Volker Kutscher: συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

O Φόλκερ Κούτσερ, Γερμανός συγγραφέας και δημοσιογράφος, γεννήθηκε το 1962 στο Λίντλαρ της Κολωνίας. Μετά τις σπουδές του στη Γερμανική Φιλολογία, τη Φιλοσοφία και την Ιστορία, εργάστηκε ως συντάκτης στον ημερήσιο Τύπο, ενώ σύντομα έγραψε και το πρώτο του αστυνομικό μυθιστόρημα. Σήμερα ζει στην Κολωνία και ασχολείται αποκλειστικά με τη συγγραφή. Η σειρά αστυνομικών βιβλίων του με πρωταγωνιστή τον Γκέρεον Ρατ έχει αγαπηθεί πολύ τόσο από το αναγνωστικό όσο και από το τηλεοπτικό κοινό («Babylon Berlin», ΕΡΤ). Τα δύο πρώτα βιβλία της σειράς, Το βρεγμένο ψάρι, που κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Διόπτρα τον Φεβρουάριο, και ο Βωβός θάνατος, που βρίσκεται από σήμερα στις προθήκες των βιβλιοπωλείων, επίσης από τις Εκδόσεις Διόπτρα, μας έδωσαν την αφορμή για την ακόλουθη συνέντευξη.

Τι σας ώθησε να γράψετε το μυθιστόρημα Το βρεγμένο ψάρι;

Το βρεγμένο ψάρι είναι το πρώτο από μια σειρά δέκα αστυνομικών μυθιστορημάτων, με τα οποία θέλω να περιγράψω την πορεία της Γερμανίας από τη δημοκρατία προς τη δικτατορία. Η σειρά αυτή ξεκινά με ένα βιβλίο που αναφέρεται χρονικά στο 1929 και θα ολοκληρωθεί μ’ ένα βιβλίο που θ’ αναφέρεται στο 1938. Στη Γερμανία, μόλις κυκλοφόρησε ο όγδοος τόμος, που αναφέρεται στη χρονική περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων του 1936 στο Βερολίνο.

Ο τίτλος Το βρεγμένο ψάρι είναι πολύ ιδιαίτερος. Πώς προέκυψε;

Ο τίτλος αυτός οφείλεται στο γεγονός ότι, τότε, οι διεξάγοντες τις έρευνες για την εξιχνίαση των δολοφονιών στο Βερολίνο, που συνεργάζονταν με τον Ερνστ Γκένατ, αποκαλούσαν τις άλυτες περιπτώσεις «βρεγμένα ψάρια».

Ο αστυνόμος Γκέρεον Ρατ μετατίθεται στο Βερολίνο και βρίσκεται αντιμέτωπος με πολιτικές και κοινωνικές αναταραχές. Γιατί δεν υπήρχε πολιτική σταθερότητα εκείνη την περίοδο στο Βερολίνο;

Η δημοκρατία έπρεπε να επωμιστεί το βάρος και τις επιπτώσεις του χαμένου πολέμου, δηλαδή την πληρωμή τεράστιων ποσών αποζημίωσης, τον διεθνή εξοστρακισμό, αλλά και την κατοχή της Ρηνανίας και της περιοχής του Ρουρ. Οι παλιές ελίτ της αυτοκρατορικής εποχής του Κάιζερ επέρριπταν την ευθύνη για αυτά και για την ήττα στον πόλεμο στη δημοκρατία, ενώ στην πραγματικότητα υπεύθυνες ήσαν αυτές. Στις αρχές της δεκαετίας του ’30 ήρθε επιπλέον και η μεγάλη οικονομική κρίση, η οποία κλόνισε τη δημοκρατία, που μόλις είχε αρχίσει να αναπτύσσεται σιγά-σιγά.

Ένας νεκρός που φέρει ίχνη απάνθρωπων βασανιστηρίων παραμένει αίνιγμα για το Εγκληματολογικό της Αστυνομίας. Γιατί ο Γκέρεον Ρατ αναλαμβάνει αυτή τη δύσκολη υπόθεση;

Ο επιθεωρητής Ρατ ανήκε στο Τμήμα Ηθών της Αστυνομίας, αλλά προτιμούσε να είναι στο Τμήμα Ανθρωποκτονιών. Για να αποδείξει τις ικανότητές του στην εξιχνίαση ανθρωποκτονιών, διερευνά την υπόθεση αυτή με δική του πρωτοβουλία.

Η έρευνά του τον οδηγεί σε μια ομάδα εξόριστων Σοβιετικών αντιφρονούντων, που έχουν πολύ χρυσό προκειμένου να αγοράσουν όπλα. Γιατί θέλουν να μεταφέρουν τον χρυσό με τρένο στη Γερμανία;

Ο χρυσός ανήκει σε μια πλούσια γυναίκα, στην κόμισσα Σοροκίνα, η οποία συμπαθούσε και υποστήριζε την τροτσκιστική οργάνωση. Ήθελε λοιπόν να προωθήσει τον χρυσό στους άντρες που περιβάλλουν τον εραστή της, Καρδάκοφ, ώστε να τον χρησιμοποιήσουν για να αγοράσουν όπλα και να πολεμήσουν κατά του Στάλιν.

