David Young: συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη
Ο Ντέιβιντ Γιανγκ κατάγεται από το Χαλ της Αγγλίας. Σπούδασε ανθρωπιστικές επιστήμες στο Πολυτεχνείο του Μπρίστολ. Εργάστηκε ως δημοσιογράφος σε τοπικές εφημερίδες, σε πρακτορείο ειδήσεων του Λονδίνου και σε διάφορα ραδιοφωνικά και τηλεοπτικά μέσα. Το πρώτο του μυθιστόρημα, Το παιδί της Στάζι (μτφρ. Σοφία Ανδρεοπούλου, Κέδρος 2017), τιμήθηκε με το βραβείο Dagger της Βρετανικής Ένωσης Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας και περιλαμβανόταν για πολλές εβδομάδες στις λίστες με τα ευπώλητα βιβλία στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ακολούθησε το μυθιστόρημα Ο λύκος της Στάζι (μτφρ. Φίλιππος Χρυσόπουλος, Κέδρος 2019). Του αρέσει να μοιράζει τον χρόνο του ανάμεσα στο σπίτι του στο Τουίκεναμ του Λονδίνου και στο συγγραφικό καταφύγιό του στη Σύρο. Το νέο του μυθιστόρημα, Σκοτεινό κράτος (μτφρ. Φίλιππος Χρυσόπουλος, Κέδρος 2020), μας έδωσε την αφορμή για τη συζήτηση που ακολουθεί.
Όταν το πτώμα ενός εφήβου βρίσκεται σε μια λίμνη, η Κάριν Μίλερ, αξιωματικός της αστυνομίας στην πρώην Ανατολική Γερμανία, καλείται να ερευνήσει την υπόθεση. Ήταν οι εξαφανίσεις παιδιών κι εφήβων κάτι κοινό σε αυτό το κράτος τότε;
Ναι και όχι. Τα πραγματικά καταγεγραμμένα εγκλήματα στην Ανατολική Γερμανία ήταν σχετικά λίγα. Αλλά παιδιά πράγματι εξαφανίζονταν. Υπάρχει μια ομάδα που ονομάζεται Stolen Children of the GDR, η οποία έχει σχεδόν δύο χιλιάδες μέλη – αρκετές εκατοντάδες από αυτά έχουν κάποια σχετική προσωπική εμπειρία. Γονείς που τους είπαν ότι ο γιος ή η κόρη τους είχε πεθάνει στο νοσοκομείο, αλλά δεν τους επιτράπηκε ποτέ να δουν το πτώμα. Ή παιδιά που τα είχαν υιοθετήσει γονείς που θεωρούνταν αντιφρονούντες ή πολιτικά ύποπτοι, κι έπειτα φέρεται να παραδόθηκαν σε οικογένειες που ήταν υποστηρικτές του καθεστώτος.
Η Κάριν Μίλερ δεν μπορεί να κινηθεί εύκολα, διότι πάντα την ακολουθεί το άγρυπνο μάτι της Στάζι. Είναι η μυστική αστυνομία τόσο καχύποπτη σχετικά με το πού βρίσκεται ένας αστυνομικός;
Η Στάζι είχε ανεπίσημους πληροφοριοδότες, που συνδέονται με τις περισσότερες αστυνομικές μονάδες και –σε υψηλότερο επίπεδο, ίσως γνωστό μόνο στους υψηλόβαθμους της αστυνομίας– με τους επίσημους πράκτορες. Στην αρχή, νόμιζα ότι η διαίρεση που δημιουργώ στα μυθιστορήματά μου μεταξύ της αστυνομίας και της Στάζι ήταν ένα τέχνασμα, μια μικρή συγγραφική άδεια. (Για πολλούς πρώην πολίτες της ΛΔΓ, το Volkspolizei και η Στάζι ήταν ένα και το αυτό: όργανα ενός κατασταλτικού κράτους.) Ωστόσο, πρόσφατα ντοκιμαντέρ έχουν δείξει ότι η μυθοπλασία μου έχει ουσιαστικά έρεισμα στην αλήθεια. Η Στάζι είχε ειδικές επιτροπές που αναλάμβαναν εγκλήματα που θεωρούνταν πολιτικά ευαίσθητα – έτσι ώστε οι τακτικοί ντετέκτιβ μερικές φορές να μεταφέρουν λαθραία υπόπτους από την πίσω πόρτα, ώστε να μην ειδοποιείται η Στάζι.
Αν παρακολουθήσετε συνεντεύξεις με πρώην πράκτορες της Στάζι στο Youtube, λίγοι από αυτούς είναι μετανοημένοι.
Και όταν ο γιος ενός από τους συνεργάτες της Μίλερ εξαφανιστεί, τότε γίνεται προφανές ότι υπάρχει μια ανατριχιαστική συνωμοσία πίσω από την υπόθεση. Πού βρίσκει η Μίλερ το θάρρος να συνεχίσει την έρευνά της, γνωρίζοντας ότι η αναζήτησή της θα την οδηγήσει σε βαθιά νερά;
Η Μίλερ πιστεύει πάνω απ’ όλα στην αναζήτηση της αλήθειας, παρόλο που ως επί το πλείστον ακολουθεί πιστά τις επιταγές του καθεστώτος. Μέρος του θάρρους της προέρχεται από την πεποίθηση/επιθυμία να κάνει τη δουλειά της με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Αλλά μερικά από τα επιτεύγματά της στα προηγούμενα μυθιστορήματα δεν είναι αποτέλεσμα της δουλειάς της: σ’ ένα σημείο αναφέρεται ότι κέρδισε την προαγωγή της μόνο επειδή η Στάζι ήθελε επικεφαλής κάποιο άτομο που θα μπορούσε να ελέγχει.
