David Park: «Ταξιδεύοντας σε ξένη γη»

Το βιβλίο του Ντέιβιντ Παρκ Ταξιδεύοντας σε ξένη γη, με το ταιριαστό ελληνικό εξώφυλλο, διαδραματίζεται λίγο πριν από τα Χριστούγεννα σε ένα τοπίο απόλυτα χιονισμένο και η επιλογή μου για την ανάγνωσή του έγινε ενώ ακόμη οι θερμοκρασίες θύμιζαν καλοκαίρι. Παρ’ όλα αυτά, το αναγνωστικό ταξίδι ήταν μια σπουδαία εμπειρία.

Κύριος πρωταγωνιστής είναι ο Τομ, ένας πατέρας που, εν μέσω μιας από τις χειρότερες κακοκαιρίες των τελευταίων ετών που έχουν πλήξει τη Μεγάλη Βρετανία, και κάτω από την ασφυκτική πίεση της γυναίκας του, Λόρνας, αποφασίζει να μεταβεί στην πόλη όπου σπουδάζει ο γιος τους, ο οποίος είναι αποκλεισμένος και με υψηλό πυρετό, για να τον φέρει πίσω στην οικογενειακή εστία ενόψει Χριστουγέννων. Ο Τομ λοιπόν μπαίνει στο αμάξι του και, παρέα με τις σκέψεις και τον εαυτό του, ξεκινάει το μακρύ και δύσκολο ταξίδι του. Οδηγώντας παρατηρεί το χιονισμένο τοπίο και μονολογώντας δηλώνει: «Ταξιδεύω σε μια άγνωστη γη. Ο κόσμος έξω απ’ το αμάξι είναι παραδομένος στο χιόνι, τελείως αλλαγμένος – τόσο πολύ χιόνι, που όλα δείχνουν θαμμένα βαθιά. Αυτό που μου αρέσει πιο πολύ στην οδήγηση είναι ότι σου επιτρέπει να κυλήσεις σ’ ένα είδος εσωτερικής αυτοματοποίησης, όπου ακόμα και οι μηχανικές ενέργειες γίνονται ενστικτώδεις και μάλλον ασυναίσθητες, και έτσι μερικές φορές μπορείς να κοιτάξεις ξαφνικά έξω και ακαριαία να συνειδητοποιήσεις πού βρίσκεσαι, δίχως να έχεις καμιά μνήμη του πώς έφτασες ως εκεί. Όμως τώρα το χιόνι μοιάζει να ομογενοποιεί τον κόσμο, εγώ έχω συναίσθηση του κάθε κραδασμού στο αμάξι και καταγράφω τα πάντα σαν κάποια ορόσημα που με οδηγούνε στο δρόμο – ένας χιονοσκέπαστος πέτρινος τοίχος, ένα δέντρο με ιδιαίτερο σχήμα που μοιάζει να φοράει ανεμοδαρμένο νυφικό, οδικά σήματα καλυμμένα με στρώσεις λευκού».

Οι ώρες στο τιμόνι ξυπνάνε τους φόβους και τις αναμνήσεις, και η συνομιλία μαζί τους ξεκινάει. Αναμνήσεις για τη γνωριμία με τη γυναίκα του και τη σχέση τους, καθώς και για το άνοιγμα των χριστουγεννιάτικων δώρων και την αδημονία των παιδιών να δούνε τι κρύβεται μέσα τους. Τα παιδιά που μεγάλωσαν και η απουσία τους είναι έντονη στο σπίτι. «Κάποιες φορές, όταν πηγαίνω στα δωμάτια των παιδιών μου νιώθω έντονα πόσο στενά συνδεδεμένες είναι οι ζωές μας με τους χώρους όπου ζούμε. Έτσι λοιπόν μοιάζει οι ανάσες τους να συνεχίζουν να είναι παρούσες ακόμα και σ’ ένα δωμάτιο κι όλες οι μνήμες και τα όνειρά τους είναι κατά κάποιον τρόπο τέλεια ενσωματωμένα στις πτυχές ενός υφάσματος ή στα μόρια μιας επιφάνειας».

Πρόκειται ουσιαστικά για έναν μεγάλο μονόλογο, που είναι αδύνατον να μην αγγίξει τον αναγνώστη.

Οι τηλεφωνικές κλήσεις από τη γυναίκα του, τη μικρή τους κόρη και τον αποκλεισμένο γιο, καθώς και η γυναικεία φωνή του GPS σπάνε τη μονοτονία της μοναχικής οδήγησης, αλλά δεν είναι ικανές να σταματήσουν τη διαβρωτική λειτουργία της μνήμης. «Η μνήμη δεν μένει τακτοποιημένη και χρονολογική, σαν τις φωτογραφίες που τράβηξα καθώς μεγάλωνε, κι αντίθετα πηδάει μπρος-πίσω, με κατοπινά γεγονότα να σηματοδοτούνται από προγενέστερα, πράγμα που λησμονούσα εκείνη την εποχή, γιατί αυτό που ψάχνω πάντα είναι να επιβάλω ένα μοτίβο στο χάος». Η σύγχυση του μεγαλώνει μαζί με την ενοχή του, όταν ανοίγει με μεταφυσικό τρόπο διάλογο με τον πρόσφατα χαμένο γιο του, Ντάνιελ, για τον θάνατο του οποίου θεωρεί υπεύθυνο τον εαυτό του.

D Park ToΤαξιδεύοντας σε ξένη γη, που απέσπασε το Βραβείο Καλύτερου Ιρλανδικού Μυθιστορήματος για το 2019, αποτελεί ένα ιδιαίτερα εσωτερικό βιβλίο, που περικλείει θεματικές όπως η μνήμη, η απώλεια, η ενοχή, η αγάπη. Πρόκειται ουσιαστικά για έναν μεγάλο μονόλογο, που είναι αδύνατον να μην αγγίξει τον αναγνώστη. Η συγγραφική ικανότητα του Παρκ μάς προσφέρει ένα έξοχο βιβλίο, που μας θυμίζει κατά κάποιον τρόπο –όπως παρατηρεί εύστοχα στην εισαγωγή του ο μεταφραστής Νίκος Μάντης– τη σπουδαία ταινία Locke.