fbpx
Δημήτρης Καλοκύρης: συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

Δημήτρης Καλοκύρης: συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

Ο Δημήτρης Καλοκύρης γεννήθηκε το 1948 στο Ρέθυμνο. Σπούδασε Νεοελληνική Φιλολογία στη Θεσσαλονίκη, όπου ίδρυσε το περιοδικό Τραμ, καθώς και τις ομώνυμες εκδόσεις λογοτεχνίας και τέχνης (1971-87). Στην Αθήνα εξέδωσε το λογοτεχνικό και καλλιτεχνικό περιοδικό Χάρτης (1982-87). Διετέλεσε διευθυντής σύνταξης και καλλιτεχνικός διευθυντής του πολιτιστικού περιοδικού Το Τέταρτο (1985-87). Έχει κάνει εκθέσεις κολάζ και έχει εικονογραφήσει βιβλία για παιδιά. Έχει τιμηθεί με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος για το έργο του Η ανακάλυψη της Ομηρικής και με το Βραβείο του Ιδρύματος Κώστα και Ελένης Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών, για το σύνολο του έργου του. Είναι πρόεδρος της Εταιρείας Συγγραφέων.

Ποια ήταν η αφορμή για να εκδοθεί το βιβλίο Ισαύρων;

Έχω την εντύπωση ότι τα βιβλία δεν αναζητούν αφορμές για να υπάρξουν, ενώ, για αδιευκρίνιστους λόγους, επιδιώκουν η ύπαρξή τους να δημιουργεί αφορμές για ερωτήματα. Πάντως, το συγκεκριμένο βιβλίο είναι συγκομιδή και κωδικοποίηση στιχουργικών εγγραφών που με απασχόλησαν τα τελευταία δέκα χρόνια.

Πώς προέκυψε ο τίτλος του;

Αρχές της δεκαετίας του ’60, μέναμε οικογενειακώς για μια τριετία στο κέντρο της Αθήνας, στην περιοχή της Νεάπολης, Ισαύρων και Μαυρομιχάλη. Το σπίτι υπάρχει (ακατοίκητο) ακόμα. Εξωτερικά είναι γεμάτο αντιεξουσιαστικά συνθήματα και επιπλέον πωλείται. Διάλεξα το αυτοκρατορικό σκέλος της γωνίας ως αντίδραση προς τους απανταχού Μαυρομιχαλαίους που, δολοφονώντας τον Καποδίστρια, ευθύνονται, εν πολλοίς, για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα το ελληνικό κράτος.

Ο δημιουργός, γενικά, αν δεν έχει επίγνωση της όποιας αξίας του έργου του, δεν είναι Δημιουργός. Ψώνιο μπορεί να είναι, παράγων επίσης, οπαδός ίσως, ο δημιουργός όμως είναι καταδικασμένος να γνωρίζει την αξία του από μόνος του: είναι αυτο-δημιούργητος.

Σημειώνετε ότι «οι άντρες γράφουν την Ιστορία και οι γυναίκες τη διαβάζουν». Διαβάζει ο Έλληνας Ιστορία;

Ο Έλληνας θεωρεί ότι η Ιστορία (όπως και οι θεότητες) είναι ελληνικής ιθαγένειας: ότι η Ιστορία («παλαιόθεν Ελληνίς») μιλάει και γράφει ελληνικά, προφανώς ακούει μπαγλαμάδες και πίνει βαρύγλυκο στα καφενεία των γεγονότων. Κάπως έτσι περιγράφεται και η ονείρωξή του με τη μάνα ή την Παναγία κ.λπ. (τις οποίες επίσης διασύρουν οι άντρες αφιλοκερδώς και τις προσεταιρίζονται οι γυναίκες στη μικρή περιοχή τους). Όχι, ο Έλληνας δεν διαβάζει Ιστορία με τον τρόπο που το θέτουμε. Συχνά όμως τη ζει μέσα από τα λόγια των γυναικών: ως παρωδία.