Το αγόρι που ψάχνουν είναι μπλεγμένο σε κύκλους που σχετίζονται με την ομοφυλοφιλία. Τι πίστευε το καθεστώς για τους ομοφυλόφιλους;
Αν και η Ανατολική Γερμανία διατυμπάνιζε δημοσίως την ισότητα όλων των πολιτών, στην πραγματικότητα ήταν μια συντηρητική κοινωνία που περιφρονούσε τους ομοφυλόφιλους. Οι οποίοι, μάλιστα, χρησιμοποιήθηκαν από τη Στάζι ως δόλωμα σε επιχειρήσεις εναντίον δυτικών αξιωματούχων. Στο βιβλίο, επίσης, θίγεται το θέμα της ιατρικής έρευνας για τη «θεραπεία» της ομοφυλοφιλίας. Αν και φανταστικό αυτό το στοιχείο στο μυθιστόρημά μου, έχει ένα έρεισμα στην πραγματική έρευνα ενός διαπρεπούς Ανατολικογερμανού ενδοκρινολόγου.
Στο βιβλίο σας διαβάζουμε για κατασκόπους και συνεχή παρακολούθηση. Γιατί τα κράτη έχουν τόσες σκοτεινές οργανώσεις, που πολεμούν η μία την άλλη;
Στην προκειμένη περίπτωση, για τον ίδιο λόγο που χτίστηκε και το Τείχος του Βερολίνου. Για να «υπερασπιστούν την επανάσταση». Αν παρακολουθήσετε συνεντεύξεις με πρώην πράκτορες της Στάζι στο Youtube, λίγοι από αυτούς είναι μετανοημένοι. Πιστεύουν ότι έκαναν ό,τι ήταν απαραίτητο για να αποτρέψουν την κατάρρευση του κράτους της Ανατολικής Γερμανίας.
Η Κάριν Μίλερ πρωταγωνιστεί και στα τρία μυθιστορήματά σας και μας δίνετε μια ζωντανή απεικόνιση των πράξεών της, καθώς και της προσωπικής της ζωής. Πιστεύετε ότι η προσωπικότητά της προσέλκυσε και γοήτευσε τους αναγνώστες σας;
Το ότι είναι μια γυναίκα που παλεύει για την αλήθεια σε έναν «αντρικό» κόσμο είναι ίσως η πιο ελκυστική πτυχή της. Αυτό και το ότι είναι μια ρεαλιστική προσωπικότητα. Πολλά παρόμοια βιβλία αρχίζουν από την προϋπόθεση ότι ανατολικό μπλοκ/κομμουνισμός = ο κακός και δύση/καπιταλισμός = ο καλός. Η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική. Ήταν σημαντικό για μένα, τουλάχιστον στην αρχή, η Μίλερ να πιστέψει στα ιδανικά του κράτους της Ανατολικής Γερμανίας.
Πώς αισθάνεστε για το γεγονός ότι και τα τρία βιβλία σας έχουν μεταφραστεί στη γλώσσα μας και είναι πολύ δημοφιλή στην Ελλάδα;
Είμαι πάρα πολύ υπερήφανος γι’ αυτό και πολύ ευγνώμων στους Έλληνες αναγνώστες και στον εκδότη μου, τον Κέδρο. Αγαπώ την Ελλάδα και με τη γυναίκα μου έχουμε ένα μικρό σπίτι στη Σύρο και κάναμε παρουσιάσεις για τα δύο πρώτα βιβλία, σε βιβλιοπωλεία στην Πάρο και τη Σύρο. Δυστυχώς, το Brexit σημαίνει ότι δεν θα είμαστε σε θέση να το επισκεπτόμαστε όσο θέλουμε – κάτι που φαίνεται πολύ άδικο. Αν και αυτό δεν είναι λάθος της Ελλάδας, είμαι επικεφαλής μιας εκστρατείας από Βρετανούς ιδιοκτήτες δεύτερης κατοικίας και σκαφών και καλούμε την ελληνική κυβέρνηση να εισαγάγει έναν νέο νόμο ή βίζα, για να μας βοηθήσει να παραμείνουμε πέρα από τις 90 ημέρες που επιτρέπονται από το Σένγκεν (έχουμε χάσει την ελευθερία της κυκλοφορίας λόγω του Brexit). Ελπίζω ότι θα εισακουστούμε – η Ελλάδα είναι γνωστή για τη φιλοξενία της και ελπίζω ότι θα μας το δείξει.
Σκοτεινό κράτος
David Young
Μετάφραση: Φίλιππος Χρυσόπουλος
Κέδρος
σ. 368
ISBN: 978-960-04-5129-0
Τιμή: 15,50€
