Σήμερα η Ουκρανία έρχεται στην επικαιρότητα μέσα από το πολεμικό κλίμα που κυριαρχεί ως πρώτη είδηση. Όμως Ουκρανία είναι και η φωνή των ποιητών της που γνωρίσαμε από την ποιητική συλλογή της Κατερίνας Μπάμπκινα Μη ζητάς τίποτε άλλο παρά μόνο θαλπωρή των Εκδόσεων Βακχικόν (2020) με τα ονειρικά ποιήματά της:

Κοίτα – ο πρώτος πάγος απλώνεται/ στους δρόμους μας το πρωί,/ και το αίμα έχει γεύση άγριου λευκάγκαθου/ ενώ στα χείλη απόμεινε ίχνος/ φιλιού, σαν μικρή πληγή·

ή από την Ανθολογία νέων Ουκρανών ποιητών, δώδεκα νέων καταξιωμένων στον τόπο τους ή και στο εξωτερικό, επίσης των Εκδόσεων Βακχικόν (2020). Ενδεικτικά παραθέτω το συγκλονιστικό απόσπασμα από το ποίημα του Μιροσλάβ Λαγιούκ «Η καρδιά και το όνομά της»:

«Η ουκρανική ποίηση φοράει τον παλιομοδίτικο μανδύα της αποστολής, έχει αυτό το βάρος, αν θέλετε».

Την Καρδιά ονομάζω κλειδί/ όταν ξεχνάω τα κλειδιά, για να οδηγήσω/ ενώνω τα σύρματα της μίζας./ Καρδιά – είναι το ίδιο το φιλί, ένα αχλαδένιο γλειφιτζούρι./ Την Καρδιά ονομάζω φιλί, όταν ακούω μέσα από τα χείλη/ τον χτύπο μιας άλλης Καρδιάς./ Την Καρδιά – τη βγάζω από το στήθος και τη βάζω στην τσέπη/ όταν είναι αδύνατο να αντέξω –/ και λερώνει το ολοκαίνουργιο μπλε τζιν/ και με χτυπάει, με χτυπάει.

Ο Όσταπ Σλιβίνσκι, που προλογίζει το βιβλίο, μας πληροφορεί ότι: «Οι ποιητές μιλούν με ανθρώπινη γλώσσα για ανθρώπινα πράγματα που είναι ατομικά και ταυτόχρονα καθολικά» και ότι: «Η ουκρανική ποίηση φοράει τον παλιομοδίτικο μανδύα της αποστολής, έχει αυτό το βάρος, αν θέλετε». Και καταλήγει πως «η σύγχρονη ουκρανική ποίηση μπορεί να φαίνεται μερικές φορές πολύ συγκινητική όταν την κοιτάζεις από τη Δύση, ότι είναι πολύ απλή και στερημένη από τυπικούς καλλωπισμούς όταν την κοιτάζεις από την Ανατολή και ταυτόχρονα εδώ, στο κέντρο, βρίσκεται σε ισορροπία, σαν γέφυρα που στηρίζεται σε δύο όχθες».

Ακολουθεί ένα ακόμα σημαντικό βιβλίο ερευνητικής δημοσιογραφίας της Ολέσια Γιάρεμτσουκ από τις Εκδόσεις Το Μέλλον (2020). Πρόκειται για το βιβλίο Οι δικοί μας άλλοι: Η ιστορία και η καθημερινότητα των μειονοτήτων στη σύγχρονη Ουκρανία, που έχει εμπλουτιστεί με το άρθρο της Ολυμπιάδας Χατζήνοβα για τους Έλληνες της Μαριούπολης, τους Ρουμέους (Ρωμιούς), «Σιωπή, Έλληνες». Ένα σημαντικό βιβλίο για την κατανόηση της πολυπολιτισμικότητας της Ουκρανίας. Ο Όσταπ Σλιβίνσκι το προλογίζει και αυτό:

«Αυτή είναι η Ουκρανία μας, “η μεγάλη πεδιάδα της Ευρασίας”, όπου εδώ και αιώνες κύματα εθελοντών ή εξαναγκασμένων μεταναστών, αφήνοντας πίσω τους νησίδες διαφορετικών πολιτιστικών κοινοτήτων, ακολούθησαν κατά τον εικοστό αιώνα μια κάπως διαφορετική διαδρομή, κάτω από τον οδοστρωτήρα της προγραμματισμένης γλωσσικής, πολιτιστικής και θρησκευτικής καθημερινότητας (και μάλλον αντιθρησκευτικής), για την εκπλήρωση μιας κοσμοθεωρίας –μα ποιας άλλης;– της ενοποίησης. Ένας μικρός ναός όπου ψάλλουν σε άλλη γλώσσα· ένα πιάτο που μαγειρεύουν εδώ και κάμποσους αιώνες καμιά δεκαριά σπίτια στα περίχωρα, και αυτό το πιάτο δεν είναι η μοναδική μνήμη από τον μακρύ δρόμο μέσα από τα χιονισμένα βουνά, από τα οποία κάποτε αναχώρησαν οι πρόγονοι· η φερμένη από μια μακρινή πατρίδα χειροτεχνία, μερικές λέξεις ακουσμένες στην παιδική ηλικία που οι γείτονες δεν καταλαβαίνουν.

»Ναι, αυτές οι μικρές νησίδες μερικές φορές είναι τόσο μικροσκοπικές που δεν μπορείς να τις δεις χωρίς μεγεθυντικό φακό: είναι σαν ψηφίδες σε μια περισσότερο ή λιγότερο ομοιογενή επιφάνεια, αν και αναμφισβήτητα ενδιαφέρουσα, καθώς και εξαιρετικά πλούσια λόγω της διαφορετικότητας αυτών των ψηφίδων. Αυτό το βιβλίο είναι ένας τέτοιος μεγεθυντικός φακός, ευκίνητος και ακριβής. Ένας φακός γεμάτος αγάπη, που οδηγεί σε μέρη όπου ξαφνικά ο “Ουκρανός” διαστέλλεται, απλώνεται σε όλες τις γωνιές του κόσμου, ξεπερνά τους παράλογους τοίχους του εθνικισμού με την ίδια φυσικότητα που ένα ψάρι διασχίζει τα όρια των χωρικών υδάτων».

Twitter