Έλενα Αρτζανίδου: «Θα έδινα τα πάντα»

Μετρώντας πολλά χρόνια στη συγγραφή παιδικών –και όχι μόνο– βιβλίων, η συγγραφέας Έλενα Αρτζανίδου μάς έρχεται με μια ομολογουμένως ευχάριστη έκπληξη, γράφοντας ένα βιβλίο που δεν μοιάζει με τα προηγούμενά της – πλην του Τράμπα-τραμπαλίζομαι! (εκδ. Κόκκινη κλωστή δεμένη, 2020). Το βιβλίο Θα έδινα τα πάντα, από τις Εκδόσεις Ψυχογιός. Ένα έργο άλλης αισθητικής, όσον αφορά την εμφάνισή του και το περιεχόμενο, ακολουθώντας την τάση της εποχής για βιβλία με πολλή εικόνα και λίγα λόγια. Ένα βιβλίο που χαίρεσαι να το κρατάς στα χέρια σου, να το ξεφυλλίζεις, να περνάς με τρυφεράδα τα δάχτυλά σου στο σκληρόδετο εξώφυλλό του.

Όπως αναφέρει και η συγγραφέας στο εισαγωγικό σημείωμα, η αφορμή για να γραφεί το βιβλίο υπήρξε μια φράση ενός κοριτσιού από το εξαιρετικό ντοκιμαντέρ Ο δρόμος προς το σχολείο, στο οποίο μια μικρή Νορβηγίδα μαθήτρια με σοβαρό πρόβλημα όρασης θα έδινε τα πάντα για να δει τα χρώματα.

Εκ προοιμίου ο τίτλος μάς υποψιάζει πως ο αφηγητής δηλώνει τη βαθιά επιθυμία να δώσει τα πάντα, προκειμένου να αποκτήσει κάτι πολύτιμο· και ο αναγνώστης, κάνοντας άμεσα τη σκέψη, τι είναι αυτό για το οποίο κάποιος, ο καθένας μας, θα έδινε τα πάντα για να το αποκτήσει. Εδώ θα θέλαμε να αναφέρουμε πως θα είχε πολύ ενδιαφέρον, πριν από την ανάγνωση του βιβλίου, να μπορούσαμε να ρωτήσουμε τον αναγνώστη –παιδί, ή λιγότερο παιδί– τι θεωρεί τόσο πολύτιμο που θα τον έκανε να δώσει τα πάντα προκειμένου να το αποκτήσει.

Στο βιβλίο, σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση, με λόγο απλό και λέξεις καθημερινές, παιδιά από πολλά μέρη της γης, παιδιά από διαφορετικά κοινωνικά-οικονομικά-πολιτιστικά περιβάλλοντα, δίνουν τη «σκυτάλη» αναμεταξύ τους για να μας εξωτερικεύσουν τους πόθους, τα όνειρα και τις ανάγκες τους, ώστε να είναι ευτυχισμένα. Μέσα από τις επιθυμίες τους δίνεται και το πλαίσιο ζωής του κάθε παιδιού με τις δυσκολίες, τους φόβους, τις ανάγκες και τα θέλω του.

Ένα βιβλίο που χαίρεσαι να το κρατάς στα χέρια σου, να το ξεφυλλίζεις, να περνάς με τρυφεράδα τα δάχτυλά σου στο σκληρόδετο εξώφυλλό του.

Ένας ένας αφηγητής, από τα δεκατέσσερα παιδιά της ιστορίας, θα «έδινε τα πάντα» για να αποκτήσει το φως του, να έχει τη δυνατότητα να πορεύεται με τον ήλιο φίλο, να πηγαίνει στο σχολείο της γειτονιάς. Μια άλλη μικρή θα έδινε τα πάντα για μια μπουκιά ψωμί κι ένα ποτήρι γάλα, κάποιος άλλος για να αποκτήσει ένα βιβλίο που θα του γνωρίσει τον κόσμο. Σε μια άλλη χώρα, ένα παιδί ονειρεύεται μια ήρεμη θάλασσα κι έναν ψαρά με τα δίχτυα του γεμάτα. Ακολουθεί η ανάγκη μιας μικρής που λατρεύει τη φύση. Ο πανάρχαιος, δυστυχώς, πάντα επίκαιρος και συχνά παρών φόβος ενός παιδιού, που ζει ή δεν θέλει να ζει σε εμπόλεμη κατάσταση, η επιθυμία για ένα ποδήλατο, ας είναι και παλιό. Η πολύτιμη παρέα των φίλων, αυτό το απαραίτητο συναίσθημα της μοιρασιάς των ονείρων.

Εν ολίγοις: το σχολείο, οι φίλοι, η ειρήνη, τα καθημερινά παιχνίδια και οι συνθήκες μιας απλής ζωής, κάτω από την ομπρέλα της ενωμένης οικογένειας –καθόλου δεδομένη για πολλά παιδιά στον κόσμο– δημιουργούν μια δυνατή εξομολόγηση καρδιάς, στην οποία η συγγραφέας περικλείει –ούσα παιδί κι εκείνη, τουλάχιστον έτσι έφτασε σε μένα– σε λίγες αράδες την ουσία των αληθινών αναγκών, για να είναι κάποιος ευτυχισμένος, δίνοντας απάντηση σε μια υποθετική ερώτηση στον αναγνώστη: «Για ποιον, για τι, θα έδινες τα πάντα;»

«Θα έδινα τα πάντα και για πάντα», λοιπόν, γιατί τούτη η επιθυμία πηγάζει από την αγάπη προς τη ζωή, τη δικαιοσύνη, τον συνάνθρωπο, την ομορφιά του κόσμου.

Η εξαιρετική, μαγική εικονογράφηση της Έφης Λαδά αποτυπώνει με καλλιτεχνική ενάργεια τα πρόσωπα των παιδιών –κυρίως στην αριστερή σελίδα– και τον κόσμο τους, όπως τον ονειρεύονται και για τον οποίον «θα έδιναν τα πάντα και για πάντα».

ele artzanidou22 Πρόκειται για ένα γοητευτικό συνταίριασμα λόγου και εικόνας, που θα αγαπηθεί από τα παιδιά και θα συγκινήσει τους ενήλικους αναγνώστες, υπενθυμίζοντας πως τα απλά και καθημερινά καθόλου σίγουρα δεν είναι για κανέναν και για πάντα.