Μαρία Κουγιουμτζή: «Νύχτες πυρετού»

«Για να γράψεις ένα μεγάλο βιβλίο, πρέπει να διαλέξεις ένα μεγάλο θέμα, αυτό που, άπαξ και το έβρισκε κανείς, ξεκαθάριζαν και όλα τα υπόλοιπα». (H. Melville)

Ήδη, από το πρώτο κεφάλαιο η συγγραφέας μάς ρίχνει με συγκλονιστικό τρόπο στο μεγάλο θέμα, σ’ αυτό της ζωής. Μας παρασύρει σε ένα ταξίδι χωρίς ταξιδιωτικό οδηγό, μέσα από –και μαζί με– ένα σώμα αδύναμο και μικροκαμωμένο, αυτό της κοιμωμένης (η οποία έζησε με απώλεια συνειδήσεως και παραλυσία έπειτα από τραυματισμό), που γίνεται το σκάφος για το ταξίδι στο άπειρο, όπου η αρχή του χάνεται στο τέλος του και το τέλος του στην αρχή του.

Η Ε.Β. ακροβατώντας ανάμεσα στη ζωή και στον θάνατο ζει μια εκρηκτική ελευθερία, αφήνεται στην ύπαρξη, σε έναν άχρονο χρόνο, πέρα από τις ανάγκες της ζωής. «Ο γιατρός της κλινικής είχε συμπεράνει, χωρίς να μπορεί να το βεβαιώσει, πως η άρρωστη ζούσε και ξαναζούσε εσωτερικά όσα της είχαν συμβεί πριν από το ατύχημα. Ζούσε την παιδική της ηλικία με το βλέμμα και την κρίση ενήλικης. Η ασθενική της μνήμη ήταν ανυπάκουη στη λογική ροή της σκέψης, χανόταν έξω απ’ αυτήν και φαινόταν πως αυτή η ελευθερία τής έδινε μεγάλη απόλαυση». Το άφημα στο τυχαίο (φωτογράφος), που κατά κάποιον τρόπο ορίζεται από τη θέληση ή την αδυναμία της, πυροδοτεί μια κίνηση από το σημείο Ε.Β. προς όλες τις διαστάσεις, βιώνοντας ταυτόχρονα το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον, σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής. «Πίεσα τον εαυτό μου να σηκωθεί μετά από μια βδομάδα εγκλεισμού [...] Αποφάσισα επιτέλους να εξεγερθώ εναντίον αυτής της εξαθλίωσης που με έχει καταλάβει. Να εγερθώ σαν κάποια που μόλις απέκτησε το σώμα της [...] Και αυτό γιατί στο βάθος μου ήξερα πάντα πως η ανάμειξη με τους ανθρώπους, τους άγνωστους ανθρώπους που δεν περίμεναν τίποτε από εμένα κι εγώ απ’ αυτούς, μου έκανε καλό. […] Το οικείο απαιτούσε από μένα κι εγώ από εκείνο. Έκλεβε την ελευθερία μου. [...] Έπεσα πάνω σε έναν νέο άντρα [...] είδα πως φωτογράφιζε».

Ένα ταξίδι ατέρμονο στην τραγικότητα αλλά και στο μεθύσι της ζωής.

Κάθε σημείο του κειμένου ανοίγει μια απειρότητα, μια περιδίνηση που βάζει σε κίνηση μια άλλη περιδίνηση, δημιουργώντας μια νέα κίνηση. Η γραμμικότητα του χρόνου αναιρείται. Πραγματικότητα δυνητικά άπειρη, ρεαλισμός (ιστορικός χρόνος), φαντασία (ο χορός των προσώπων, όπου το καθένα εμφανίζεται δρώντας πιασμένο από την ξόβεργα των επιθυμιών, των παθών και των πόθων που ορίζουν την ουσία της ύπαρξής του), η αγάπη (Γεδεών<-->μητέρα), η άγκυρα και ο πυροκροτητής ταυτόχρονα, για αυτό το ταξίδι στις άπειρες εκδοχές της ύπαρξης.

Αγάπη, μίσος, πάθος, πόθος, έρωτας, πόνος, το εγώ και το είμαι, το «εγώ» και «οι άλλοι». «Αργά και απαλά βυθίστηκα στη νάρκη της απραξίας, αλλά το μυαλό συνέχισε να σκέφτεται [...] Δεν του αρκούσε να σταθεροποιηθεί στο φύλλωμα ενός δέντρου, στα κινούμενα νέφη του ουρανού, [...] αλλά αποσπούσε μαζί με αυτές τις εντυπώσεις εικόνες από το παρελθόν, μεταδίδοντάς μου μια ανησυχία ανάμεικτη με ευτυχία. Εμφάνιζε έναν τόπο που δεν υπήρχε πλέον. Έναν τόπο όπου έζησες με τους αγαπημένους σου, που δε ζούσαν πια. Κι αυτή η στιγμιαία μετάγγιση αυτού που κάποτε υπήρξε μέσα σ’ αυτά που δεν υπήρχαν, αλλά συνέχισαν να διαβαίνουν πλάι σου, επιτρέποντάς σου να γευτείς την παρουσία τους, έμοιαζε να έρχεται από έναν τόπο όπου όλα συνέχισαν να ζουν».

Το βιβλίο μπορεί να διαβαστεί από το τέλος προς την αρχή, από τη μέση προς το τέλος, από όλα τα σημεία του. Ένα ταξίδι ατέρμονο στην τραγικότητα αλλά και στο μεθύσι της ζωής.

m kougioumtzi Έχουμε συλληφθεί, όμως δεν εμποδιζόμαστε να ζήσουμε μέσω ενός σώματος που εντός του φτεροκοπά το αιχμάλωτο πουλί που «προσπαθεί να ελευθερωθεί και ματώνει τα φτερά του». «Όλοι μαζί» και «αναφορά τέλους», η σχέση (από το σχετίζομαι) με το βιβλίο έχει συντελεστεί: «…ο άγνωστος –εαυτός – που μας παρακολουθεί, όλο το πλήθος του κόσμου που έρχεται και φεύγει αέναα… όλοι και όλα σε μια επαναφορά χωρίς μνήμη, χωρίς παρελθόν, χωρίς μέλλον, μέσα στο κελί του παρόντος. Στο υπέροχο κελί του “είμαι”».