Παράλληλα, βλέπουμε τις κομμουνιστικές κινητοποιήσεις, που έρχονται σε σύγκρουση με τη ραγδαία άνοδο του ναζισμού, και όλα συνθέτουν ένα βερολινέζικο ντελίριο. Αυτά τα γεγονότα που συνέβαιναν στο Βερολίνο τι απήχηση είχαν στην υπόλοιπη Γερμανία;

Δεν γίνονταν παντού αυτά που συνέβαιναν τότε στους δρόμους του Βερολίνου. Αλλά ό,τι γινόταν στην πρωτεύουσα, οι μάχες που διεξάγονταν εκεί είχαν μεγάλη σημασία για ολόκληρη τη χώρα. Οι ήρωες του μυθιστορήματος ζουν σε μια πόλη, που είναι εκρηκτική ως προς τη διασκέδαση. Μπαρ, κινηματογράφοι, καμπαρέ. Για ποιο λόγο το Βερολίνο βίωνε αυτή την ελευθερία ηθών; Οι δυνατότητες αυτής της πολιτιστικής και νυχτερινής ζωής υπήρχαν ήδη πριν από το 1914, αλλά μετά τον πόλεμο, όταν με την επανάσταση του 1918/19 διαλύθηκαν τα δεσμά της αυτοκρατορικής περιόδου του Κάιζερ, το Βερολίνο μπόρεσε να νιώσει τις πρόσφατα κερδισμένες ελευθερίες που έφερε η δημοκρατία.

Μια δημοκρατία καταστρέφεται γρηγορότερα απ’ όσο χτίζεται – και αυτό είναι κάτι που θέλω επίσης να δείξω με τα μυθιστορήματά μου.

Ο Γκέρεον Ρατ είναι νέος, γοητευτικός και ερωτεύεται την Τσάρλυ. Τι τον κάνει να διαφέρει από τους υπόλοιπους αστυνομικούς, που μοιάζουν σαν να βουλιάζουν στο τέλμα;

Ο Γκέρεον Ρατ βλέπει τον εαυτό του ως έναν τυπικό αστυνομικό. Αυτό που τον ξεχωρίζει, είναι ότι δεν τηρεί πάντοτε τον νόμο, όταν κρίνει απαραίτητο να κινηθεί αλλιώς. Η δικαιοσύνη είναι πιο σημαντική γι’ αυτόν από τον νόμο. Προτιμά, επίσης, να εργάζεται μόνος του παρά μαζί με τους συναδέλφους του, κάτι που τον κάνει να αντιμετωπίζει προβλήματα με τους ανωτέρους του.

Τα μυθιστορήματά σας έγιναν μπεστ σέλερ, ενώ γνωρίζουν μεγάλη επιτυχία και στην τηλεοπτική μεταφορά τους. Πώς νιώθετε γι’ αυτό;

Φυσικά, είμαι χαρούμενος γι’ αυτό. Κάθε συγγραφέας θέλει τα βιβλία του να διαβαστούν από όσο το δυνατόν περισσότερους ανθρώπους.

Πώς συνδυάζετε τη δημοσιογραφία με τη συγγραφή;

Δεν εργάζομαι πλέον ως δημοσιογράφος. Εδώ και χρόνια μπορώ να βγάζω τα προς το ζην μόνον από τη συγγραφή μυθιστορημάτων και από τότε έχω επικεντρωθεί επαγγελματικά σε αυτόν τον τομέα.

Θα ξέρετε, βέβαια, ότι και στην Ελλάδα η δουλειά σας έχει μεγάλη απήχηση.

Ναι, και χαίρομαι πολύ. Ελπίζω ότι στους Έλληνες αναγνώστες θα αρέσουν και τα υπόλοιπα μυθιστορήματα με τον Γκέρεον Ρατ. Όπως προανέφερα, η σειρά αυτή θα αποτελείται από δέκα βιβλία και ελπίζω ότι οι αναγνώστες μου θα με ακολουθήσουν μέχρι το δέκατο και τελευταίο, επειδή βλέπω τα μυθιστορήματά μου αυτά ως ένα ενιαίο μεγάλο έργο.

Είστε ικανοποιημένος από τη διασκευή του «Babylon Berlin» στη μικρή οθόνη;

Η τηλεοπτική προσέγγιση παρουσιάζει πολλά πράγματα διαφορετικά από ό,τι εγώ στα μυθιστορήματά μου. Ωστόσο, είμαι πολύ ικανοποιημένος για τη μεγάλη επιτυχία που σημειώνει. Ακόμη και αν η μεταφορά στην οθόνη παρουσιάζει την ιστορία με διαφορετικό τρόπο σε ορισμένες πτυχές, ουσιαστικά κάνει το ίδιο με τα μυθιστορήματα: Εξηγεί πώς μπορεί να διαλυθεί μια δημοκρατία!

Ποια είναι η γνώμη σας για την Ελλάδα;

Πάντα μου αρέσει να βρίσκομαι στην Ελλάδα! Μου αρέσει η χώρα, οι άνθρωποί της και φυσικά το ελληνικό φαγητό!

Τι θα απευθύνατε στους αναγνώστες που θα διαβάσουν τη συνέντευξή σας;

Η Ελλάδα είναι το λίκνο του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Οι Έλληνες μας χάρισαν την ιδέα της δημοκρατίας – και αυτό πρέπει να το έχει πάντα στη συνείδησή του ο καθένας μας. Και ελπίζω ότι η επίγνωση αυτή θα οδηγήσει και τους Έλληνες στο να γνωρίζουν ότι η δημοκρατία είναι ένα επίτευγμα εύθραυστο, που δεν μπορεί να θεωρηθεί δεδομένο – πρέπει να αγωνιζόμαστε για να το διατηρήσουμε. Μια δημοκρατία καταστρέφεται γρηγορότερα απ’ όσο χτίζεται – και αυτό είναι κάτι που θέλω επίσης να δείξω με τα μυθιστορήματά μου.

Μετάφραση από τα γερμανικά: Ευθύμιος Χατζηιωάννου, μεταφραστής, δημοσιογράφος

Το βρεγμένο ψάρι
Volker Kutscher
μετάφραση: Τάσος Ψηλογιαννόπουλος
Διόπτρα
736 σελ.
ISBN 978-960-653-268-9
Τιμή €18,80