλλά από πέρυσι άρχισε να μεταφράζεται σε πολλές γλώσσες, σημειώνοντας διεθνή επιτυχία (πέρυσι μεταφέρθηκε και στον κινηματογράφο με τίτλο Το ήσυχο κορίτσι, σε σκηνοθεσία του Κόλουμ Μπερέιντ, και ήταν η πρώτη υποψηφιότητα της Ιρλανδίας στη γλώσσα της για το Όσκαρ Καλύτερης Διεθνούς Ταινίας). Στα ελληνικά και τα δύο βιβλία κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο, σε ωραία μετάφραση της Μαρτίνας Ασκητοπούλου.

Το μυθιστόρημα Μικρά πράγματα σαν κι αυτά διαδραματίζεται το 1985 σε μια ιρλανδική πόλη, την περίοδο των Χριστουγέννων. Πρωταγωνιστής ο Μπιλ Φέρλονγκ, ένας αυτοδημιούργητος επαγγελματίας, προμηθευτής ξυλείας και κάρβουνου, και υποδειγματικός οικογενειάρχης, σύζυγος της Αϊλίν και πατέρας πέντε κοριτσιών. Οι ώρες του καθημερινά είναι γεμάτες από οικογενειακές και επαγγελματικές υποχρεώσεις, η σκέψη του όμως γυρίζει διαρκώς στα περασμένα: Η μητέρα του ήταν υπηρέτρια σε ένα αρχοντικό και είχε μείνει έγκυος στα δεκαπέντε της, αλλά αντί να την πετάξουν από το σπίτι, όπως συνήθως συνέβαινε, η αφεντικίνα της την πήρε υπό την προστασία της μαζί με το μωρό. Ο Μπιλ έχει συναίσθηση της τύχης του, αλλά και πολλές πληγές από τα παιδικά του χρόνια, έχει απορία για το ποιος ήταν ο πατέρας του, έχει ανησυχία για το τι περιμένει τις δικές του κόρες μεγαλώνοντας… Όταν πηγαίνει στο μοναστήρι της περιοχής για να παραδώσει ένα τελευταίο φορτίο, ο Μπιλ κατά λάθος βλέπει κάτι που δεν έπρεπε να δει. Και το μεγάλο δίλημμα ορθώνεται μπροστά του: θα κάνει κάτι για αυτό που είδε ή θα κάνει ότι δεν το είδε;

Παρά τις λίγες σελίδες, βρισκόμαστε μπροστά σε δύο πολύ πλούσια βιβλία, που θα απασχολούν τη σκέψη μας για καιρό. Δύο διαμαντάκια.

Από τη σκοτεινιά και το κρύο του χειμώνα σε αυτό το βιβλίο, περνάμε στις ηλιόλουστες μέρες και στην καλοκαιρινή ζέστη της νουβέλας Τα τρία φώτα (τίτλος πρωτοτύπου: Foster, δηλαδή «Θετή»). Πάλι στην Ιρλανδία, σε κάποιο επαρχιακό μέρος, ένας πατέρας πηγαίνει τη μικρή κόρη του να ζήσει με ένα ζευγάρι άκληρων συγγενών: την αδελφή της γυναίκας του και τον σύζυγό της, στο αγρόκτημά τους. Η μικρή δεν ξέρει για ποιον λόγο την πηγαίνουν στο ζεύγος Κινσέλα, ούτε ξέρει αν και πότε θα γυρίσει στο σπίτι της, όπως δεν ξέρει κι άλλα, πιο σημαντικά: τι σημαίνει στοργή και ζεστασιά, τι σημαίνει να σε φροντίζει κάποιος και να σου δείχνει την αγάπη του. Στο σπίτι της θείας και του θείου, το μικρό κορίτσι ανθίζει. Ώσπου σκοντάφτει πάνω στο πιο πικρό βάσανό τους λίγο πριν το καλοκαίρι τελειώσει, μαζί με την παραμονή της κοντά τους…

Πρόκειται για δύο ολιγοσέλιδα βιβλία, πληρέστατα στη σκιαγράφηση όχι μόνο του πρωταγωνιστικού χαρακτήρα τους, αλλά και της εποχής και της κοινωνίας που αντικατοπτρίζουν. Το πρώτο, γραμμένο σε τριτοπρόσωπη αφήγηση, εμβαθύνει τόσο στη σκέψη όσο και στον ψυχισμό του Μπιλ Φέρλονγκ, δίνοντάς μας λίγα αλλά επαρκέστατα στοιχεία για τα «πλυσταριά της Μαγδαληνής», όπου στέλνονταν για εκπαίδευση οι κοπέλες «χαλαρών ηθών» από τις οικογένειές τους, με αποτέλεσμα την άγρια εκμετάλλευσή τους από τις καλόγριες. Στο δεύτερο, που είναι γραμμένο σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση, cl keegan23 μπαίνουμε στο μυαλό και στον ψυχισμό ενός μικρού κοριτσιού, που δεν έζησε κάποιο μεγάλο οικογενειακό δράμα, πέρα από το να είναι παιδί πολύτεκνης, φτωχής οικογένειας, παραμελημένο κατ’ ανάγκην από τη μητέρα του και παντελώς αδιάφορο για τον πατέρα του. Και πάλι, η ματιά που πέφτει στο κοινωνικό πλαίσιο και σε προσωπικά θέματα, όπως η διαχείριση της απώλειας, είναι διαφωτιστική. Παρά τις λίγες σελίδες, βρισκόμαστε μπροστά σε δύο πολύ πλούσια βιβλία, που θα απασχολούν τη σκέψη μας για καιρό. Δύο διαμαντάκια.