«Στη ζωή ξεκινά κανείς ως ποιητής και καταντά πεζογράφος». Θα μας πείτε δυο λόγια για το αμφίσημον του πράγματος;

Συνοπτικά θα έλεγε κάποιος: προσγειώνεται. Η φράση απηχεί όμως και μια ρεαλιστική διάσταση. Οι περισσότεροι πεζογράφοι όντως ξεκίνησαν από ποιητικές συλλογές και στη συνέχεια ο λόγος τους διευρύνθηκε. Η «κατάντια» περιγράφει μια κατηφορική διεύθυνση (που είναι, οπωσδήποτε, λιγότερο κουραστική). Μερικοί πάλι παιζογράφοντες επιστρέφουν παλιμπαιδίζοντας στη στιχουργική... Εγώ το επιδιώκω πάντως, αν με ρωτάτε (...που δεν με ρωτάτε αυτό). Γενικά θέλω να πω ότι από τις υφολογικές ταλαντεύσεις εμπιστεύομαι περισσότερο τα στοιχεία της ελληνικής φύσης: τα «λόγια του αέρα», τα «θαλασσοδάνεια», τα επιτεύγματα «της πυρκαγιάς», τις στρατηγικές της «καμένης γης» και αυτούς που προσφέρουν «γην και ύδωρ».

Στην εποχή μας με τα τόσα προβλήματα, ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος της ποίησης;

Η ποίηση –ό,τι κι αν εννοεί ο καθένας μ’ αυτό– είναι, απλουστεύοντας, ένα ολοκληρωμένο παράλληλο σύμπαν κι όχι ένας μεταβαλλόμενος ρόλος που παίζεται εναλλάξ από «ηθοποιούς». Δεν λειτουργεί ως παυσίλυπο, ως παυσίπονο, ούτε καν αποτελεί καταφύγιο ή κύριο πιάτο κατεψυγμένων ιδεολογημάτων. Δεν έρχεται να θεραπεύσει τα προβλήματα (πάντα υπάρχουν μύρια), έρχεται μάλλον να τα περιγράψει σε άλλη διάλεκτο. Αν καμιά φορά παρεμβαίνει, όντως, στους γενεσιουργούς μηχανισμούς ορισμένων θεμάτων, αυτό συμβαίνει γιατί η ποίηση μοιάζει να διαθέτει κάποια αντιφλεγμονώδη συστατικά που απελευθερώνουν κύτταρα της συνδυαστικής φαντασίας και πυροδοτούν κάλυκες ευφορίας.

Τα τελευταία χρόνια, γίνονται πάρα πολλά σεμινάρια δημιουργικής γραφής. Αλήθεια, διδάσκεται η ποίηση;

Πριν δημιουργηθούν οι σχολές, οι περισσότεροι μαθητεύαμε (συνήθως κατ’ ιδίαν και χωρίς μεθοδική προσέγγιση) σε παλαιότερους ποιητές, όπως μαθήτευαν παρά πόδα οι πάσης φύσεως μαθητευόμενοι στους τεχνίτες. Κάτι ανάλογο επιχειρούσε διδακτικά και η κριτική (δημόσια ή ιδιωτική): τι να βελτιώσεις, τι να αποφύγεις, τι να τονίσεις κ.λπ. Όσο πληθαίνουμε, είναι φυσικό να δημιουργηθούν σεμινάρια και σχολές (στο εξωτερικό υπάρχουν από πολλές δεκαετίες ήδη). Η ποίηση, ως μορφή τέχνης, προϋποθέτει τεχνική κατάρτιση, επομένως είναι κάτι που μπορεί, θεωρητικά, να διδαχθεί. Δεν ξέρω αν το έχετε προσέξει όμως: το αποτέλεσμα της διδασκαλίας σπανίως αποτελεί ποίημα.

Σας στέλνουν οι νέοι στίχους ή τις ποιητικές τους συλλογές ζητώντας τη γνώμη σας;

Μου στέλνουν, αλλά περιορίζομαι να απαντώ σε ελάχιστες περιπτώσεις, όταν θεωρώ πως, με την απάντησή μου, πέραν της απόδειξης παραλαβής, έχω κάτι ουσιαστικό να προσθέσω ή αν διακρίνω ένα πεδίο μέσα στο οποίο μπορώ να κινηθώ με σχετική άνεση. Άλλωστε, νομίζω πως οι γνώμες δεν έχουν και τόση σημασία. Ο δημιουργός, γενικά, αν δεν έχει επίγνωση της όποιας αξίας του έργου του, δεν είναι Δημιουργός. Ψώνιο μπορεί να είναι, παράγων επίσης, οπαδός ίσως, ο δημιουργός όμως είναι καταδικασμένος να γνωρίζει την αξία του από μόνος του: είναι αυτο-δημιούργητος.

Πείτε μας δυο λόγια για το προηγούμενο βιβλίο σας, Μία μηχανή για κινούμενα τοπία και τα συναφή.

