Δημήτρης Σωτάκης: «Η ανάσταση του Μάικλ Τζάκσον»
Συνεχίζοντας την προσωπική παράδοση καταθέσεων εντελώς φανταστικών, ο έξοχος πεζογράφος Δημήτρης Σωτάκης, για μια ακόμη φορά, δραστηριοποιείται σε αυτόν τον τομέα με μια νέα έμπνευση: ο ήρωας, ένας ψυχωσικός σε τελευταίο στάδιο, επινοεί την ανάσταση και την έλευση στο σπίτι του του μεγάλου σταρ Μάικλ Τζάκσον, που πέθανε πριν από λίγα χρόνια και παράλληλα, με μόνη τη συντροφιά πέντε ανθρώπων, επινοεί τη φιλοξενία του επισκέπτη του, την αυτοκτονία του, έναν πόλεμο που έπραξαν οι πάσης φύσεως φασίστες, την ανάσταση και τη δική του και, τέλος, την πλήρη απονεύρωση, σε σημείο όπου ούτε θλίβεται ούτε είναι χαρούμενος, με δυο λόγια δεν παρουσιάζει την παραμικρή αντίδραση. Ο συγγραφέας, στην προσπάθειά του να δώσει μεγαλύτερο βάρος στο μυθιστόρημα, ενδιαμέσως παραθέτει, υπό μορφή διηγημάτων και αυτά, εξίσου φανταστικές ιστορίες, που καμιά σχέση δεν έχουν με τα δρώμενα και χωρίς να αντιλαμβανόμαστε τον λόγο της πρόσμειξής τους. Ειλικρινά, όσο και αν τα κείμενα αυτά έχουν τη δική τους αξία, όντας εντελώς άσχετα με το περιεχόμενο του μυθιστορήματος, δεν μπορούμε να καταλάβουμε τον λόγο, ίσως θα μπορούσε να πει κάποιος, ότι είναι ο «χορός» στην τραγωδία που εξελίσσεται. Ο ήρωας, όσο φιλοξενεί κατά την κρίση του τον μεγάλο επισκέπτη του, συμπεριφέρεται εντελώς φυσιολογικά, τόσο που ο ψυχίατρος, ο οποίος δεν πιστεύει τίποτα απ' ό,τι του λέει, θεωρεί πως ο ασθενής όσο πάει και χειροτερεύει. Τα διάφορα περιστατικά που λαμβάνουν χώρα, όπως η αποτυχημένη συναυλία, η βόλτα των δυο φίλων στα καφέ μιας πόλης που σίγουρα δεν είναι η Αθήνα, ο πανικός που επέρχεται στα καταφύγια μετά το κήρυγμα του πόλεμου, το πρόβλημα με τον κύριο Μιν, μετά τον θάνατο της γυναίκας του και τη διαμάχη με τον δήμο, οι συνεδρίες με τον γιατρό, η φυγή του Τζάκσον, οι λίγες εικόνες από τον χώρο εργασίας του και ο ομαδικός βιασμός της κύριας Ντίνας είναι στιγμιότυπα πάνω στα οποία ο συγγραφέας στήνει το σκηνικό του και ολοκληρώνει το φαντασιακό του status.
Το σημαντικότερο στην πεζογραφία του Σωτάκη είναι η φοβερή αφηγηματική του πειθώ, την οποία επιδεικνύει. Ακόμη και το πλέον εξωπραγματικό, το πλέον απίθανο, το πλέον παράλογο, το πλέον εκκωφαντικό, δίνεται με τέτοιον τρόπο, ώστε να σε πείθει, όχι βέβαια πως είναι αλήθεια, αλλά ότι χωρά μέσα στην περιγραφή, να γίνεται κομμάτι της έμπνευσης και να προσποιείται την αληθοφάνεια. Ο λόγος εντελώς απλός, κατανοητός και λιτός –και αυτό γιατί αν ήταν διαφορετικός, το πρόβλημα πρόσληψης θα ήταν τεράστιο–, έτσι ώστε μπαίνει κανείς στη διαδικασία να παρακολουθεί κάτι που δεν υπάρχει, παρά μόνο ως μύθος, ο οποίος σχέση δεν έχει με την πραγματικότητα. Επίσης, οι τυπογραφικές ανάσες –που παραείναι πολλές, πάντως καλοδεχούμενες– κάνουν ακόμη πιο ευχάριστη την ανάγνωση – απ' τη στιγμή, βέβαια, που συμβιβάζεσαι με το ψέμα. Τα ελληνικά, όλων πια των σοβαρών πεζογράφων, έτσι και του Σωτάκη, είναι σωστά, ενώ η ατμόσφαιρα και το ύφος, καταλυτικά ουδέτερα, δεν προξενούν εκκρίσεις, ούτε μελό συναισθήματα, ούτε όμως και συγκινήσεις γνήσιες και αναπάντεχες. Τέλος, η όλη υπόθεση που το μυθιστόρημα επεξεργάζεται με τρόπο φανερά έτοιμο να δηλώσει την υπερρεαλιστική του καταγωγή, αποτελεί μια τρομερή διαδικασία ούτε ταύτισης, ούτε αφομοίωσης, μόνο ψηλάφησης, στόχος δηλαδή που αποτελεί τη συνιστάμενη των έργων του Σωτάκη.
Δεν έχω να προσθέσω τίποτα παραπάνω για το βιβλίο του Σωτάκη –το οποίο σε πολλούς θα αρέσει ιδιαίτερα και σε άλλους καθόλου– εκτός από το εξής, που αποτελεί και προτροπή: διαβάστε το σαν όσα λέγονται να είναι μια ευθεία γραμμή, μια κανονική καθημερινότητα, μια πέτρα που καταλήγει με όλη της τη δύναμη στο κενό, σαν τέλος πάντων ό,τι ο συγγραφέας μάς διηγείται να μην είναι παραμύθι για μικρά παιδιά, αλλά κάτι που από μόνοι μας δεν μπορούμε να συναρμολογήσουμε. Έτσι, βλέποντας το αφύσικο για φυσικό, θα τολμούσαμε να μπούμε στην κουζίνα ενός συγγραφέα, ο οποίος συνεχώς μαγειρεύει περίπλοκα φαγητά – αληθινά και μεταφορικά.
Η ανάσταση του Μάικλ Τζάκσον
Δημήτρης Σωτάκης
Κέδρος
256 σελ.
Τιμή € 14,00
