Θανάσης Πέτρου: «1922: Το τέλος ενός ονείρου»

Φέτος συμπληρώνονται εκατό χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή και, όπως έγινε πέρσι με τη συμπλήρωση διακοσίων χρόνων από την Επανάσταση του 1821, αναμένεται να εκδοθούν μια σειρά από βιβλία για τη μαύρη επέτειο της ελληνικής ιστορίας. Ένα από τα πιο ιδιαίτερα βιβλία για τη Μικρασιατική Καταστροφή είναι το graphic novel 1922: Το τέλος ενός ονείρου, σε σχέδιο και κείμενο του Θανάση Πέτρου, ο οποίος στον επίλογό του αναφέρει: «Η Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 θα αποτελεί μια παντοτινή πληγή για τον ελληνισμό, το τέλος ενός ονείρου. Ωστόσο, μέσα από τα δραματικά γεγονότα, το τέλος στάθηκε και μια αρχή, μια αφετηρία για τη γέννηση μιας νέας ελληνικής πραγματικότητας, που εμπλουτίστηκε πληθυσμιακά, κοινωνικά, πολιτικά, οικονομικά και πολιτισμικά από τους ξεριζωμένους πρόσφυγες».

Η ικανότητα του Πέτρου να προσεγγίζει με απλό, κατανοητό και άκρως διαφωτιστικό τρόπο ιστορικά θέματα είχε φανεί με το προηγούμενο graphic novel του, Οι όμηροι του Γκαίρλιτς, μια ξεχασμένη ιστορία του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Έτσι και στο 1922 εξιστορεί την ολέθρια Μικρασιατική Καταστροφή, από την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών, κατόπιν την προέλαση των ελληνικών στρατευμάτων στα βάθη της Τουρκίας, την ήττα του Βενιζέλου τον Νοέμβριο του 1920 και την επάνοδο στον θρόνο του Κωνσταντίνου, γεγονός που στάθηκε η αφορμή της άρσης της φιλικής στάσης των συμμάχων έναντι της Ελλάδας, τις σαρωτικές αλλαγές που έγιναν στο στράτευμα μετά την ήττα του Βενιζέλου και τις προχειροσχεδιασμένες πολεμικές επιχειρήσεις που οδήγησαν στην ήττα.

Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα αξιόλογο graphic novel, που προσεγγίζει με τη δέουσα προσοχή μια από τις πιο μελανές σελίδες της ελληνικής ιστορίας.

Ο Πέτρου επιλέγει δύο στρατιώτες για να παρουσιάσει την ιστορία του, τον Γιώργο Αμπατζή και τον φιλόλογο Κωνσταντίνο Νικολάου, ο οποίος αρέσκεται να αφηγείται ιστορίες από το αρχαιοελληνικό παρελθόν της Μικράς Ασίας και η αφήγησή του εμπλουτίζει όμορφα το ξετύλιγμα της ιστορίας. «Αμπατζή, ξέρεις ότι στο Μπαλικεσίρ ήταν μια αρχαία πόλη που την έλεγαν Αρδαμύτιο; Την είχε χτίσει ένας γιος του Κροίσου… Κοντά στο Σαλιχλί ήταν οι Σάρδεις, η πρωτεύουσα της Λυδίας. Εκεί βασίλεψε ο Κροίσος και ήταν μια από τις πλουσιότερες πόλεις στα 700 π.Χ.».

Η υποχώρηση των ελληνικών στρατευμάτων τον Αύγουστο του 1921, όπως και πρωτύτερα η αμηχανία του στρατεύματος και η απουσία πολεμικού σχεδίου για την προέλαση ή όχι στον ποταμό Σαγγάριο, αποδίδονται γλαφυρά στο σχέδιο και στο κείμενο, όπως και οι βιασμοί και οι πυρπολήσεις του ελληνικού στρατεύματος κατά την υποχώρησή του, γενναία οπτική του εικονογράφου, που επιλέγει να μη λειάνει τα γεγονότα. «Όποιο χωριό βρίσκαμε το πυρπολούσαμε. Δίναμε τα φώτα του ελληνικού πολιτισμού… Πέτρα στην πέτρα δεν έμενε. Έκανε κι ο στρατός μας πολλά… να ντρέπεσαι».

tha petrou22 Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα αξιόλογο graphic novel, που προσεγγίζει με τη δέουσα προσοχή μια από τις πιο μελανές σελίδες της ελληνικής ιστορίας. Τα χρώματα που επιλέγει ο Πέτρου για να ζωντανέψει την ιστορία του είναι το βαθύ πράσινο, το καφέ, το γκρίζο και κίτρινο σε κάποιες περιπτώσεις. Η αξιέπαινη αυτή δουλειά πλαισιώνεται ιδανικά από ένα κείμενο του συγγραφέα-εικονογράφου για τα γεγονότα της Μικρασιατικής Καταστροφής και επιλεγμένη βιβλιογραφία.