Το βιβλίο αυτό περιλαμβάνει κείμενα γραμμένα με διάφορες ευκαιρίες και σε διαφορετικούς καιρούς. Το κεντρικό λ.χ. κείμενο («Σκυλιά του αέρα») γράφτηκε αρχικά σαν σενάριο, βασισμένο σε πραγματικό περιστατικό, για μια ταινία που εντέλει δεν γυρίστηκε. Το τοπίο απηχούσε μια εφηβεία Θεσσαλονίκης στον απόηχο (ή στον προθάλαμο) της δικτατορίας. Τα υπόλοιπα κείμενα είχαν κι αυτά, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, σχέση με την εφηβεία, με τη συγκεκριμένη πόλη και με το κλίμα μιας «νικηφόρας ήττας». Έτσι απόκτησαν ενιαία ροή: ένα πρώτο πρόσωπο που δρα μέσω μηχανικών διαθλάσεων και ακροβατισμών. Παραφράζοντας κρυπτομνησιακά τον εμπειρίκειο λόγο, σκεφτόμουν μηχανισμούς εν στάσει που κινητοποιούν τα τοπία: όπως ο κινηματογράφος, φερειπείν…

Είστε πρόεδρος της Εταιρείας Συγγραφέων και, κατά κοινή ομολογία, από τους πλέον δραστήριους. Μιλήστε μας για το έργο και τα μελλοντικά σχέδια της Εταιρείας.

Ο ρόλος του προέδρου είναι ανάλογος με του διευθυντή μιας μεγάλης ορχήστρας. Κάθε μουσικός έχει το ύφος, την ικανότητα και την τεχνική του. Όταν εμφανίζεται σαν σύνολο, ο «μαέστρος» τούς συντονίζει για να παραχθεί ενιαίο, πολυφωνικό και ταυτόχρονα δυναμικό και δραστικό αποτέλεσμα. Τώρα, ως προς το έργο μας, θα αναφερθώ, περιληπτικά, σε μερικές από τις πρόσφατες δραστηριότητες: Τον περασμένο Φεβρουάριο φιλοξενήθηκε στο Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων η μεγάλη έκθεση «Βίοι Παράλληλοι». Περιλάμβανε εικαστικά, μουσικά και κινηματογραφικά έργα υψηλής ποιότητας πενήντα μελών της Εταιρείας που ασχολούνται «σοβαρά» και με άλλες μορφές τέχνης πλην της γραφής. Στη μνήμη του Μένη Κουμανταρέα θεσπίσαμε ομώνυμο βραβείο για πρωτοεμφανιζόμενους μυθιστοριογράφους. Οργανώσαμε την «Πρώτη Συνάντηση Φαντασιακής Λογοτεχνίας» με θέμα τον (ανύπαρκτο ως τότε) συγγραφέα Ιωάννη Ζεμενό ως μια δράση δημιουργικής γραφής. Τα κείμενα των 15 συγγραφέων που συμμετείχαν εκδόθηκαν σ’ έναν τόμο από τις Εκδόσεις Αίολος. Σ’ έναν τόμο 400 σελίδων εκδόθηκαν από τις Εκδόσεις Καστανιώτη και οι Τόποι της Λογοτεχνίας, που αναδεικνύουν τη σχέση της σύγχρονης λογοτεχνικής μας παραγωγής με την προσωπική ελληνική «πατριδογνωσία» των συγγραφέων τους. Από τις Εκδόσεις Πατάκη κυκλοφόρησε σε μορφή e-book ο ηλεκτρονικός τόμος Greek Writers Today, που ξεπερνά τις 800 σελίδες και περιλαμβάνει αυτοανθολογημένα κείμενα 210 μελών της Εταιρείας, μεταφρασμένα στα αγγλικά από διάφορους μεταφραστές. Λεπτομέρειες για όλα αυτά και για άλλα θα βρείτε σε ένα ακόμη έργο που τείνει να ολοκληρωθεί, και εννοώ τον νέο ιστότοπο της Εταιρείας (www.authors.gr), που ανέβηκε πριν από λίγες μέρες, με ελλείψεις βέβαια, που διαρκώς όμως βελτιώνουμε. Τι ετοιμάζουμε; Μετά τα ημερολόγια Οδυσσέας, ένας διεθνής ελληνικός μύθος του 2014 και τις Γέφυρες του 2015, σε λίγο θα κυκλοφορήσει (και πάλι από τις Εκδόσεις Πατάκη) το νέο ημερολόγιο της Εταιρείας, με τίτλο Φεγγάρι, 99+1 σεληνιασμένοι συγγραφείς. Ετοιμάζουμε επίσης έναν συλλογικό τόμο για τα Πάθη στη λογοτεχνία, ενώ εκκρεμεί η έκδοση της μεγάλης τρίτομης Ανθολογίας των ποιητών και των πεζογράφων της Εταιρείας.

Παλαιότερα υπήρχαν πολλά έντυπα περιοδικά, ενώ σήμερα τα περισσότερα είναι ψηφιακά. Τι σημαίνει για εσάς αυτή η αλλαγή;

Το ζήτημα μπορεί να συνοψιστεί στα εξής: η δημοσίευση στα έντυπα περιοδικά δημιουργούσε μια αίσθηση διάρκειας και εγκυρότητας. Οι αναγνώστες είχαν πρόσωπο και χέρια. Τα ψηφιακά είναι κάπως σαν τηλεοπτικές εκπομπές: εφήμερα και φευγαλέα... Ο ηλεκτρονικός διάλογος είναι, γενικά, εύκολος, ανώδυνος και κρυπτικός.

Ποιητής, πεζογράφος, εικονογράφος, γραφίστας, εικαστικός, εκδότης περιοδικών και, όπως ανακαλύψαμε προσφάτως, μουσικός και συνθέτης. Σε ποιον τομέα πιστεύετε ότι εκδηλώνεται με τον καλύτερο τρόπο η δημιουργικότητά σας;

Σε όλους τους τομείς με τους οποίους καταπιάστηκα άλλοτε με υποδέχονταν ως μετανάστη και άλλοτε ως πρόσφυγα, προερχόμενο από άλλο χώρο. Έλεγαν οι εικαστικοί, ας πούμε: «Για λογοτέχνης, έχουν κάποιο ενδιαφέρον αυτά που σχεδιάζει». «Για τυπογράφος δεν γράφει άσχημα», απαντούσαν οι συγγραφείς. Οι μουσικοί με θεωρούσαν γραφίστα, οι κομπιουτεράδες (όπως και οι εφοριακοί) μάλλον για εκκολαπτόμενο ζωγράφο. Και ούτω καθεξής. Επιβιώνω, λοιπόν, κατά λάθος. Αλλά, όλοι μας κατά λάθος δεν επιβιώνουμε τελικά;

Ισαύρων Δημήτρης Καλοκύρης Άγρα
Ισαύρων

Δημήτρης Καλοκύρης
Άγρα
80 σελ.
Τιμή € 9,00
001 patakis eshop


 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ > ΕΛΛΗΝΕΣ
Ηρώ Σκάρου: συνέντευξη στη Χαριτίνη Μαλισσόβα

Η Ηρώ Σκάρου κατάγεται από την Ικαρία. Μεγάλωσε στη Σύρο και στην Αθήνα. Με σπουδές στη φιλοσοφία και μεταπτυχιακό στη διοίκηση επιχειρήσεων, εργάστηκε κυρίως στην εκπαίδευση και στο μάρκετινγκ....

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ > ΕΛΛΗΝΕΣ
Τατιάνα Αβέρωφ: συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

Η Τατιάνα Αβέρωφ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1954. Σπούδασε Ψυχολογία στην Αθήνα και στο Λονδίνο και εργάστηκε είκοσι χρόνια ως ψυχολόγος. Ήταν εισηγήτρια σε σεμινάρια δημιουργικής γραφής στο ΕΚΕΒΙ,...

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ > ΕΛΛΗΝΕΣ
Τόλης Νικηφόρου: συνέντευξη στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη

Ο Τόλης Νικηφόρου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1938, σπούδασε διοίκηση επιχειρήσεων και εργάστηκε κυρίως ως σύμβουλος εσωτερικής οργάνωσης επιχειρήσεων στη Θεσσαλονίκη, την Αθήνα και το Λονδίνο....

ΤΕΛΕΥΤΑΙΕΣ ΚΑΤΑΧΩΡΙΣΕΙΣ

ΕΙΔΗΣΕΙΣ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΙ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Διεύθυνση

Πτολεμαίων 4
(Πλατεία Προσκόπων)
11635 Αθήνα,
Τηλ.-fax: 210.7212307
info@diastixo.gr
ISSN: 2585-2485

ΕΓΓΡΑΦΗ ΣΤΟ NEWSLETTER

Εγγραφείτε τώρα στο newsletter μας και μάθετε πρώτοι. τα τελευταία νέα για το βιβλίο και για τις τέχνες.

Με την επίσκεψη στο site μας, αποδέχεστε τη χρήση Cookies από το diastixo.gr, με σκοπό τη βελτίωση των υπηρεσιών που σας παρέχουμε.